Efteling
Van Wikipedia
De Efteling is een attractiepark, gelegen in Kaatsheuvel (gemeente Loon op Zand) in Noord-Brabant. Het is qua oppervlakte het grootste en populairste themapark van de Benelux en één van de toonaangevende themaparken in Europa. Het is tevens één van de oudste themaparken ter wereld: De Efteling werd officieel op 31 mei 1952 geopend met het Sprookjesbos (ter vergelijking: Disneyland in Anaheim werd pas in 1955 geopend). Als we echter de geschiedenis doortrekken, bestaat de Efteling al vanaf 1935, toen het R.K. Sport-en Wandelpark officieel geopend werd. In 1950 werd dan de Stichting Natuurpark de Efteling opgericht.
Hoewel de opzet van het park was bedoeld voor ouders met kinderen tot een jaar of twaalf, heeft de Efteling zich inmiddels ontwikkeld tot een themapark voor alle leeftijden en is het gegroeid van een natuurpark met speeltuin, roeivijvers en een theehuis tot een volwaardig attractiepark inclusief moderne achtbanen van wereldwijd opererende bedrijven als Vekoma en Intamin AG.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
 Voor een uitgebreide en gedetailleerde geschiedenis zie Geschiedenis van de Efteling |
Het park bestaat al sinds het midden van de jaren '30 van de vorige eeuw als R.K. Sport- en Wandelpark. Later kwam er een speeltuin met theehuis bij.
Op 31 mei 1952 werd het park 'officieel' geopend met het Sprookjesbos, ontworpen door illustrator Anton Pieck en technisch uitgevoerd door de Eindhovense cineast Peter Reijnders.
Binnen een tijdsbestek van twee jaar werden tien sprookjes in het park gerealiseerd: het Kasteel van Doornroosje, het Paddenstoelendorp, Langnek, de Sprekende Papegaai, de Chinese Nachtegaal, de Put van vrouw Holle, Kleine Boodschap, de grot van Sneeuwwitje en op het Herautenplein De Kikkerkoning en de Magische Klok. De Chinese Nachtegaal is later vervangen door Draak Lichtgeraakt, maar kwam als sprookje 1999 in een nieuwe en meer uitgebreide versie terug op de locatie van de voormalige Engelse tuin. Archmagie woont in de Efteling en kijkt met zijn lange nek over het park.
[bewerk] Sfeer
Het succes van de Efteling werd vooral bepaald door de bijzondere sfeer van de ontwerpen en de architectuur van de attracties in de bosrijke omgeving. Het park heeft steeds een hoge standaard gehanteerd voor de ontwerpen en de uitvoering ervan. Eén van de voorwaarden die Anton Pieck stelde was het gebruik van authentieke materialen, zodat de gebouwtjes zouden worden opgetrokken in steen en hout in plaats van decors van bordkarton. De romantische stijl van Anton Pieck, met een nostalgische hang naar het verleden, vormde de basis waarop bijna alle toekomstige uitbreidingen gebaseerd zouden worden.
[bewerk] Stoomcarroussel
Op 11 mei 1956 opende De Efteling de Stoomcarrousel, de eerste grote attractie buiten het Sprookjesbos. Een attractie die daarnaast wereldbekendheid verwierf was Holle Bolle Gijs: een prullenbak in de vorm van een sprookjesfiguur, die telkens "Papier hier! Papier hier!" zegt en na het deponeren van rommel "Dank-u-wel!"
Ter ere van de vijftiende verjaardag van De Efteling werd het sprookje De Indische waterlelies, dat Koningin Fabiola van België in 1955 had geschreven als één van de twaalf sprookjes uit de bundel "Los doce Cuentos maravillosos" gerealiseerd in het Sprookjesbos.
[bewerk] Anton Pieck
Anton Pieck werkte voor de Efteling tot midden jaren '70. Zijn positie als hoofdontwerper ging toen naar de jonge Ton van de Ven. Van de Ven werkte al sinds 1965 bij de Efteling en zijn werk behaagde Pieck wel. Het Spookslot (1978) was de eerste attractie die Ton alleen ontwierp, hoewel hij sommige ideeën van Pieck kreeg toen zij samen op enkele namiddagen brainstormden. Na het Spookslot zou Van de Ven veel succesrijke attracties en nieuwe sprookjes ontwerpen. Deze attracties zouden hem van de onofficiële titel 'de Beste Imagineer buiten Disney van De Wereld' voorzien. Ook Fata Morgana (1986), Het Lavenlaar (1990), Droomvlucht (1992/1993), Villa Volta (1996) en Vogel Rok (1998) zijn door hem ontworpen. Voortbordurend op de formule van Pieck groeit de Efteling door zijn visie uit tot een volwaardig park dat zich kan meten met andere grote parken.
