Helmond

Van Wikipedia

Gemeente Helmond

Provincie

Noord-Brabant

Hoofdplaats

Helmond

Oppervlakte
- Land
- Water

54,56 km²
53,2 km²
1,36 km²

Inwoners
Bevolkingsdichtheid

85.993 (1 januari 2007)
1616 inw./km²

Geografische ligging

51°29' NB 5°39' OL

Geografische ligging

{{{coordinaten}}}

Belangrijke verkeersaders

{{{station}}}

0492

5700-5709

Officiële website

www.helmond.nl

Politiek

Burgemeester (lijst)

Fons Jacobs (CDA)

Bestuur

{{{bestuur}}}

Zetels
{{{partijen}}}

{{{zetels}}}

Helmond (Brabants: Héllemed) ( uitspraak (info·uitleg)) is een stad en gemeente in de provincie Noord-Brabant. De gemeente telt 85.993 inwoners (1 januari 2007, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 54,57 km² (waarvan 0,10 km² water). De gemeente Helmond maakt deel uit van het kaderwetgebied SRE en stedelijk netwerk BrabantStad. Helmond ligt aan de Zuid-Willemsvaart en de beek de Aa.

Kenmerkend voor de stad Helmond is het verleden van de textielindustrie. De straatnamen die op -wal eindigen duiden op de voormalige vestingstad Helmond, waar het veertiende eeuwse kasteel onderdeel van uitmaakte.

[bewerk] Verklaring van de naam Helmond

Hoe is nu de naam Helmond te verklaren? De naam kan gesplitst worden in 'Hel' en 'Mond'.

hel- betekent laaggelegen. -mond kan worden uitgelegd als een sterke, een veilige of beveiligde plaats, vaak hoger gelegen. Helmond is de naam van de stad die door de hertog van Brabant omstreeks 1225 werd gesticht buiten de nederzetting die Haghe. In die Haghe lag d'Oude Huys, het kasteel van keizerin Maria van Brabant. Omstreeks 1350 werd bij de nieuwgestichte stad een vierkante waterburcht gebouwd, nog altijd in Helmond te bewonderen. Uit Helmond is ook Helm af te leiden, welke terug te vinden is in het wapen van Helmond.

Volgens historische bronnen en de gemeente Helmond stelt de helm de (versterkte) stad Helmond voor. De helm werd voor het eerst gebruikt op een zegel uit 1241. Oorspronkelijk was het een middeleeuwse pothelm. Deze is later aangepast aan de mode en is nu een toernooihelm. De eikentakjes symboliseren de Vrijheid. Het vogeltje in de takjes is een middeleeuwse versiering en heeft geen enkele betekenis.

[bewerk] Geschiedenis van Helmond

Helmond wordt in 1179 voor het eerst genoemd in een bulle van Paus Alexander III, hierin schenkt ene Stephanus een "hof van Helmond" aan het klooster in Floreffe. Het is wel duidelijk dat Helmond al reeds voor die tijd (rond 1108 is er sprake van ene Hezelo van Helmond) bestaan heeft, maar dan in de vorm van de nederzetting die Haghe, ten zuidwesten van de latere vestingstad. Het gebied was eigendom van Willem van Horne. Hertog Hendrik I kocht de heerlijkheid in 1220 en stichtte een nieuwe stad, buiten die Haghe als onderdeel van zijn stedenstichtingspolitiek. Zijn dochter, Maria van Brabant, woont enige tijd in de oude burcht, 't Oude Huys en sticht de Abdij van Binderen. Hierdoor werd het landbouwarsenaal van het stadje vergroot. Rond 1232 krijgt Helmond stadsrechten en in 1376 marktrechten. Rond 1350 start Jan van Berlaer met de bouw van het huidige kasteel. Behalve het kasteel worden ook de stadwallen en een bescheiden gracht aangelegd.

In de eerste helft van de 15de eeuw kent Helmond een grote economische groei en krijgt de titel Hoofdstad van Peelland. De 80-jarige oorlog laat diepe sporen achter in Helmond. De textielindustrie loopt zware klappen op, maar dankzij de contacten met Haarlem blijft de linnennijverheid bestaan.

In 1648 loopt de 80-jarige oorlog ten einde en wordt de stad onderdeel van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Helmond vervalt in een diep economisch dal, er groeit zelfs gras op de markt. In 1781 koopt muntmeester en koopman Carel Frederik Wesselman de heerlijkheid Helmond met het kasteel Helmond van de familie Van Arberg. Wesselman (waarvan de zoon in 1841 in de adelstand werd verheven) gaat ook daadwerkelijk, in tegenstelling tot zijn voorgangers, het kasteel bewonen en maakt werk van zijn heerlijkheid. Het verlies van een groot deel van zijn heerlijke rechten, in 1798, probeert hij te compenseren door een actieve landbouwpolitiek en door de nijverheid te stimuleren. De textiel maakt in die periode juist een geslaagde ontwikkeling naar een gediversificeerde, zelfstandige nijverheid door, compleet met ververijen, drukkerijen en de omschakeling naar gemengd linnen/katoenen stoffen. Deze ontwikkeling wordt verder gestimuleerd door de aanleg van de Zuid-Willemsvaart (1823-1826), die voor een opbloei van de stad staat.

