RijnGouwelijn
Van Wikipedia
 |
|
De RijnGouwelijn, afgekort RGL, is een lightrailproject in Zuid-Holland. Het totale traject zal, als de plannen doorgaan, van Gouda via Leiden naar Katwijk en Noordwijk lopen.
Inhoud |
[bewerk] Eerdere lokale spoornetwerken
Lang voordat er sprake was van de RijnGouwelijn zijn er tramlijnen geweest die een deel van de verbindingen hebben verzorgd die nu voorzien zijn voor de RGL. In Leiden hebben tot 1960-'61 de trams gereden van de Blauwe Tram en de Gele Tram naar onder andere Den Haag, Katwijk en Noordwijk.
[bewerk] Wat is de RijnGouwelijn
Dit zal het eerste netwerk in Nederland zijn waarbij tram-trains (lightrail-voertuigen) deels gebruik zullen maken van een eigen lightrailnet en deels over het spoorwegnet zullen rijden.
De lightrailvoertuigen rijden sinds 2002 al op de bestaande spoorlijn tussen station Gouda en station Alphen aan den Rijn, dit gebeurt momenteel nog wel binnen de NS-dienstregeling (zie verder onder Lightrailproef). De toekomstige RGL rijdt vervolgens verder naar station Leiden Lammenschans over de spoorlijn Woerden - Leiden.
Na Leiden Lammenschans is het in het oorspronkelijke plan de bedoeling dat de RGL aftakt van de spoorlijn en verder rijdt als "tram" door de binnenstad naar station Leiden Centraal. Dit traject is omstreden, vooral in verband met verkeersveiligheid, kosten en gevolgen voor het busnetwerk en fietsers. Daarom zijn er naast het oorspronkelijke plan diverse alternatieve plannen ontwikkeld waarbij de RGL over de bestaande spoorlijn blijft rijden tot aan Leiden Centraal, of tot een punt nabij dit station. De spoorweg zou dan verdubbeld worden, eventueel in combinatie met een spoorverdubbeling van het traject Leiden Lammenschans-Alphen(-Woerden). Toen vast kwam te staan dat dergelijke alternatieve plannen drie tot vier keer duurder zijn, is het oorspronkelijke traject door de Leidse binnenstad weer actueel geworden. Op 7 maart 2007 werd een referendum gehouden onder de Leidse bevolking over dit traject. De bevolking van Leiden stemde in ruime meerderheid tegen, waardoor de tram waarschijnlijk toch over het bestaande spoor zal moeten gaan rijden.
Na station Leiden Centraal zal de lijn verder gaan als sneltram naar Katwijk, met een tak naar Katwijk-centrum en een tak naar Noordwijk. Om dit voorkeurstracé vast te leggen werd er eind 2005 een bestuursovereenkomst gesloten tussen alle deelnemende gemeenten behalve de gemeente Leiden om een deel van de totale kosten te verdelen. Het rijk betaalt een groot deel van de aanlegkosten, evenals de provincie. De verdeling van mogelijke meerkosten bij kostenoverschreidingen wordt in de verschillende bestuursovereenkomsten geregeld. De provincie draagt alle risico's wat betreft de exploitatie van de lijn.
Het traject tussen Gouda en Leiden, de RGL Oost, was bij de voorbereiding gepland om in 2005 afgerond te worden. Dit werd aanvankelijk opgeschort tot 2007. De huidige planning is dat de RGL Oost eind 2010 zal zijn voltooid. De beide takken naar de kust (naar Katwijk en Noordwijk) zullen in 2013 geëxploiteerd kunnen worden.
Verwacht werd dat er circa 50.000 reizigers gebruik zouden gaan maken van de lijn. Dat aantal is teruggebracht tot 30.000. Ondanks de gevolgen voor het busnetwerk, verwachten voorstanders van de RGL dat de bereikbaarheid van de Leidse binnenstad sterk zal verbeteren. Een tracé door het centrum van Leiden zou echter betekenen dat de reistijd voor mensen die niet een bestemming in Leiden hebben, aanzienlijk wordt verlengd.
[bewerk] RijnGouwelijn en discussie
In augustus 2005 is deze lijn, het doortrekken ervan naar de kust en vooral het plan om de RGL door de binnenstad te laten rijden, een item geweest in het actualiteitenprogramma Netwerk. Getwijfeld werd aan de financiële haalbaarheid. Hierbij werd zelfs de term kleine Betuwelijn gebruikt. Tevens werd aandacht besteed aan de verkeersveiligheid en de vraag waarom deze lijn niet aangesloten wordt op andere nieuwe spoornetwerken als RandstadRail.
Naast pleitbezorger van de RGL, de toenmalige Leidse D66-wethouder Hessing, kwamen in de uitzending onder andere vertegenwoordigers van diverse groeperingen aan het woord die hevige bezwaren hebben tegen de RGL en/of het traject door Leiden. Onder andere de Fietsersbond, Stichting ROVER, de, speciaal in verband met deze kwestie opgerichte, stichting STOOMLeiden en diverse politieke partijen achtte de RGL (door de Leidse binnenstad) zeer onwenselijk. Volgens hen komt de verkeersveiligheid in het geding en/of is het project financieel onhaalbaar.
[bewerk] Referendum
De afgelopen jaren is herhaaldelijk sprake geweest van een referendum omtrent de RGL onder de Leidse bevolking. Door het linkse college van PvdA, SP, GL en CU dat in 2006 is aangetreden, is besloten dat er een referendum zou worden gehouden op 7 maart 2007, tegelijk met de verkiezingen voor de provinciale staten. De referendumvraag luidde: "Wilt U dat de gemeente Leiden meewerkt aan de RijnGouwelijn door Leiden?". Vooraf werd bepaald dat de uitslag van dat referendum voor de college-partijen bindend zou zijn bij een opkomst groter dan 30%. Na telling van de stemmen bleek 68,9% van de stemmers tegen de komst van de RijnGouwelijn door de Leidse binnenstad. De opkomst bedroeg 54,6%.