[bewerk] Pomme d'Or en Applause Award
In 1972 ontving de Efteling de Pomme d'Or als beste recreatiepark van Europa, in 1992 de IAAPA Applause Award voor het beste pretpark in de wereld en in 2005 de THEA Classic Award als ultieme bekroning voor alles wat de Efteling heeft gedaan op het gebied van ontwerp en entertainment. Jaarlijks bezoeken meer dan 3 miljoen mensen het park.
[bewerk] Uitbreidingen
De Efteling wilde meer zijn dan een sprookjespark en in 1978 vond de opening van het Spookslot plaats. In 1981 werd een grote stalen achtbaan geopend: de Python. Met haar 750 meter was het indertijd de grootste stalen achtbaan op het Europese vasteland. Snelheden tot 85 km/h konden worden bereikt.
In de jaren daarna werd De Efteling verder uitgebreid, met onder andere de wildwaterbaan Piraña (1983), de houten achtbaan "Pegasus" (1991) en Droomvlucht (1992). In datzelfde jaar ontving de Efteling de Applause Award en mocht het zich twee jaar lang het beste attractiepark ter wereld noemen.
In 2002 vierde de Efteling haar 50-jarig jubileum met de opening van een theater en de 3D-bioscoop "PandaDroom". PandaDroom werd gerealiseerd in samenwerking met het Wereld Natuur Fonds en toont op een scherm van 8 × 20 meter een 3-dimensionale animatiefilm die met een speciaal brilletje "uit het scherm" lijkt te komen.
In 2003 bezocht de tachtigmiljoenste bezoeker sinds 1952 het park.
Ton van de Ven ging in januari 2003 met pensioen. Een nieuwe generatie van ontwerpers werkt momenteel aan nieuwe Efteling-attracties. Naast Ton van de Ven hebben er meer ontwerpers gewerkt aan attracties en sprookjes voor het park, waaronder Henny Knoet, die hoofdzakelijk wordt gezien als de ontwerper van Pardoes (1989), de mascotte van het park, Marieke van Doorn, die verantwoordelijk is voor Pandadroom (2002) en recentelijk Michel den Dulk, die het nieuwe Anton Pieckplein (2003) en het Meisje met de Zwavelstokjes (2004) heeft vormgegeven.
Op 15 december 2004 opende De Efteling zijn 25e sprookje in het Sprookjesbos: Het meisje met de zwavelstokjes ter gelegenheid van het 200ste geboortejaar van de schrijver Hans Christian Andersen in 2005.
Op 5 februari 2005 ontving De Efteling de THEA Classic Award, een 'lifetime achievement award' in de entertainmentwereld. De Efteling is het tweede park ter wereld dat deze oeuvreprijs krijgt, na Tivoli in Kopenhagen (Denemarken). De jury, bestaande uit twintig internationale vertegenwoordigers uit de attractieparkenbranche, kende de Efteling unaniem de prijs toe omdat "de Efteling niet alleen de tand des tijds glansrijk heeft doorstaan, maar ook met de allereerste attracties nog steeds het publiek weet te bekoren, " en " voor de meer dan 50 jaar van inspiratie, kwaliteit, creativiteit en entertainment voor intussen bijna 90 miljoen bezoekers.
Met circa 3,2 miljoen bezoekers in 2005 was de Efteling het best bezochte attractiepark van Nederland (Bron Nederlands Bureau voor Toerisme, 2006). Op de Europese ranglijst neemt de Efteling een vijfde plaats in, na respectievelijk Disneyland Parijs (Frankrijk), Blackpool Pleasure Beach (Verenigd Koninkrijk), Europa-Park (Duitsland) en Tivoli (Denemarken).
[bewerk] Nieuwste attractie
De nieuwste attractie van De Efteling is De Vliegende Hollander. Oorspronkelijk zouden de eerste bootjes het gebouw op 16 april 2006 verlaten, maar de opening is uitgesteld vanwege een probleem met de lifthill. De attractie is een jaar later eind maart 2007 met veel mediabelangstelling geopend. Vanaf 1 april konden de bezoekers de attractie bezoeken. De attractie is een waterachtbaan, dat wil zeggen een combinatie van een achtbaan en een 'splash' in het water. Na een indoor dark-ride gedeelte met verschillende scènes (waaronder 'varen op open zee') gaat het de lifthill op om vervolgens na een coastergedeelte de voormalige Kanovijver in te duiken. De nieuwe aanwinst van 2007 staat tegenover de houten coaster Pegasus in het Ruigrijk. De kosten van deze attractie bedragen 20 miljoen euro waardoor de attractie de duurste is in de geschiedenis van de Efteling.