Naast de weverij en de bijbehorende garenververijen en -blekerijen komen ook andere takken van de textielnijverheid tot ontwikkeling. Vooral de deelname van de Amsterdamse familie Van Vlissingen in de plaatselijke katoendrukkerij van Sutorius is van belang. Het bedrijf van P.F. van Vlissingen & Co. groeit in de tweede helft van de 19de eeuw uit tot de grootste katoendrukkerij in Nederland. Daarnaast ontstaan er drie belangrijke turksroodververijen (waaronder Carp). Vanaf 1866 mechaniseren de weverijen in vrij snel tempo: in 1900 is er geen thuiswever meer in de stad. Deze mechanisering staat voor een deel ook in verband met de komst van een nieuwe infrastructuur: in 1866 krijgt Helmond een eigen station aan de spoorlijn Eindhoven-Helmond-Venlo. Naast de textielindustrie ontstaat vanaf circa 1860 een metaalnijverheid (kleinmetaal, vooral bevestigingsartikelen en machinefabricage) als tweede belangrijke industriële pijler. Ook de voedingsmiddelenproductie(margarine en cacao)krijgt een behoorlijke omvang, terwijl vanaf circa 1900 ook de houtverwerkende en grafische nijverheid belangrijk worden. De groei van industrie en nijverheid leidt ook tot een forse bevolkingstoename. Deze groei zet zich door tot de jaren 30 van de 20ste eeuw. Bedrijven zoals de Edah, Begemann, Groep Van Kimmenade en Van Thiel vestigen zich in en rondom de stad. De wereldwijde recessie zorgt voor een diepe malaise in Helmond.

Na de bevrijding gaat het al snel weer opwaarts met de industrie en de stad en ontstaat een relatieve welvaart die echter gebaseerd is op een eenzijdige industriële structuur. Annexaties van omliggende gebieden volgen in 1968. In deze periode krijgt de conjuctuurgevoelige industrie van Helmond zware klappen. Mede hierdoor wordt Helmond in 1976 toegewezen als groeistad. Helmond grijpt deze kans met beide handen aan en ontgroeit uiteindelijk de slechte naam van stad en presenteert zich als een frisse en dynamische stad. Nieuwe bedrijven en nieuwe spraakmakende bouwprojecten zorgen hiervoor. Zo bouwde een Helmonds bedrijf vanaf 1989 aan een eigen automerk Max (automerk). Van blijvender belang was het enigszins gelijknamige autokinderzitje Maxi Cosi dat ook uit Helmond komt en symbool staat voor de gediversificeerde nieuwe industrie die na 1970 opkwam. Eind 1999 verwelkomde Helmond haar 80.000e inwoner. Helmond is op Almere na de snelst groeiende stad van Nederland en zal volgens de planning rond het jaar 2012 haar 100.000e inwoner mogen verwelkomen.

[bewerk] Stadsdelen

Brandevoort
Brouwhuis
Dierdonk
De Groene Loper (in aanbouw)
Helmond Centrum (officieel: Binnenstad)
Helmond Noord
Helmond Oost
Helmond West
Rijpelberg
Stiphout
Suytkade
't Hout
Warande
ZonneKwartier Nieuw

[bewerk] Verkeer en vervoer

Helmond is niet direct op het autosnelwegennet aangesloten. De plaats is per auto bereikbaar via de A270/N270 en N279. Ook is het goed mogelijk om de stad aan de zuidkant vanaf de A67 via de N612 te bereiken.

De stad Helmond is gelegen aan de spoorlijn Eindhoven – Venlo. De stad is vier stations aan deze spoorlijn rijk: station Helmond, station Helmond 't Hout, station Helmond Brouwhuis en sinds 10 december 2006 station Helmond Brandevoort.

Verder beschikt Helmond nog over een beperkte stadsdienst en enkele streekbussen. Voor een overzicht van alle stads- en streekdienstlijnen, zie Station Helmond: Voor- en natransport.

[bewerk] Annexaties

Helmond in 1866

De gemeente Helmond heeft al verschillende keren buurgemeenten proberen te annexeren. In de jaren zestig lukte dit nog met de gemeente Stiphout en delen van de gemeenten Mierlo (de kern Mierlo-Hout, tegenwoordig 't Hout, Deurne (deel van Brouwhuis) en Bakel en Milheeze (de kern van Brouwhuis en de Rijpelberg). In de jaren negentig wilde de gemeente de noordelijke buurgemeente Aarle-Rixtel annexeren. Dit leidde tot hevig verzet in het landelijke kerkdorp. Met de slogan 'Ale blie!' ('Aarle-Rixtel blijft!') wilden zij hun zelfstandigheid behouden. Uiteindelijk is het kerkdorp opgegaan in de nieuwe gemeente Laarbeek en werd dus geen onderdeel van Helmond. De gemeente Helmond richtte nu haar ogen opnieuw op de zuidwestelijke buurgemeente Mierlo. Maar ook de Mierlonaren waren de Helmonders dit keer te snel af. Een klein deel van Mierlo werd uiteindelijk geannexeerd door Helmond voor de verdere bouw van het nieuwe stadsdeel Brandevoort. Het andere deel van Mierlo, dat de gehele kern Mierlo omvatte met ruim 10.000 inwoners, ging in 2004 samen met Geldrop op in de nieuwe gemeente Geldrop-Mierlo.