[bewerk] Bestuurlijke overeenkomst
Eind november 2005 is er een tweede bestuurlijke overeenkomst goedgekeurd door de Leidse gemeenteraad. Deze tweede bestuursovereenkomst regelt de verantwoordelijkheden tussen de provincie Zuid-Holland en de gemeente Leiden over het traject door de Leidse binnenstad. Hierin stond dat waar eerst dubbelspoor was gepland door een groot deel van het centrum, er nu mogelijk enkelspoor komt. Daarnaast zullen op een deel van het tracé gescheiden sporen zijn (heen aan de ene kant van een groot plein met enkele huizen, route terug aan de andere kant). Met de nieuwe bestuursovereenkomst kwam ook vast te staan dat er veel grotere kosten gemoeid zijn dan de eerst beraamde 16.7 miljoen in Leiden. Nu wordt er vanuit gegaan dat het deel in Leiden zeker 35.5 miljoen euro zal gaan kosten. De grootste kosten liggen in aanpassingen of geheel vernieuwen van bruggen, verleggen of verstevigen van riolering.
Deze tweede bestuursovereenkomst is, vanwege de aanvullende voorwaarden die de Leidse gemeenteraad stelde, nooit door de beide partijen ondertekend. De eerste bestuursovereenkomst is per 1 juli 2006 verlopen. Feitelijk is er dus geen bestuurlijke overeenstemming tussen de beide partijen.
[bewerk] RGL-proef
Eind oktober 2002 is een proef gestart tussen Gouda en Alphen aan den Rijn met lightrailmaterieel op bestaand spoor. Sindsdien wordt de NS dienstregeling op dit traject grotendeels uitgevoerd door RGL-voertuigen. Deze zijn van het type A32 van Bombardier, een model dat veelvuldig wordt ingezet in de omgeving van de Zweedse hoofdstad Stockholm. De kleurstelling (wit met blauw) van dit materieel werd met gele bestickering aangepast, zodat deze enigszins gelijkt op de kleurstelling van de sprintertreinstellen van NS.
[bewerk] Lagere perrons
Hiervoor is het perron langs het zakspoor (spoor 9) in Gouda verlaagd, zijn er bij Waddinxveen aan de zijkanten van het station houten perrons aangelegd. Bij Waddinxveen Noord is het bestaande perron verlengd met een laag houten perron. In Boskoop heeft men het middenperron flink verlengd; dit is het enige betonnen perron naast het perron van Gouda. In Alphen a/d Rijn is tenslotte het nieuwe perron 4LR van hout aangelegd langs het oude goederenspoor. Dit is door middel van een hek tussen de twee sporen gescheiden van spoor 3, vanwege de veiligheid van de bestuurder. De deur van de bestuurderscabine die direct naar buiten leidt bevindt zich in Alphen namelijk niet aan de perronzijde.
Over deze lijn rijden in de spits ook nog gewone treinen. Omdat treinen breder zijn dan de A32 trams, en dus bij het passeren van de lage perrons iets over deze perrons uitsteken, zijn er op de lage perrons extra waarschuwingsstrepen aangebracht (zie foto).
[bewerk] Storingen
De exploitatie werd vooral in het begin gekenmerkt door veel seinstoringen, veroorzaakt door slecht functionerende assentellers en/of ATB-NG treinbeveiliging. Al snel kreeg de RGL een slechte reputatie vanwege het uitvallen van een groot deel van de dienstregeling. De 6 lightrailvoertuigen die waren aangeschaft voor de proef bleken uiteindelijk onvoldoende mede vanwege de grote hoeveelheid problemen waarmee ze kampten. De trams werden op een gegeven moment uit noodzaak tijdelijk vervangen door Plan V-treinstellen (het materieel dat voor de lightrailproef de dienst uitvoerde).
[bewerk] Toekomst van de RijnGouwelijn
De toekomst van het oostelijk deel van de RijnGouwelijn is met de uitslag van het Leidse referendum ongewis. Algemeen werd aangenomen dat er na een "ja" zo snel mogelijk met de aanleg zou worden begonnen. Nu Leiden niet meer meewerkt, moet de provincie andere wegen bewandelen. Gedeputeerde Martin Huls (PvdA) liet kort nadat de uitslag van het referendum bekend was in het NRC [1] optekenen dat wat hem betreft de provincie gewoon door zou drukken. Zowel de Leidse gemeenteraad als Huls' eigen PvdA zeiden "ontstemd" te zijn over de uitspraak.
Feit blijft dat er na het referendum een zeker vacuum is ontstaan. Door de vraagstelling lijkt de Leidse gemeenteraad gehouden in het geheel geen medewerking meer te verlenen aan de RGL. Immers: de referendumvraag is door de gemeenteraad zo aangepast dat er geen expliciet trace in genoemd werd. Dat maakt het voor de Leidse coalitie lastig om een uitweg te vinden. Daarbij moet evenmin uit het oog worden verloren dat de RGL groter is dan Leiden alleen. Andere gemeenten hadden allang met de komst ingestemd en zien zich nu geconfronteerd met een niet door hen te sturen situatie.
[bewerk] Externe links
- Website van het project
- Netwerk uitzending over RijnGouwelijn
- Stichting ROVER Leiden
- Stichting StoomLeiden