[bewerk] Het park
De Efteling vandaag de dag bestaat uit meer dan het attractiepark, namelijk ook het hotel, het golfpark en het theater. Het park is te bereiken per auto, per fiets en per bus. Er rijden pendelbussen vanaf de stations van Tilburg en 's-Hertogenbosch. Door verschillende reisorganisaties worden dagtochten georganiseerd. Wil men de tijd nemen om het park uitgebreid te bezichtigen dan kan men overnachten in het Efteling Hotel aan de oostkant van het park. Voor fietsers is er een stalling aan de rechterkant van de ingang. Voor auto's is er sinds 1993 één van de grootste parkeerplaatsen van de Benelux. Vanaf hier kan men via een lang recht pad op het park aflopen, via de majestueuze toegangspoort; Het Huis van de Vijf Zintuigen. Sinds het najaar van 1995 is dit entreegebouw in gebruik, het werd officieel geopend in 1996. Het werd ontworpen door Ton van de Ven.
Na het Huis van de Vijf Zintuigen, volgt de Pardoespromenade, een 21 meter brede laan van 270 meter tussen de Bob en het Sprookjesbos die tijdens de winter van 2000 werd aangelegd en uit komt op de Efteling Brink, het verdeelplein dat uitgeeft op de vier rijken van de Efteling en in juli 2000 voor het publiek werd opengesteld. Het park was tot het eind van de jaren negentig opgedeeld in vier parkdelen, genoemd naar de vier windrichtingen. Met de komst van de Pardoespromenade en de Efteling Brink in 2000 kregen de vier arealen nieuwe namen: Marerijk, Anderrijk, Reizenrijk en Ruigrijk.
[bewerk] Themamuziek
In 1999 werden in het hele park geluidsboxen tussen de struiken geplaatst voor enige sfeermakende parkmuziek. Onder andere het Pardoesthema van componist René Merkelbach dat van 2000 tot en met 2005 was te horen op de Pardoespromenade weerklonk hierdoor. Sinds 2005 klinkt er nieuwe parkmuziek door het hele park, gecomponeerd door Maarten Hardtveld.
De muziek die wordt gedraaid in het park heeft verschillende thema's:
- Parkeerplaats-thema, ook te horen op de Brink en het Dwarrelplein.
- Pardoes Promenade-thema, sinds 2005 op de Pardoes Promenade te horen.
- Theaterplein-thema, wordt alleen op het plein voor het Efteling Theater gedraaid.
- Marerijk-thema, te horen op het Ton van de Venplein, de dubbele laan tussen Marerijk en Reizenrijk, en het pad tussen Diorama en De Brink.
- Caroussel-thema, te horen op het plein voor het Carrouselpaleis en in de directe omgeving van Het Witte Paard.
- Anderrijk-thema, te horen in de omgeving van de Piraña en Bobbaan, en op de weg vanaf het Pirañaplein richting de Meermin.
- Ruigrijk/Traptreintjes-thema, het vrolijke havendeuntje dat te horen is in de omgeving traptreintjes en deels op de laan van Kleuterhof naar de Meermin.
- Ruigrijk-thema, dit thema wordt nog niet in het park zelf gedraaid; het is muziek compleet mét koor.
[bewerk] Indeling
De Efteling is verdeeld in zes rijken:
[bewerk] Marerijk
| Attracties in Marerijk | |
|
Sprookjesbos · Stoomcarrousel · Diorama · Waterorgel · Stoomtrein · Droomvlucht · Villa Volta · Volk van Laaf · Anton Pieckplein · Efteling Museum  Villa Volta |
Marerijk ligt in het westen van het park. Tot eind jaren negentig heette dit parkdeel Westerpark. Marerijk grenst in het noorden aan Reizenrijk en in het oosten aan Anderrijk. In het Marerijk ligt één van de twee opstapplaatsen voor de Stoomtrein. Het rijk grenst aan de Pardoespromenade, waardoor het Sprookjesbos direct te bereiken is.
In het Marerijk zijn de volgende attracties te vinden:
- Sprookjesbos (1952). Dit is de wieg van De Efteling. Het sprookjesbos neemt een groot gebied (6 hectare) in beslag in het Marerijk.
- Stoomcarrousel (1956). Deze carrousel is van de familie Janvier.
- Stoomtrein (1969). De stoomtrein laat de bezoekers het hele park zien.
