Holoceen

Van Wikipedia

Era	Sub-era	Periode	Subperiode	Epoch	Etage	Tijd geleden (jaar)¹
Cenozoïcum	Quartair	Neogeen	Holoceen		Subatlanticum	0 - 2.400
					Subboreaal	2.400 - 5.660
					Atlanticum	5.660 - 9.220
					Boreaal	9.220 - 10.640
					Preboreaal	10.640 - 11.560
			Pleistoceen	Weichselien	Jonge Dryas	11.560 - 12.700

Het Holoceen, vroeger ook Alluvium genoemd, is de naam van het geologische tijdvak van 11.000 jaar geleden tot nu. Het woord Holoceen stamt uit het Grieks: holos betekent "compleet" en ceno betekent "nieuw".

Het Holoceen is een relatief warme periode of interglaciaal, vergeleken met de voorgaande koude periode aan het einde van het Pleistoceen. Deze koude periode heet Weichselien en vormde een glaciaal (vaak incorrect ijstijd genoemd).

Tijdens het Holoceen is het Nederlandse en Vlaamse landschap in grote mate gevormd. De Noordzee ontstond, daarbij vormde de kuststrook met haar duinen, de moerassige veengebieden van Holland en het zeekleilandschap van Noord-Nederland.

Het Holoceen vormt samen met het voorafgaande Pleistoceen het Quartair.

Inhoud

1 Vorming van het Nederlandse en Vlaamse landschap
2 Mensen
3 Gewervelde dieren uit het Holoceen
4 Zie ook
5 Bronnen en referenties

[bewerk] Vorming van het Nederlandse en Vlaamse landschap

Het Holoceen is ongeveer 11.000 jaar geleden begonnen nadat het landijs, dat in het Weichselien Noord-Europa en Scandinavië bedekte, zich begon terug te trekken en te smelten. Op de plek van de huidige Oostzee ontstond een groot smeltwatermeer, het Baltisch IJsmeer. De zeespiegel steeg overal ter wereld, waardoor in West-Europa onder andere de Noordzee en de Ierse Zee gevormd werden. Het klimaat werd in de eerste paar duizend jaar daarna steeds warmer.

Met de stijging van de zeespiegel naderde de zee al snel de huidige kustlijn. Daardoor ontstonden grote moerassen in de lage kustvlakten, waar veen werd afgezet. Dit veen wordt ook wel basisveen of veen op grote diepte genoemd. In het Atlanticum (rond 6500 jaar geleden) bereikt de zeespiegel een voorlopig hoogtepunt, waarna de zeespiegelstijging stagneert. Het overgrote deel van het westen en noordwesten van Nederland was door de zeespiegel overspoeld en de zee laat slib op het basisveen vallen. De situatie kan vergeleken worden met het huidige waddengebied. Er wordt een kleilaag afgezet, die oude blauwe zeeklei genoemd wordt (afzettingen van Calais). De oude blauwe zeeklei was landinwaarts hoofdzakelijk echte klei, maar westelijker was de samenstelling erg zandig. De zee en de wind hoopten samen dat zand op tot een strandwal iets buiten de huidige kustlijn (in hoogte niet vergelijkbaar met de huidige duinen). De strandwal is dus zowel een mariene als een eolische afzetting.

In het Subboreaal (rond 3000 jaar geleden) raakte de kustvlakte dichtgeslibd. Er ontstond weer moeras, waarin het zogenaamde Hollandveen werd afgezet. In het Subatlanticum (vanaf 2400 jaar geleden) stijgt de zeespiegel weer geleidelijk, zodat weer klei wordt afgezet. Dit wordt de jonge zeeklei genoemd (afzettingen van Duinkerken).

De landinwaartse beweging van de zee werd in de Middeleeuwen tot stand gebracht doordat de mens dijken begon aan te leggen.

[bewerk] Mensen

De Oude Steentijd eindigt officieel met het einde van het Pleistoceen. In de geschiedenis van de mens in Europa is het Holoceen de periode van de middensteentijd- en jonge steentijd, de bronstijd en de ijzertijd, waarna de geschreven geschiedenis begint.

[bewerk] Gewervelde dieren uit het Holoceen

Tijdens het Holoceen zijn oa. de volgende soorten uitgestorven:

[bewerk] Zie ook

[bewerk] Bronnen en referenties

Bronnen en referenties:

Litt, T, Brauer, A., Goslar, T., Merkt, J., Balaga, K., Müller, H., Ralska-Jasiewiczowa, M., Stebich, M, & Jegendank, J.F.W., 2001: Correlation and synchronisation of Lateglacial continental sequences in northern central Europe based on annually laminated lacustrine sediments, in Quarternary Science Reviews, 20: 11, pp 1233-1249, Oxford, Elsevier

Tijdvakken in de geologie

Era's:

Cenozoïcum - Mesozoïcum - Paleozoïcum - Proterozoïcum - Archeïcum - Hadeïcum

Periodes:

Holoceen - Pleistoceen - Plioceen - Mioceen - Oligoceen - Eoceen - Paleoceen - Krijt - Jura - Trias - Perm - Carboon - Devoon - Siluur - Ordovicium - Cambrium