Kip-en-ei-probleem
Van Wikipedia
Het kip-en-ei-probleem is een metafoor voor een causaal onduidelijke situatie, waarbij van twee fenomenen moeilijk uitgemaakt kan worden welk van beide oorzaak en welke gevolg is.
De metafoor verwijst naar de vermeende onmogelijkheid om uit te maken wat chronologisch eerst was: de kip (want die moet het ei leggen) of het ei (daar moet de kip uitkomen). Het is een populaire maar eigenlijk foutieve metafoor. Er lijkt op het eerste gezicht geen twijfel mogelijk dat het ei de kip voorafging. Een niet-kip heeft dat ei voortgebracht waaruit de eerste kip kwam - zij is dus een mutatie van de leggende niet-kip. Maar vermits uit het ei een kip kwam was het reeds een kippenei. Het ei moet echter gelegd zijn door een kip daarom ligt het voor de hand dat de kip er eerder was.
Een aantal zaken compliceren echter het vraagstuk:
- Volgens de omschrijving die een woordenboek als de van Dale hanteert, is het tegenovergestelde waar:
kip•pen•ei (het ~)
- ei van een kip
Hier lijkt dus een kippenei per definitie een ei te zijn dat door een kip gelegd is. Als een niet-kip een ei legt en daaruit een kip zou komen, dan zijn het ei en de niet-kip niet veranderd: het ei is geen kippenei. Als de kip die uit het niet-kip-ei komt een ei legt, dan is dit pas een ei van een kip, dus een kippenei. Volgens deze definitie is de kip er duidelijk het eerst. Deze definitie maakt het ook onmogelijk het probleem op te lossen binnen de evolutietheorie: alleen een plots ontstaan van de kip ex nihilo doorbreekt de cirkel.
- Het begrip "kip" is vaag en er is geen duidelijke grens te trekken tussen kip en niet-kip.
De juiste beantwoording van de vraag lijkt af te hangen van het juist gebruik van de definities. Wanneer noemen we een vogel een kip, en wanneer noemen we een ei een kippenei. Daarbij kunnen we rekening houden met het fenomeen dat veranderingen aan een vogel zeer geleidelijk gaan (zie het verhaal over het lelijke eendje), maar eigenlijk is het antwoord makkelijker te vinden als het begrip 'kippenei' goed wordt gedefinieerd: dat ei waaruit een kip komt.
Complicerende factor is tevens de levensbeschouwelijke benadering. Uitgaande van het scheppingsverhaal zou men kunnen stellen dat eerst de kip geschapen werd die vervolgens een ei legt.
[bewerk] Mogelijke oplossing
In 2006 claimt een Brits wetenschappelijk team van genetici, filosofen en biologen onder leiding van Professor John Brookfield van de Nottingham University de oplossing gevonden te hebben. Zij onderbouwden hun conclusie met het gegeven dat genetisch materiaal niet verandert tijdens de levenscyclus van de kip. De eerste kip is uit een genetisch identiek ei gekropen, het ei was dus eerder. Echter, men kan zich nog steeds de vraag stellen: "Wat voor ei?" Want, zoals we al eerder zagen, slechts een kip kan een kippenei leggen. En was dat geen kippenei dan zou dus de kip eerder moeten zijn. Maar die kan slechts voortkomen uit een kippenei... Beter is het misschien te stellen dat het dier dat het (eerste) kippenei legde, pas later als een kip is gedefinieerd (geëvolueerd uit een niet-kip). Uit het voorgaande blijkt wel hoe lastig het dilemma kan zijn.