[bewerk] Bezienswaardigheden

Berkendonk, recreatieplas in Helmond;
Kasteel Helmond, onderdeel van het gemeentemuseum
Kubuswoningen, ontworpen door Piet Blom;
Theater 't Speelhuis, opgebouwd uit 37 kubussen en omringd door 18 kubuswoningen;
Warande Park (vroegere Peapark) bij de Helmondse Goudkust (Aarle-Rixtelseweg);
Robustelly-Smits orgel in de Sint-Lambertuskerk (1772/1862, afkomstig uit de abdij van Averbode);
Kapel van Binderen en de toegangspoort van voormalig Abdij van Binderen;
Huis met de Luts;
Onze Lieve Vrouwe Kerk, Wilhelminalaan;
Ketsegängske.
Zwembad De Wissen., Keizerin Marialaan;
Carnaval van Helmond.

[bewerk] Zetelverdeling gemeenteraad

PvdA 9 zetels
CDA 8 zetels
VVD 4 zetels
SDH-OH 4 zetels
SP 4 zetels
Helmondse Belangen 2 zetels
Helder Helmond 2 zetels
Helmondse Seniorenpartij 1 zetel
Helmond aktief 1 zetel
GroenLinks 1 zetel
D66 1 zetel

[bewerk] Geboren in Helmond

Piet de Wit (textielbaron)
Matthijs Vermeulen (8 februari 1888), componist
Hein Fentener van Vlissingen (1921 - 21 augustus 1994)
Frans-Joseph van Thiel (19 december 1906 - 2 juni 1993), politicus
Hans Gruijters (30 juni 1931 - 17 april 2005), politicus
Hein Verbruggen (21 juni 1941), sportbestuurder
Jos van der Vleuten (7 februari 1943 - Mierlo-Hout), wielrenner
Gerard van de Kerkhof (21 mei 1943), voetballer
Michel Jager (18 augustus 1944), burgemeester en politicus
Willy van der Kuijlen (6 december 1946), voetballer
Lisette Sevens (29 juni 1949), hockeyinternational
Willy van de Kerkhof (16 september 1951), voetballer
René van de Kerkhof (16 september 1951), voetballer
Fieke Boekhorst (18 december 1957), hockeyinternational
Harry van Bommel (24 juni 1962), SP-politicus
Berry van Aerle (8 december 1962), voetballer
Hans Gillhaus (5 november 1963), voetballer
Erica van den Heuvel (12 juni 1966), badmintonster
Wilfred Bouma (15 juni 1978), voetballer
Judith Meulendijks (26 september 1978), badmintonster
Addy Kleijngeld (29 december 1922 - 15 december 1977 ), musicus
Anno de Kleine (1961), biljarter

(zie ook: Helmonder)

BrabantStad
Breda · Eindhoven · Helmond · 's-Hertogenbosch · Tilburg

Gemeenten van provincie Noord-Brabant
Aalburg \| Alphen-Chaam \| Asten \| Baarle-Nassau \| Bergeijk \| Bergen op Zoom \| Bernheze \| Best \| Bladel \| Boekel \| Boxmeer \| Boxtel \| Breda \| Cranendonck \| Cuijk \| Deurne \| Dongen \| Drimmelen \| Eersel \| Eindhoven \| Etten-Leur \| Geertruidenberg \| Geldrop-Mierlo \| Gemert-Bakel \| Gilze en Rijen \| Goirle \| Grave \| Haaren \| Halderberge \| Heeze-Leende \| Helmond \| 's-Hertogenbosch \| Heusden \| Hilvarenbeek \| Laarbeek \| Landerd \| Lith \| Loon op Zand \| Maasdonk \| Mill en Sint Hubert \| Moerdijk \| Nuenen, Gerwen en Nederwetten \| Oirschot \| Oisterwijk \| Oosterhout \| Oss \| Reusel-De Mierden \| Roosendaal \| Rucphen \| Schijndel \| Sint Anthonis \| Sint-Michielsgestel \| Sint-Oedenrode \| Someren \| Son en Breugel \| Steenbergen \| Tilburg \| Uden \| Valkenswaard \| Veghel \| Veldhoven \| Vught \| Waalre \| Waalwijk \| Werkendam \| Woensdrecht \| Woudrichem \| Zundert
Nederland \| Provincies \| Gemeenten