Stanley Kubrick
Van Wikipedia
Stanley Kubrick (The Bronx (New York City), 26 juli 1928 – Childwickbury Manor bij Londen , 7 maart 1999) was een Amerikaans filmregisseur. Hij staat bekend als een van de meest vernieuwende en meest invloedrijke filmregisseurs aller tijden. Tegelijkertijd heeft hij ook de reputatie als een van de meest excentrieke cineasten ooit.
Inhoud |
[bewerk] Biografie
[bewerk] Jeugd
Stanley Richard Loyd Kubrick werd in 1928 geboren in The Bronx, New York, als enig kind van Joodse ouders. Als kind leefde hij een gesloten bestaan, hij zei niet veel en had bijna geen vrienden. Hoewel hij op school slecht presteerde, waren velen overtuigd van Kubricks genialiteit. Stanley was namelijk een genie in wiskunde. Toen hij nog maar tien jaar oud was, speelde hij in Central Park voor een dollar een potje schaak tegen volwassen professionele schakers. Op 12-jarige leeftijd kreeg Kubrick voor zijn verjaardag een fotocamera. Hij trok door de stad om foto's van alledaagse gebeurtenissen te maken. Hij bleek zoveel talent te hebben, dat hij op 16-jarige leeftijd een contract kreeg aangeboden als fotograaf bij het beroemde tijdschrift Look. Opmerkelijk is, dat juist de twee passies uit Kubricks jeugd (schaken en fotografie) overeenkomsten met zijn latere films vertonen.
[bewerk] Eerste werk
Via het tijdschrift Look kwam Kubrick in contact met een New Yorkse filmproducent die bezig was met een aantal goedkope 10 minuten durende documentaires voor tv. Hoewel Kubrick geen enkele regie-ervaring had, werd hij door de producent gevraagd om twee filmpjes te regisseren. Kubrick maakte Day of the Fight, een documentaire over een profbokser en Flying Padre, een documentaire over een dominee die met zijn vliegtuig rondreist. Hierna maakte Kubrick een promotiefilmpje voor de sportvereniging The Seafares.
Kubrick vond nu dat het tijd werd voor een fictiefilm en met z'n laatste spaargeld financierde hij zelf een 40 minuten durende oorlogsfilm genaamd Fear and Desire, die werd opgenomen in een park even buiten New York. De film was een succes en van de winst financierde hij zijn eerste echte film: The Killer's Kiss. Ook dit was een low budget film, die volledig werd opgenomen op loopafstand van Kubricks appartement in The Bronx. Het succes van deze film zorgde ervoor, dat de grote filmstudio’s in hem geïnteresseerd raakten.
[bewerk] Meesterwerken
Kubrick kreeg door MGM een contract aangeboden en hij vertrok naar Hollywood. In Hollywood maakte hij drie films: de misdaadfilm The Killing (1956), de oorlogsfilm Paths of Glory (1957) met zijn echtgenote in een bijrol en de spektakelfilm Spartacus (1960). Al deze films groeiden uit tot ware filmklassiekers en gaven Kubrick de status van een groots meester. Kubrick zelf was er niet tevreden over: hij vond dat de grote filmstudio’s hem te veel beperkten in z'n vrijheid. Kubrick geloofde namelijk, dat de regisseur alle macht bij het maken van zijn film moet hebben en pas als hij eenmaal tevreden is, kan de film naar de bioscopen. Hollywood was echter zo op geld gericht, dat het voor Kubrick onmogelijk was, om zijn geliefde werkwijze toe te passen. De regisseur besloot hierop zijn spullen te pakken en verhuisde naar Engeland. Daar richtte hij zijn eigen bedrijf op en bouwde in de achtertuin van zijn huis een enorme filmstudio, waar hij afgezonderd van de rest van de filmwereld op zijn gemak, met een handjevol betrouwbare technici, de ene film na de andere afleverde.
[bewerk] Kluizenaar
Kubrick gedroeg zich als een kluizenaar en trad bijna nooit meer op in het openbaar. Hij gaf geen interviews en liet niets over zijn komende filmplannen naar buiten lekken. De regisseur stond erom bekend abnormaal perfectionistisch te zijn. Kubrick liet scènes honderd keer overdoen, hij dreef acteurs en technici tot het uiterste en keek niet op een uitgave meer of minder. Kubrick maakte verschillende versies van zijn films en bedacht talloze scènes die uiteindelijk de montage niet haalden. Dat bezeten perfectionisme zorgde ervoor dat zijn films niet alleen heel duur waren, maar dat het ook nog eens heel lang duurde voor er weer een volgende film kwam.
In 1962 maakte Kubrick Lolita, een psychologische film. Twee jaar later maakte hij met Dr. Strangelove een koude-oorlog-satire. 2001: A Space Odyssey (1968) wordt door velen nog steeds gezien als de beste sciencefictionfilm ooit en A Clockwork Orange (1971) wordt gezien als een van de meest legendarische films van de jaren 70.