- Waterorgel (1969). Een kleurig schouwspel van water en muziek.
- Diorama (1971). Een grote hal met een gedetailleerde miniatuurwereld.
- Volk van Laaf (1990). Een dorpje waar de bezoeker kennismaakt met de Laven.
- Droomvlucht (1993). Een dark-ride tussen de kastelen, de trollen, bosgeesten en de elfen.
- Villa Volta (1996). Een vervloekt huis met vreemde kamers.
In het Marerijk ligt ook het Anton Pieckplein dat in 2003 is gerenoveerd en uitgebreid met het Efteling Museum dat aan de rand van dit plein ligt.
Het Ton van de Venplein, vernoemd naar de grootse Efteling ontwerper, is een centraal plein in het Marerijk. Voorheen heette dit plein het St. Nicholaasplaets. Vroeger was dit plein gelegen aan de oude hoofdingang. Aan dit plein liggen diverse attracties, waaronder Villa Volta en de Droomvlucht. Tevens is hier de hoofdopstapplaats te vinden voor de stoomtrein. De spoorlijn van deze trein vormt een scheiding in het Marerijk tussen het Sprookjesbos en de overige attracties.
[bewerk] Anderrijk
| Attracties in Anderrijk | |
|
Fata Morgana · Piraña · Spookslot · Swiss Bob · Roeivijver · Kanovijver · PandaDroom  |
Anderrijk ligt in het zuiden van het park. Tot eind jaren negentig heette dit parkdeel Zuiderpark. Anderrijk grenst in het noorden aan Ruigrijk en in het westen aan Marerijk. Het rijk grenst aan de Pardoespromenade.
In het Anderrijk zijn de volgende attracties te vinden:
- Roeivijver (1953). Een grote vijver waar met bootjes op kan worden gevaren.
Gesloten tijdens Winter Efteling - Spookslot (1978). Dit was de eerste grote attractie buiten het sprookjesbos.
- Piraña (1983). Een naar de beschaving van Midden- en Zuid-Amerika gethematiseerde wildwaterbaan. Gesloten tijdens Winter Efteling
- Swiss Bob (1985). Een Alpenhutachtige bobsleebaan. Tijdens de Winter Efteling alleen met goed weer geopend
- Fata Morgana (1986). Een Oosters sprookje uit de sprookjes van 1001-Nacht.
- PandaDroom (2002). Een 3D-bioscoop, gerealiseerd in samenwerking met het Wereld Natuur Fonds.
Nabij de Piraña is tevens een Kanovijver (1953) te vinden. Zowel de Pegasus als De Vliegende Hollander grenzen aan deze vijver. Voor de bouw van laatstgenoemde attractie is een deel van de vijver drooggelegd.
[bewerk] Reizenrijk
| Attracties in Reizenrijk | |
|
Carnaval Festival · Vogel Rok · Monsieur Cannibale · Kleuterhof · Avonturendoolhof · Pagode · Gondoletta  Carnaval Festival |
Reizenrijk ligt in het noorden van het park. Tot eind jaren negentig heette dit parkdeel Noorderpark. Reizenrijk grenst in het zuiden aan Marerijk en in het oosten aan Ruigrijk. Door het rijk rijdt de Stoomtrein die met een soort platte brug de Gondolettavijver oversteekt. In het Reizenrijk liggen twee restaurants, waarvan één een mooi zicht biedt op de vijver met de Gondoletta.
In het Reizenrijk zijn de volgende attracties te vinden:
- Gondoletta (1981). In een bootje wordt een rit afgelegd in een grote vijver. Gesloten tijdens Winter Efteling
- Carnaval Festival (1984). In 2005 werd deze attractie uitgebreid met de komst van Loeki de Leeuw.
- Pagode (1987). Vanuit een hoogte van 45 meter kan van een prachtig uitzicht worden genoten.
- Monsieur cannibale (1988). In 'kokendhete' potten worden de passagiers rondgedraaid.
- Vogel Rok (1998). Een overdekte achtbaan gebaseerd op de verhalen van Sinbad de Zeeman.
Verder zijn er voor (kleine) kinderen een speeltuin te vinden (Kleuterhof) en een Avonturendoolhof. In het doolhof zitten o.a. waterfonteintjes die om de zoveel tijd water spuiten. Het doolhof is slechts toegestaan voor diegenen die onder het poortje bij de ingang kunnen (zonder te bukken).
