Rotskoepel
Van Wikipedia
De Rotskoepel, soms de Rotskoepelmoskee of de Moskee van Omar genoemd, is een islamitisch schrijn op de Haram-as-Sjarief (Tempelberg) in Jeruzalem. Hij is tussen 688 en 692 gebouwd.
Het gebouw is, in tegenstelling van wat veel niet-moslims denken, géén moskee maar een gedenkplaats. De Rotskoepel is gebouwd door kalief Abd al-Malik van de Omajjaden uit Damascus.
Nabij de Rotskoepel bevindt zich de Al-Aqsamoskee, een van de eerste en heiligste moskeeën van de islam. Vlakbij bevindt zich ook de Klaagmuur, waar veel joden bidden.
Inhoud |
[bewerk] Gebouw
Toen de bouw van de Rotskoepel begon, stond op die plek een door kalief Omar gebouwde kleine houten moskee.
Het grondplan van de Rotskoepel vormt een achthoek met een doorsnede van zo'n 55m. Het gebouw is in totaal 30m hoog. De koepel is met bladgoud afgewerkt en heeft een doorsnede van 20,44m. De koepel is geplaatst bovenop een cilinder. In de cilinder bevinden zich 16 ramen die licht binnenlaten. Het dragende gedeelte van het bouwwerk bestaat uit 12 pilaren die samen met 28 zuilen alternerend zijn opgesteld.
De binnenkant van het gebouw is rijk versierd met mozaïeken, die een fantastische tuin afbeelden. Er zijn acanthusbomen te herkennen met vruchten en juwelen. De pilaren hebben kapitelen van de Corinthische orde.
De vorm is overgenomen van de Byzantijnse cultuur en de bouw werd mede mogelijk door de komst van Byzantijnse handwerklieden.
Het uiterlijk van de Rotskoepel doet in alle aspecten denken aan de vroeg-christelijke en Byzantijnse bouwkunst van Syrië en Palestina, zoals de Heilig-Grafkerk in Jeruzalem en de Kathedraal van Bosra.
[bewerk] Latere aanpassingen
Door de Abbasidische kalief al-Mamun werden in 831 verbouwingen aan het gebouw uitgevoerd, waarbij al-Mamun zijn eigen naam in het bouwwerk liet graveren.
Gedurende de Kruistochten maakten de Augustijnen de koepel tot een kerk. De nabijgelegen al-Aqsa moskee werd het paleis van Boudewijn I van Jeruzalem en later het hoofdkwartier van de Tempeliers.
Tijdens de periode waarin het Ottomaanse Rijk heerste, werd het gebouw door sultan Selim I opgeknapt in 1517. De buitenkant van het gebouw werd toen bekleed met polychrome majolicategels.
In 1993 werden de dakspanten vervangen door aluminium draagelementen en de koepel opnieuw bekleed met bladgoud.
[bewerk] Politieke betekenis
Voor Abd al-Malik had het gebouw ook een belangrijke politieke functie. Volgens sommige historici wilde hij met het bouwwerk duidelijk maken dat de islam de definitieve religie was. Een andere betekenis was dat Abd al-Malik hiermee de macht van Mekka en Medina als heilige steden wilde verminderen. Daarnaast wilde hij aan de wereld duidelijk maken dat de islam een macht was geworden om rekening mee te houden.
[bewerk] Teksten op het gebouw
Enkele teksten, geschreven in het Koefische schrift van het Arabisch, gaan over de eenheid van God (tawhid). De afwijzing van de drie-eenheid blijkt onder andere uit de volgende inscriptie:
Lof aan God die zich geen zoon heeft genomen en die geen genoot heeft in het koningschap en die niet tegen vernedering een verbondene behoeft. En verkondig zijn grootheid.
Een andere tekst op het gebouw gaat over Jezus en Maria, zoals zij gezien worden in de islam.
De meeste christenen die toentertijd in Jeruzalem woonden, waren orthodox en geloofden ook niet in de drie-eenheid.
[bewerk] Religieuze betekenis van de plek
De Tempelberg is wellicht de meest belangrijke religieuze plek op aarde.
De Rotskoepel is gebouwd op de plek waar volgens de door moslims betrouwbaar geachte overlevering Abraham zijn zoon moest offeren van God. In de Koran staat geen expliciete naam genoemd, maar veel moslims geloven dat dit Ismaïl was, de stamvader van de Arabieren. In de Tenach en het Oude Testament staat dat Abraham zijn andere zoon Izaäk, de stamvader van de Israelieten, moest offeren. De rotsplaat in het centrum van het gebouw is volgens de traditie het natuurlijke altaar waarop Abrahams zoon geofferd moest worden. Vandaar de naam rotskoepel.
Ook zou op dezelfde plek de profeet Mohammed volgens overlevering in een droom op het hemelse dier Buraq zijn opgestegen naar de hemel.
Daarnaast was op de Tempelberg de Joodse Tempel gebouwd en vormde daarmee de meest religieuze plaats voor joden. Het Heilige der Heiligen bevond zich op de Tempelberg al weet niemand precies waar de juiste plek was. Volgens sommigen was dit de huidige plaats waar de rotskoepel staat en is de rotsplaat in de rotskoepel de plek waarop de ark van het verbond stond. Omdat het betreden van dit Heilige der Heiligen in het jodendom absoluut verboden is behalve voor de vroegere hogepriester eenmaal per jaar bij grote Verzoendag, is de hele Tempelberg voor gelovige joden verboden terrein zodat men ook geen kans loopt per ongeluk op deze verboden plek te komen. Nabij de Rotskoepel bevindt zich de Klaagmuur.
[bewerk] Huidige situatie
Op dit moment wordt de Rotskoepel beheerd door een Jordaanse waqf, een islamitische religieuze instelling.
De Rotskoepel is sinds de jaren '70 alleen voor moslims toegankelijk. Sinds het omstreden bezoek van Ariel Sharon en zo'n 1000 beveiligers in september 2000, is het gehele terrein slechts voor moslims toegankelijk. Het Israëlische leger controleert de toegang en regelmatig sluit het Israëlische leger het terrein geheel of gedeeltelijk af.
Volgens een visioen dat opgeschreven staat in het boek Ezechiel zou op of vlakbij de plek van de Rotskoepel de Derde Joodse Tempel moeten komen. Op 11 februari 2004 werd de Rotskoepel beschadigd door een lichte aardbeving. De Getrouwen van de Tempelberg, een joods-extremistische groepering, zien hierin een teken van God dat deze profetie binnenkort zal uitkomen.
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Dome of the Rock van Wikimedia Commons. |
| Bronnen en referenties: |
|
