Joannes Zwijsen
Van Wikipedia
Joannes Zwijsen (Kerkdriel, 28 augustus 1794 – 's-Hertogenbosch, 16 oktober 1877) was een Rooms-Katholiek geestelijke. Bij zijn bisschopswijding in 1842 koos hij de wapenspreuk Mansuete et fortiter ("Zachtmoedig en sterk"). Na het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in 1853 in Nederland, werd hij de eerste aartsbisschop van Utrecht.
Inhoud |
[bewerk] Achtergrond
Joannes was de oudste zoon uit het tweede huwelijk van Petrus Zwijsen die afkomstig was uit Geetbets in het Belgische Vlaams-Brabant. Petrus huwde in Kerkdriel met Cornelia van Heeswijk en bleef er werken als molenaar. Na de dood van zijn vrouw hertrouwde Petrus in 1794 met Wilhelmina Van Herpen.
Na zijn lagere school in Berlicum en zijn eerste communie, ging Joannes enkele jaren naar de Franse School te Reek. Vervolgens volgt hij vanaf 1808 de Latijnse School te Uden, als voorbereiding op zijn priesterstudies. Vanaf 1810 bezoekt hij de Latijnse School te Helmond, om vanaf 1813 zijn priesteropleidiung te voltooien in het groot-seminarie van Herlaer bij Sint-Michielsgestel. Na zijn priesterwijding in 1817 in Mechelen, was hij achtereenvolgens kapelaan in 't Heike te Tilburg (1818), kapelaan te Schijndel (1818-1828), pastoor in de parochie Sint Odulphus te Best (1828-1832) en pastoor in de parochie van St. Dionysius ('t Heike) te Tilburg (1832-1854).
[bewerk] Oprichting Broeders en Zusters van Liefde
Zwijsen is de oprichter van twee religieuze congregaties:
- een vrouwelijke : de congregatie van Onze-Lieve-Vrouw Moeder van Barmhartigheid in 1832, meer bekend als Zusters van Liefde te Tilburg
- en een mannelijke : de broedercongregatie van Onze-Lieve-Vrouw Moeder van Barmhartigheid, of Fraters van Tilburg in 1844.
[bewerk] Pastoor - bisschop
Samen met de apostolische vicarissen van Roermond, 's-Hertogenbosch en Breda, werd ook de pastoor van 't Heike in 1842 tot bisschop gewijd. Zwijsen werd titulair bisschop van Gerra en tevens benoemd als coadjutor met recht van opvolging van bisschop Henricus Den Dubbelden, apostolisch vicaris te 's-Hertogenbosch. Zwijsen werd daarbij ook benoemd als bestuurder van de twee kleine apostolische vicariaten Grave-Nijmegen en Ravenstein-Megen hoewel die in 1840 aan het vicariaat van 's-Hertogenbosch waren toegevoegd.
In 1847-1848 fungeerde Zwijsen tijdelijk als zaakgelastigde van de H.Stoel en als Vice-Superior van de Hollandse Zending. In 1851 volgde hij Mgr. Den Dubbelden op als apostolisch vicaris van 's-Hertogenbosch, waardoor ook de bestuurlijke eigenaardigheid van de districten Grave en Megen verviel.
Zwijsen was goed bevriend met koning Willem II, wat o.m. bleek toen bij het overlijden van de koning in 1849 bijna de ganse koninklijke familie in zijn pastorie in Tilburg logeerde. Zijn vriendschap met Willem II heeft veel bijgedragen tot de gunstige gezindheid en de welwillende beschikkingen van deze vorst ten bate der katholieken.
[bewerk] Bisschop - aartsbisschop
Bij het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in 1853, werd hij benoemd tot bisschop van Bisdom 's-Hertogenbosch en tevens aartsbisschop van het aartsbisdom Utrecht. Als aartsbisschop was het nu ondermeer zijn taak om de aartspriesterschappen in het noorden van Nederland om te vormen tot volwaardige bisdommen.
Hij belegde in 1865 het Provinciaal Concilie van de Nederlandse bisschoppen in 's-Hertogenbosch, en lag nog mee aan de basis van het Mandement van de bisschoppen omtrent het katholiek onderwijs van 1868. Wel trad Zwijsen af als aartsbisschop in datzelfde jaar, hoewel hij veel invloed bleef uitoefenen op het bestuur van de kerk in Nederland. Hij bleef bisschop van 's-Hertogenbosch tot aan zijn overlijden in 1877.
Hij reisde drie maal naar Rome, ondermeer in 1854 naar aanleiding van de afkondiging van het dogma van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria. In 1869 nam hij deel aan het Eerste Vaticaans Concilie, waarin onder meer het dogma werd afgekondigd van de onfeilbaarheid van de paus.
[bewerk] Trivia
In 1863 overleefde Zwijsen een moordaanslag, waarvan de omstandigheden nooit werden opgehelderd.
[bewerk] Referenties
- Dr. J.W.M. Peijnenburg, Joannes Zwijsen, bisschop, 1794-1877, Stichting Zuidelijk Historisch Contact, Tilburg 1996.
- Winkler Prins, 1954, zesde druk.
- De aanslag op Mgr. Zwijsen
- Kritiek op Mgr. Zwijsen
Naar hem zijn onder andere genoemd het Woonzorgcentrum Joannes Zwijsen / Notre Dame (Tilburg), het Zwijsen College Veghel, uitgeverij Zwijsen (Tilburg)
| Voorganger: - |
Aartsbisschop van Utrecht 1853-1868 |
Opvolger: Andreas Ignatius Schaepman |
| Voorganger: - |
Bisschop van 's Hertogenbosch 1853-1877 |
Opvolger: Adrianus Godschalk |
