Maria Lichtmis
Van Wikipedia
Maria Lichtmis of kortweg Lichtmis is een christelijk feest dat op 2 februari gevierd wordt. Het is de herdenking van de "Opdracht van de Heer in de Tempel" en het zuiveringsoffer dat Maria veertig dagen na de geboorte van Jezus volgens de Joodse wet (zoals beschreven in Leviticus, hoofdstuk 12) moest brengen; vandaar de Latijnse naam Purificatio Mariae. Het is de laatste feestdag waarvan de datum verbonden is aan die van Kerstmis, hij valt namelijk 40 dagen daarna.
In Orthodoxe kerken wordt nog de Juliaanse kalender gebruikt en wordt dit Maria Lichtmis, net zoals alle aan een datum gerelateerde feesten, dertien dagen later gevierd, dus op 15 februari.
Inhoud |
[bewerk] Historiek
De vroegste verwijzing naar een viering werd opgetekend door de pelgrimnon Egeria toen die in het Beloofde Land rondreisde in 381-384. Zij meldt dat 14 februari plechtig gevierd werd in Jeruzalem met een processie naar de Constantijnse Basiliek der Wederopstanding, met een homilie over Lukas 2:22 en een eigen liturgie. Deze zogenaamde Itinerarium Peregrintio (volgweg van de pelgrim) geeft echter geen naam aan het feest.
De datum 14 februari toont aan dat in die tijd in Jeruzalem de geboorte van Jezus van Nazareth nog op 6 januari (epifanie) werd gevierd. De feestdatum werd in Rome naar voor geplaatst, samen met het feest voor de geboorte van Christus dat op 25 december werd gezet (dezelfde datum als de geboortedatum van Mithras wiens cultus in de tijd van Constantijn hoogtij vierde).
[bewerk] Kerstening van het feest van het licht
In het voor-christelijke Europa werd rond dezelfde datum toen nog het Keltisch feest Imbolc gevierd. Dit festival markeerde het midden tussen het wintersolstitium en de Lente-equinox. "Imbolc" wordt vertaald als "in de buik", of "in melk" en alludeert naar de worp en het zogen van lentelammeren als eerste tekenen van het nieuwe leven midden in de winter.
Er werden ook kaarsen bij de viering gebruikt, waarmee het lengen van de dagen werd gevierd. In Ierland waren veel rituelen in zwang rond Brigid, die daarmee in de huizen werd genodigd. Bepaalde van de riten en gebruiken rond deze Moedergodin werden later overgedragen op de viering van de christelijke heilige Birgit, de abdis van Kildare, die door Keltische christenen werd aanzien als de vroedvrouw bij de geboorte van Christus en als "Mary of the Gael".
[bewerk] Gebruiken
Op deze dag worden traditioneel kaarsen gewijd en een kaarsenprocessie gehouden vóór de mis; vandaar de naam lichtmis. Het is tevens de traditie dat er op Maria Lichtmis pannenkoeken gegeten worden. Dit wordt uitgedrukt in het gezegde: Er is geen vrouwtje nog zo arm, of ze maakt haar pannetje warm, al heeft het woord 'pannetje' in het oud nederlands taalgebruik ook nog wel een eigen bijbetekenis.
[bewerk] Patroonsfeest
Lichtmis is ook de datum van het patroonsfeest van de Katholieke Universiteit Leuven, waarvan Maria de patroonheilige is; de Sedes Sapientiae.