[bewerk] Ruigrijk
| Attracties in Ruigrijk | |
|
Python · Pegasus · Halve Maen · Kinderspoor · Game Gallery · De Oude Tuffer · Polka Marina · De Vliegende Hollander  Python |
Ruigrijk ligt in het oosten van het park. Tot eind jaren negentig heette dit parkdeel Oosterpark. Ruigrijk grenst in het oosten aan Reizenrijk en in het zuiden aan Anderrijk. Ruigrijk is het enige rijk met een opstapplaats voor de Stoomtrein. In dit rijk zijn de spectaculaire attracties van De Efteling te vinden.
Het Ruigrijk staat vooral bekend om de spectaculaire attracties:
- Python (1981). Een achtbaan met loopings. Gesloten tijdens Winter Efteling
- Game Gallery (1981). Veel games zijn hier ondergebracht onder één dak waarbij prijzen te winnen zijn.
- Halve Maen (1982). Een schommelschip.
- Polka Marina (1984). Een soort carrousel met bootjes.
- De Oude Tuffer (1984). Een parcours waar T-Fordjes rondrijden. Gesloten tijdens Winter Efteling
- Pegasus (1991). Een houten achtbaan. Gesloten tijdens Winter Efteling
- Kinderspoor (voorheen de Traptreintjes, 1954-2000) (2000). Rondrijden in een treintje dat zich voortbeweegt door te trappen.(In de Winter Efteling is deze attractie verbouwd tot Langlaufbaan 't Hijgend Hert)
- De Vliegende Hollander (2007). Een combinatie van een achtbaan en een dark-ride.
De Radiografisch Bestuurbare Bootjes (1980-1984) zijn in november 2005 verwijderd.
Tevens is Ruigrijk in december 2005 voor het eerst in het bestaan van de Winter Efteling grotendeels opengesteld voor publiek. In voorgaande jaren was het Ruigrijk niet toegankelijk voor het publiek. De grote buitenattracties zijn in de winter echter gesloten.
[bewerk] Uitrijk
Het Uitrijk ligt in het zuidwesten van het park, nabij de ingang. Dit rijk bestaat voornamelijk uit het Efteling Theater waar sinds de opening in 2003 de Sprookjesshows in het zomerseizoen en de musicals in het winterseizoen op de planken staan.
In de toekomst moet dit rijk ook het thuis worden van meer uitgaansgelegenheden die ook na sluitingstijd van het park te bezoeken zijn. Mede door het wegvallen van Droomrijk is een groot deel van Uitrijk op de lange baan geschoven. Wel denkt De Efteling aan de bouw van een tweede hotel binnen de huidige grenzen van het park.
Het Huis van de Vijf Zintuigen - de ingang van het park - is ook een onderdeel van het toekomstige Uitrijk. Deze gigantische toegangspoort staat sinds 1996 in De Efteling.
Gebouwen die in het Uitrijk te vinden zijn:
- Huis van de Vijf Zintuigen (1996). De ingang van het attractiepark.
- Efteling Theater (2003). Een groot theater waar sprookjesshows en musicals worden opgevoerd.
- Pardoes Promenade (2000). Een sprookjesachtig welkom.
[bewerk] Torenrijk
Het Torenrijk is het grondgebied van het Efteling Hotel. Sinds 1992 beschikt de Efteling over een eigen hotel. Dit hotel beschikt over 122 luxueuze kamers en 16 bijzondere themasuites in stijl. Op een steenworp afstand ligt ook nog een golfpark met 18 holes, waar sinds 1995 wordt gegolfd. Het hotel ligt op de splitsing van de Europalaan met de Midden-Brabantweg N261.
In het Torenrijk ligt het volgende:
- Efteling Hotel (1992). Een hotel met 122 luxueuse kamers en 16 themasuites.
- Efteling Golfpark (1995). Een golfpark met 18 holes.
[bewerk] Diverse
Er zijn ook enkele plaatsen die niet toegewezen zijn als "rijk". Deze zijn De Efteling Brink en het Dwarrelplein. Het Dwarrelplein is het plein aan de ingang waar De Bank (letterlijk een overmaatse bank) - De Bankautomaat - staat. Van die locatie kan men via de Pardoes Promenade naar De Efteling Brink. Deze locatie is het verdeelplein, vanuit hier kan je naar alle rijken gaan in het park. Vroeger werd er door gastheer Pardoes op De Efteling Brink ook een show gegeven om de opening van de toegangspoorten naar de rijken te kenmerken. Ter stimulering van meerdaagse recreatie wil De Efteling in begin 2008 een bungalowpark met circa duizend bedden bij het attractiepark voegen. De bouw ervan moet in 2007 beginnen. Voor deze investering is tussen 35 en 40 miljoen euro uitgetrokken.
