Openbaar vervoer

Van Wikipedia

___	Portaal Openbaar vervoer

Een bus en een taxibus

Openbaar vervoer is personenvervoer dat openbaar toegankelijk is, dat wil zeggen dat iedereen die dat wil van de vervoerdienst gebruik kan maken. Openbaar vervoerders hebben dan ook een vervoerplicht die hen dwingt iedereen die daar om vraagt tegen het geldende tarief te vervoeren. Dit in tegenstelling tot particulier vervoer, waar de eigenaar van het vervoermiddel beslist wie wel en niet mee mag.

Vervoerdiensten kunnen ook onderscheiden worden in collectief vervoer en individueel vervoer. Bij collectief vervoer wordt het vervoermiddel gedeeld met andere reizigers, die een andere herkomst of bestemming kunnen hebben. Bij individueel vervoer wordt het vervoermiddel ingezet voor de specifieke vervoerwens van één reiziger of groep van reizigers. Individueel openbaar vervoer wordt ook aangeduid als besloten vervoer. Tenslotte kan onderscheid gemaakt worden tussen lijndiensten en vraagafhankelijk vervoer. Lijndiensten rijden volgens een vaste dienstregeling, of er nu veel of weinig reizigers zijn. Vraagafhanklijke diensten passen zich aan aan de vraag die zich op dat moment voordoet.

In Nederland is op zowel collectief openbaar vervoer als op individueel openbaar vervoer (besloten vervoer) de Wet personenvervoer 2000 van toepassing.

Inhoud

1 Collectief openbaar vervoer
- 1.1 Vervoerders
  - 1.1.1 Nederland
  - 1.1.2 België
- 1.2 Vervoermiddelen
2 Besloten vervoer
3 Zie ook
4 Externe links

[bewerk] Collectief openbaar vervoer

Met de term Openbaar vervoer worden over het algemeen de lijndiensten van het collectief openbaar vervoer aangeduid. Deels is dit gratis openbaar vervoer. Als het vervoer niet volgens een vaste dienstregeling rijdt, wordt het Collectief Vraagafhankelijk Vervoer (CVV) genoemd.

Openbaar vervoer wordt in Nederland uitgevoerd in opdracht van een (decentrale) overheid die daarmee de rol van OV-autoriteit vervult. OV wordt sinds 1969 mede betaald middels een speciaal daarvoor bestemde rijkssubsidie. De gebruikers van openbaar vervoer worden over het algemeen 'reizigers' genoemd. Onder openbaar vervoer valt:

stads- en streekvervoer (metro, tram en bus)
treinvervoer
OV te water

Het Nederlandse begrip regionaal openbaar vervoer bevat dezelfde OV-vormen, met uitzondering van het hoofdrailnet.

[bewerk] Vervoerders

[bewerk] Nederland

Arriva, Veolia Transport en Connexxion hebben samen verreweg het grootste deel van het Nederlandse streekvervoer in handen.

[bewerk] België

De Lijn (Bus en tram, Vlaanderen)
MIVB/STIB (Bus en tram, Brussels Hoofdstedelijk Gewest)
NMBS/SNCB (Trein, Geheel België)
TEC (Bus en tram, Wallonië)

[bewerk] Vervoermiddelen

De belangrijkste vormen van openbaar vervoer zijn de trein (zie ook: treinvervoer) en de bus, die in België en Nederland algemeen voorkomen. Verder komen op verschillende plaatsen te volgende vervoermiddelen voor:

Metro's zijn te vinden in Amsterdam, Brussel en Rotterdam.
Antwerpen, Brussel, en Charleroi kennen een premetro-systeem (trams in metrotunnels).
Sneltrams in Rotterdam, tussen Amsterdam en Amstelveen, en tussen Utrecht en Nieuwegein / IJsselstein.
Stadstrams zijn te vinden in Amsterdam, Antwerpen, Brussel, Den Haag, Gent, Rotterdam.
Regionale trams rijden langs de Vlaamse kust tussen De Panne, Oostende en Knokke (Kusttram) en in Henegouwen (in en om Charleroi).
In Arnhem en Gent rijdt de trolleybus, een elektrisch aangedreven bus.
Sinds 1977 rijdt in Nederland in bepaalde plattelandsgebieden de buurtbus. Voor deze bussen geldt in de meeste gevallen een ander tarief.
Tussen metrostation Kralingse Zoom (Rotterdam) en Bedrijvenpark Rivium vervult de Parkshuttle, een zogenaamde people mover, openbaar vervoer.

[bewerk] Besloten vervoer

Besloten vervoer wordt door de overheid niet gesubsidieerd. De gebruikers van besloten vervoer worden over het algemeen 'passagiers' genoemd. Besloten vervoer omvat besloten busvervoer, welke vaak met een touringcar wordt verricht, en taxi vervoer (maximaal 8 passagiers). Ook is het mogelijk een trein, schip of vliegtuig voor een besloten groep af te huren.

[bewerk] Taxi

Dan is er de taxi, die in zijn zuivere vorm niet tot het openbaar, maar tot het privé-vervoer gerekend moet worden (met als bijzondere variant in Amsterdam de motortaxi), en enkele tussenvormen tussen bus en taxi, zoals treintaxi, lijntaxi, OV-taxi, belbus, Regiotaxi, CVV enzovoort. In België bestaan gecombineerde formules (bus of tram voor de heenreis – taxi voor de terugreis) tegen een forfaitair bedrag (TOV-biljet). Dit heeft tot doel het uitgaan met het openbaar vervoer te bevorderen en zo het aantal weekendongevallen te beteugelen.

[bewerk] Veerdiensten

Veerponten zijn onderdeel van het wegennet en eigenlijk geen besloten vervoer, hierbij gaat het vrijwel altijd om het oversteken van het water. Sommige veerdiensten worden wel gerekend onder het besloten collectief vervoer, met name de toeristische c.q. zomerse fiets- voetveren en de watertaxi in diverse steden, hierbij komt vervoer in de lengterichting van het water wel vaker voor. Vijf diensten zijn aangemerkt als openbaar vervoer te water

[bewerk] Luchtvaart

Ook het vervoer door de lucht met passagiersvliegtuigen kan men soms tot het openbaar vervoer rekenen, als de vliegmaatschappij een openbare dienst is. Voor verbindingen met het niet nabije buitenland is het vliegtuig een belangrijke vorm van openbaar vervoer, voor het verre buitenland zelfs vrijwel de enige mogelijkheid. Zie verder: burgerluchtvaart, vliegveld.

[bewerk] Andere vormen van openbaar vervoer

Ook het vervoer per riksja (een soort fietstaxi in het verre oosten) en soms ook het vervoer per rijdier, zoals ezel, kameel en olifant kan tot openbaar vervoer worden gerekend.

Een automatische people mover heeft geen bestuurder en kan zowel openbaar vervoer als besloten vervoer zijn. De Parkinghopper op Schiphol is besloten vervoer.

Voor kleinere verticale en horizontale afstanden is er de lift, de roltrap en de rolband. Of deze laatste vormen van personenvervoer echter tot 'openbaar vervoer' moeten gerekend worden, lijkt twijfelachtig. Het is wel een vorm van personenvervoer, ongeacht of die op publieke of privé-domeinen ingericht wordt.