Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Web Analytics
Cookie Policy Terms and Conditions Iaşi - Wikipedia

Iaşi

Van Wikipedia

Iaşi

Ligging
Iaşi op de kaart van Roemenië
Ligging van Iaşi in Roemenië
Basisgegevens
Geografische ligging 47° 9′ 44″ N 27° 35′ 20″ E
Land Roemenië
Historische regio Moldavië
District Iaşi
Eerste vermelding 1408
Bevolking ([[{{{bevolkingjaar}}}|{{{bevolkingjaar}}}]]) 320.888
Oppervlakte 92,9 km² km²
Bevolkingsdichtheid 3.417 inw/km²
Hoogte 200 m boven zeeniveau
Andere kernen
Burgemeester Gheorghe Nichita (PSD)
Website www.primaria-iasi.ro
[[Image:{{{administratieve kaart}}}|200px|Administratieve kaart van Iaşi]]
Administratieve kaart van de stad
Het Paleis van Cultuur
Het Paleis van Cultuur

Iaşi is de op één na grootste stad van Roemenië, en ligt in het noordoosten van dat land, in de regio Moldavië. De stad is de hoofdstad van het district Iaşi, en de voormalige hoofdstad van het vorstendom Moldavië.

De op één na grootste stad van Roemenië is het economische, academische en culturele centrum van Moldavië. Er verblijven jaarlijks meer dan 60.000 studenten in de 5 universiteiten van de staat en 3 privé-universiteiten. Iaşi telt meer dan 50 kerken en heeft ook 5 culturele centra: Britse, Franse, Dutise, Latijns-Amerikaanse & Carribische en Griekse. Cultuur is te vinden rond het Nationaal Theater, een Operagebouw, de Staat Filharmonie van Iaşi, het Tatarasi-atheneum, een beroemde Botanische Tuin, een serie van musea en herdenkingshuizen, een onafhankelijk theater en meerdere studentenorganisaties.

Inhoud

[bewerk] Etymologie

Historici hebben meerdere theorieën voor waar de naam Iaşi vandaan kan komen. Een van de theorieën zegt dat de naam komt van een stam der Sarmaten, de Iazigi, waar Ovidius over vermeldde: "Ipse vides onerata ferox ut ducata Iasyx/ Per media Istri plaustra bubulcus aquas" en "Jazyges et Colchi Metereaque turba Getaque/ Danubii mediis vix prohibentur aquis".

Op een inscriptie die afkomstig was van een Romeinse mijlpaal, die gevonden werd in Osijek in Kroatië, stond de naam van een plaats die Jassiorum municipium[1] heette.

Een andere mogelijkheid is dat de naam van een der stammen van de Alanen komt, de Osseten ("jassi" of "jasy" in sommige talen). De Hongaarse naam voor de stad luidt Jászvásár dat ongeveer "Markt van de Osseten" betekent. Een oud-Roemeense naam hiervoor is Târgu Ieşilor).

In andere talen heet Iaşi ook wel Jászvásár (Hongaars), Ιάσιο (Grieks), Yashi (Romani) en יאס Yas (Jiddisch). Vroeger werd ook wel Jassy gebruikt in documenten.

[bewerk] Geschiedenis

Iaşi werd voor het eerst documentair vermeld door de Moldavische vorst Alexandru cel Bun (Alexander de Goede) in het jaar 1408. Maar ondanks deze vermelding, staan er nog gebouwen van vóór 1408 in Iaşi, zoals de Armeense Kerk die gebouwd is in 1385. Men denkt dat de stad véél ouder is dan de eerste vermelding.

In 1564 verplaatste de vorst Alexandru Lăpuşneanu de Moldavische hoofdstad van Suceava naar Iaşi. In 1640 stichtte Vasile Lupu hier de eerste school die les gaf in de Roemeense taal. Naast de school stichtte Lupu ook een drukkerij in het Trei-Ierarhi-klooster. Het eerste gedrukte boek uit Moldavië verscheen in 1643. Dit boek werd gedrukt in Iaşi.

Iaşi is meerdere malen platgebrand. In 1513 werd de stad platgebrand door de Tataren, in 1538 door de Turken en in 1686 door de Russen. In 1734 werd Iaşi geteisterd door een plaag. In 1792 werd er een vredesverdrag getekend in Iaşi, tussen Turkije en Rusland (zie Vrede van Iaşi).

Van 1565 tot 1859 was Iaşi de hoofdstad van Moldavië. Tussen 1859 en 1862 waren Iaşi en Boekarest samen de facto de hoofdsteden van de verenigde vorstendommen van Walachije en Moldavië. Hierna verplaatste de hoofdstad voorgoed naar Boekarest.