In 1975 maakte Kubrick met Barry Lyndon (1975) een kostuumdrama zonder kunstmatig licht en in 1980 scoorde hij een enorm succes met de horrorfilm The Shining.
In de jaren daarna gingen Kubricks perfectionisme en kluizenaarsdrang een steeds grotere rol spelen. De regisseur verdween uit beeld en liet niks van zich horen. Pas in 1987 kwam hij onverwachts terug met de oorlogsfilm Full Metal Jacket, volgens velen een klassieker in het genre. Na Full Metal Jacket werd het opnieuw stil rond de regisseur. Veel mensen gingen speculeren over wat de nieuwe film zou worden, maar de regisseur liet weer niks van zich horen. 12 jaar later kwam hij op de proppen met het erotische drama Eyes Wide Shut. Deze film werd met zeer gemengde gevoelens ontvangen. Wat Kubrick precies met de film wilde zeggen was niet voor iedereen duidelijk. De regisseur kon er zelf niets meer over zeggen want hij was enkele weken daarvoor in maart 1999 in z'n slaap overleden. Kubrick stond erom bekend op het laatste moment de hele montage van zijn film om te gooien.
Geniaal of krankzinnig, Kubrick ging de geschiedenis in als een mysterieus kunstenaar.
[bewerk] Stijlkenmerken
De 12 speelfilms die Kubrick in een periode van bijna 45 jaar maakte, kenmerken zich door een zeer pessimistische wereldvisie en een opvallende emotionele afstandelijkheid. Kubrick betrekt de kijker niet bij de emoties van de hoofdpersoon maar laat de kijker de hoofdpersoon als het ware observeren.
Technisch gezien worden de films van Kubrick stuk voor stuk wonderbaarlijk genoemd: de fotografie, de vaak langzame, statige camerabewegingen en ongewone standpunten. Decors zijn altijd goed uitgedacht, alsmede de muziek, de geluidseffecten en de montage. In zijn films experimenteerde Kubrick met de meest vernieuwende speciale effecten. Kubricks experimenten die hij met de filmtechniek in al zijn films deed, zijn sindsdien door talloze andere filmregisseurs toegepast. Zijn invloed op de filmtechniek is groot.
Hoewel Kubrick vrijwel alle genres beoefende, vertonen zijn films niet alleen technisch, maar ook inhoudelijk overeenkomsten. In al zijn films staat een hoofdpersoon centraal. Deze persoon komt vaak met iets of iemand in aanraking en wordt daardoor aan het twijfelen gebracht. Hierdoor komt de persoon lijnrecht tegenover de mensenmassa te staan. De persoon moet dan kiezen tussen goed en kwaad, waarna hij het verkeerde kiest. Deze karakterontwikkeling noemde Kubrick de ontmenselijking van het individu. Ook zijn de thema's in al zijn films hetzelfde: de negatieve kant van de menselijke natuur. Thema's als wraak, hebzucht, lust, zinloosheid, krankzinnigheid en geweld komen veelvuldig voor. Als decor om deze thema's in te plaatsen, gebruikt Kubrick vaak de oorlog. Maar liefst 6 van z'n 12 films gaan over de zinloosheid van de oorlog. Een derde inhoudelijke overeenkomst is dat Kubrick in zijn films experimenteerde met vertelvormen. Zo zijn een groot aantal van zijn films onderverdeeld in episodes, gebruikte hij vaak voice-over en experimenteerde hij met het tempo.
Een vierde overeenkomst is dat Kubrick in al zijn films de controverse opzocht. Zwarte humor, grof geweld, expliciete seks, racisme en drugsgebruik zijn elementen die niet zelden in zijn films te zien zijn. De veelal controversiële onderwerpen die zijn films behandelden en de gewaagde brutale manier van filmen zorgden vaak voor enorme rellen. Iedere film van Kubrick was zowel artistiek als commercieel een groot succes, maar deed tegelijkertijd veel stof opwaaien, soms met extreme gevolgen:
- Paths of Glory werd in Frankrijk verboden
- Lolita zorgde voor controverse vanwege het onderwerp
- A Clockwork Orange zou aanzetten tot extreem geweld onder jongeren waarna Kubrick na een aantal bedreigingen de film zelf in Engeland uit de roulatie nam
- Full Metal Jacket zou te kritisch naar het Amerikaanse leger zijn en werd het onderwerp van verhitte discussies.
[bewerk] Filmografie
- Day of the Fight (1951) (korte documentaire)
- Flying Padre (1951) (korte documentaire)
- The Seafarers (1952) (korte documentaire)
- Fear and Desire (1953)
- Killer's Kiss (1955)
- The Killing (1956)
- Paths of Glory (1957)
- Spartacus (1960)
- Lolita (1962)
- Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb (1963)
- 2001: A Space Odyssey (1968)
- A Clockwork Orange (1971)
- Barry Lyndon (1975)
- The Shining (1980)
- Full Metal Jacket (1987)
- Eyes Wide Shut (1999)