De "Goede Vrijdagmarkt" in 1845
De "Goede Vrijdagmarkt" in 1845

Alle gebouwen van chirpici[2] en hout in Iaşi werden gesloopt en vervangen door gebouwen van steen of baksteen. Het wegennetwerk van Iaşi werd ook verbeterd. Nieuwe, belangrijke waaronder openbare, gebouwen werden neergezet in de stad. Onder andere het Cultuurpaleis, het Nationaal Theater en de Universiteit Alexandru Ioan Cuza werden gebouwd.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Iaşi vervangend hoofdstad voor twee jaar, nadat Boekarest bezet werd door de Centrale Mogendheden op 6 december 1916. In 1918, na de oorlog, verhuisde de hoofdstad weer naar Boekarest.

In mei 1944 vocht bij Iaşi een Roemeens-Duits leger tegen het Rode Leger. In de Slag bij Târgu Frumos, nabij Iaşi, behaalde het Duits-Roemeense leger een grote overwinning op de Russen. In juli werd de stad als nog ingenomen door de Russen.

Na de Tweede Wereldoorlog, begon de stad zich verder te ontwikkelen. Er werden nieuwe wijken bijgebouwd en industriële gebieden aangelegd. Ook na de val van het communisme bleef Iaşi een belangrijk centrum in het oosten van Roemenië.

[bewerk] Geografie

"Hotel Traian"
"Hotel Traian"
Univeristeit van Iaşi
Univeristeit van Iaşi

De stad ligt aan de Bahlui-rivier, een zijrivier van de Jijia die op zijn beurt in de Proet stroomt. Iaşi is geen legendarische stad op zeven heuvels meer, tegenwoordig is de stad gebouwd op negen heuvels: Cetăţuia, Tătăraşi, Galata, Copou-Aurora, Bucium-Păun, Şorogari, Ciric, Repedea en Bârnova, met hoogteverschillen van 40 m boven zeeniveau op de Lunca Bahluilui tot 400 m boven zeeniveau op de Păun en Repedea. De belangrijkste heuvels zijn de Copou, Cetăţuia, Tătăraşi en Galata. Naast de Bahlui stromen ook de rivier de Nicolina en de kleinere Şorogari (in de middeleeuwen ook wel "Cacaina" ('caca' betekent 'ontlasting') genoemd omdat men daar hun afval dumpte) door de stad. Aan de rand van de stad stroomt ook een kleine rivier, de Ciric, waar drie kunstmeren zijn aangelegd.

[bewerk] Wijken

  • noord: Copou, Ţicău, Crucea Roşie, Sărărie, Podul de Fier, Independenţei, Agronomie, Târgu Cucului
  • oost: Tudor Vladimirescu, Bucşinescu, Tătăraşi-Noord en -Zuid, Oancea, Dispecer, Grădinari, Moara de Vânt, Ciurchi, Metalurgie, Aviaţiei, Ţuţora, Obreja, Zona industrială
  • zuid: Baza 3, Bularga, Bucium, Socola, Frumoasa, Clopotari, Poitiers-Siraj, Manta Roşie, Podu Roş, Dimitrie Cantemir, Ţesătura, Nicolina 1 en 2, C.U.G. 1 en 2, Galata 1 en 2, Podul de Piatră, Zona Industrială Sud
  • west: Mircea cel Bătrân, Alexandru cel Bun, Ţigarete, Gară, Dacia, Zimbru, Bicaz, Minerva, Olimp, Păcurari, Canta, Păcureţ, Moara de Foc

[bewerk] Dichtstbijzijnde steden

[bewerk] Bevolking

Volgens de laatste nationale volkstelling van Roemenië in 2002 is Iaşi met 320.000 inwoners de op één na grootste stad van Roemenië. Alleen Boekarest is groter. De metropool Iaşi heeft ongeveer 430.000 inwoners. Samen met de studenten en andere tijdelijke inwoners overtreft de bevolking van Iaşi de 520.000 inwoners, waarvan je kunt zeggen dat Iaşi al veel verder is dan de drie andere steden met 300.000 inwoners (Cluj-Napoca, Timişoara, Craiova).

Populatie
Jaar Bevolking
18e eeuw cca 30.000
1859 cca 50.000
1900 78.000
1930 102.872
1992 345.000
2004 321.000

[bewerk] 1930

Etnische groepen in Iaşi, in 1930:

  • Roemenen: 63.168
  • Joden: 34.662
  • Duitsers: 980
  • Russen: 918
  • Hongaren: 543
  • Polen: 505
  • Roma's: 340
  • Armenen: 170
  • En overige

Religie in Iaşi, in 1930:

  • Oosters-Orthodox: 63.023 (61,26%)
  • Mozaïek: 35.465 (34,47%)
  • Rooms-Katholiek: 3.178 (3,08%)
  • Lutheranist: 356 (0,34%)
  • Grieks-Katholiek: 190 (0,18%)

[bewerk] 2002

Etnische groepen in Iaşi, in 2002:

  • Roemenen: 98,1%
  • Roma's: 1,2%
  • Andere nationaliteiten: 0,7%

Religie in Iaşi, in 2002:









[bewerk] Bezienswaardigheden

Kathedraal van Iaşi
Kathedraal van Iaşi

Iaşi is een opmerkelijk educationeel centrum, en bezit verschillende kunstwerken van architectuur, zoals de Trei Ierarhi-kerk en het neogotische Paleis van Cultuur, waar vier musea in gevestigd zijn (van geschiedenis, technologie, etnografie en kunst). Veel gebouwen in de oude stad zijn net zoals in Boekarest tijdens het communistische regime gesloopt, als onderdeel van Ceauşescu's programma van systematizatie. In plaats van de oude gebouwen zijn communistische flats in sovjetstijl gekomen.

Nationaal Theater van Iaşi
Nationaal Theater van Iaşi

[bewerk] Kerken

Iaşi is de zetel van de Roemeens-Orthodoxe metropolie van Moldavië en van een Rooms-Katholieke bisschop. Maar liefst 40 kerken bevinden zich in de stad. De oudste is de Sint Nicolaas ("Sfântul Nicolae") die uit de tijd van Ştefan cel Mare (1457-1504) komt. De waarschijnlijk mooiste en meest bezochte is de 17e eeuwse metropoliete Sint Spiridion en Trei Ierarhi. De laatste is een bijzonder voorbeeld van Byzantijnse kunst en is opgericht in 1635-1639 door Vasile Lupu. Trei Ierarhi is versierd met talloze vergulde gravures op zijn buitenmuren en tweelingtorens. Andere bezienswaardige kerken, waarvan sommigen omringd zijn door grote muren, zijn onder andere Galata (1581), Golia, St. Sava, Barnovschi, Bărboi (17e eeuw), Cetăţuia (eind 17e eeuw) en Frumoasa (18e eeuw).


[bewerk] Geboren in Iaşi

  • Dimitrie Alexandresco
  • Gheorghe Bănciulescu
  • Monica Bârlădeanu
  • Gheorghe Brăescu
  • Gheorghe I. Brătianu
  • Emil Brumaru
  • Mihai Gheorghiu Bujor
  • Petre P. Carp
  • Lascăr Catargiu
  • Alexandru Cihac
  • Ioan P. Culianu
  • A. C. Cuza
  • Liviu Deleanu
  • Sorel Etrog
  • Alexandru Flechtenmacher
  • Benjamin Fondane
  • Emil Gârleanu
  • Nicolae Ghica-Budeşti
  • Matyla Ghyka
  • Alma Gluck
  • Dimitrie Gusti
  • Spiru Haret
  • Philip Herschkowitz
  • Radu Duda
  • Antioch Kantemir
  • Mihail Kogălniceanu
  • Samuel Leibowitz
  • Ovidiu Lipan
  • Karpel Lippe
  • Magda Lupescu
  • Adrian Marino
  • Constantin Mille
  • Elena Moşuc
  • Cristian Mungiu
  • Alina Mungiu-Pippidi
  • Florica Musicescu
  • Iacob Negruzzi
  • George Emil Palade
  • Theodor Pallady
  • Ermil Pangrati
  • Vasile Pogor
  • Emil Racoviţă
  • Radu Rosetti
  • Teodor I. Rosetti
  • Iosif Ross
  • Gheorghe Săulescu
  • Mircea Ion Savul
  • Arthur Segal
  • Benjamin Schwarzfeld
  • Elias Schwarzfeld
  • Moses Schwarzfeld
  • Wilhelm Schwarzfeld
  • Theofil Simenschy
  • Constantin Stamati
  • Dimitrie Sturdza
  • Grigore M. Sturdza
  • Mihail Sturdza
  • Lucia Sturdza-Bulandra
  • Ionel Teodoreanu
  • Nicolae Vogoride
  • Lascăr Vorel
  • A. D. Xenopol

[bewerk] Galerij

[bewerk] Noten

  1. http://www.columbia.edu/acis/ets/Graesse/orblatij.html#Jassium
  2. Bouwmateriaal dat vroeger vaak in Roemenië gebruikt werd. Het materiaal wordt gemaakt van stro en klei

[bewerk] Zie ook

[bewerk] Externe link

Universiteit Iaşi


{{{afb_links}}} Grootste steden van Roemenië Vlag van Roemenië {{{afb_groot}}}

Alba Iulia - Alexandria - Arad - Bacău - Baia Mare - Bârlad - Bistriţa - Botoşani - Braşov - Brăila - Bucureşti (Boekarest) - Buzău - Călăraşi - Cluj-Napoca - Constanţa - Craiova - Deva - Drobeta-Turnu Severin - Focşani - Galaţi - Giurgiu - Hunedoara - Iaşi - Mediaş - Oradea - Piatra Neamţ - Piteşti - Ploieşti - Râmnicu Vâlcea - Reşiţa - Roman - Satu Mare - Sfântu Gheorghe - Sibiu - Slatina - Slobozia - Suceava - Târgovişte - Târgu Jiu - Târgu Mureş - Timişoara - Tulcea - Turda - Vaslui - Zalău

 
Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu