Moldavië (land)
Van Wikipedia
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zie ook:  |
Portaal Moldavië | In het nieuws |
 |
|
|
|
|
De Republiek Moldavië (Roemeens: Republica Moldova) is een republiek in Zuidoost-Europa, grotendeels gelegen tussen de rivieren Proet en Dnjestr (Nistru). Het land wordt in het westen begrensd door Roemenië en voor de rest door Oekraïne. De hoofdstad is Chisinau (Chişinău). (Russisch: Kisjinjov). Het land geldt als een van de armste landen in Europa.
Moldavië behoorde tot 1991 tot de Sovjet-Unie. Het grondgebied van het land komt geheel overeen met dat van de sovjetrepubliek Moldavië en gedeeltelijk met dat van het voormalige Bessarabië (dat tot de Tweede Wereldoorlog Roemeens was). Alleen het zuidelijkste en noordelijkste deel van dat Bessarabië behoren nu tot Oekraïne, terwijl het gebied ten oosten van de Dnjestr, Trans-Nistrië, nooit tot Bessarabië behoorde, maar - volgens het overgrote deel van de wereldgemeenschap - wel tot het huidige Moldavië. Trans-Nistrië heeft zich in 1991 eenzijdig onafhankelijk verklaard. De tweede stad van Moldavië, Tiraspol, ligt in dit gebied. Ook Gagaoezië heeft zich destijds onafhankelijk verklaard, en kreeg in tegenstelling tot Trans-Nistrië de status autonome regio.
Het overgrote deel van de Moldavische bevolking is Roemeens (in Moldavië om politieke reden ook Moldavisch, een benaming die pas na de scheiding van de rest van Moldavië in zwang kwam: de inwoners van Roemeens Moldavië worden wel als Roemenen beschouwd. Er is echter geen verschil tussen de twee volkeren). Er zijn ook Oekraïense, Russische en Gagaoezische (Bulgaarse) minderheden.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
 Zie Geschiedenis van Moldavië voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
De tegenwoordige Republiek Moldavië verwijst in zijn naam naar het historische vorstendom, dat tussen de Karpaten en de Dnjestr lag en daarmee een groter gebied besloeg dan het huidige land. Dit door Roemenen bevolkte gebied stond aanvankelijk onder grote Turkse invloed, en later onder Russische. In 1812 kreeg Rusland Bessarabië, het oostelijke deel van Moldavië, van Turkije toegewezen. Sinds die tijd begonnen de Russen het gebied een beetje te bevolken. In 1917 kreeg Bessarabië de kans om zich onafhankelijk te verklaren en zich toe te voegen aan Roemenië, dat drie jaar later ook bekend stond als Groot-Roemenië.
In de Tweede Wereldoorlog veroverden de Russen het gebied weer, de basarabeni (bessarabiërs in het Roemeens, bewoners van het gebied) werden gedeporteerd naar Siberië en andere verre delen van Rusland, terwijl de Russen (en Oekraïners) het gebied nog meer begonnen te bevolken en alle hoge functies innamen. Het communisme werd ingevoerd, en Moldavië werd de Moldavische sovjetrepubliek. Boedzjak (het zuiden) en Boekovina (het noorden) werd bij de Oekraïense SSR ingedeeld. In 1990 wist de sovjetrepubliek Moldavië zich onafhankelijk te verklaren, alhoewel Boedzjak en Boekovina Oekraïns bleven. Een paar jaar later kende het land een burgeroorlog, tussen Trans-Nistrië en de staat.
Rond 2000 werd het communisme heringevoerd door Vladimir Voronin van de Moldavische Communistische Partij die pro-russisch is. Veel Roemenen in het gebied hopen op een eventuele Roemeens-Moldavische hereniging, maar onder Vladimir Voronin is dit minimaal. Toen buurland Roemenië zich in 2007 bij de EU aansloot, was er gekte bij de Roemeense ambassades in Moldavië; 800.000 Roemenen[2] uit de republiek Moldavië vroegen de Roemeense nationaliteit aan.
[bewerk] Politiek
[bewerk] Staatsinrichting
Moldavië is een presidentiële republiek met een parlementair stelsel. De uitvoerende macht is in handen van de president die door het parlement wordt gekozen voor een termijn van vier jaar (herkiesbaar). De wetgevende macht is in handen van het eenkamerparlement, dat om die vier jaar door middel van algemeen kiesrecht wordt gekozen. De premier staat aan het hoofd van het kabinet.
- Staatshoofd: Vladimir Voronin, sinds 2001
- Premier: Vasile Tarlev, sinds 2001
- Bestuurlijke indeling: vijftig districten
- parlement:
[bewerk] Politieke partijen
Regeringspartij is de Communistische Partij van Moldavië van president Vladimir Voronin en premier Vasile Tarlev. Deze partij richt zich de laatste jaren op het Westen (EU). Andere partijen zijn de Democratische Boerenpartij, de Socialistische Partij, het Blok van Boeren, Arbeiders en Intellectuelen en het Christen-Democratisch Volksfront. In het begin van de jaren '90 speelde de Partij voor Herrijzenis en Verzoening een belangrijke rol in de regering.
[bewerk] Districten
Moldavië is verdeeld in de nevenstaande 32 arrondissementen, 5 gemeenschappen (Gemeenschap Chişinău, Gemeenschap Bălţi en Gemeenschap Tighina/Bender, Gemeenschap Comrat, Gemeenschap Tiraspol), één zelfstandige, niet aangrenzende regio (Gagauzia), en nog Trans-Nistrië, zie verderop in het artikel.
Vanaf eind jaren 90 tot februari 2003 was Moldavië verdeeld over de volgende 9 departementen:
- Departement Bălţi (Bălţi)
- Departement Cahul (Cahul)
- Departement Chisinau (verschillende gemeenschappen waren omsingeld door Chisinau) (Chisinau)
- Departement Edineţ (Edineţ)
- Gagaoezië (zelfstandige territoriale eenheid) (Comrat)
- Departement Lăpuşna (Hînceşti)
- Departement Orhei (Orhei)
- Departement Soroca (Soroca)
- Trans-Nistrië (territoriale eenheid) (Dubăsari)
- Departement Tighina (Căuşeni)
- Departement Ungheni (Ungheni)
Trans-Nistrië is een speciaal verhaal, dat hieronder wordt uitgelegd.
[bewerk] Trans-Nistrië
| Zie Trans-Nistrië voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
De in Trans-Nistrië (ook: Transdnjestrië) wonende Russen leven sinds de val van de Sovjet-Unie in december 1991 in onmin met het centrale gezag. In 1991 werd de Moldavische Republiek Trans-Nistrië uitgeroepen die overigens niet wordt erkend door de internationale gemeenschap. De problemen tussen de Moldaviërs en de Transnistriërs liepen in 1992 uit op een burgeroorlog. De Transnistriërs werden gesteund door het veertiende leger van het voormalige Sovjetleger dat gelegerd is in Trans-Nistrië. Na bemiddeling van het GOS kwam het tot een vredesverdrag waarin werd bepaald dat, mocht Moldavië zich aansluiten bij Roemenië, Trans-Nistrië zich in dat geval mag afscheiden.
[bewerk] Geografie
De westelijke grens (met Roemenië) wordt gevormd door de rivier de Proet, een zijrivier van de Donau. In het noordoosten van Moldavië is de Dnjestr de belangrijkste rivier, die eveneens van noord naar zuid stroomt.
Het noorden is heuvelachtig, en het hoogste punt van het land, de Dealul Bălăneşti, ligt 430 m boven de zeespiegel.
Moldavië heeft een gematigd continentaal klimaat met warme zomers en milde winters.
[bewerk] Grote steden
| Zie Lijst van grote Moldavische steden voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
| # | Stad | Populatie | Arrondissement |
|---|---|---|---|
| 1. | Chisinau | 716.700 (2005) | - (gemeente heeft dezelfde status) |
| 2. | Tiraspol | 159.163 (2005) | - (gemeente heeft dezelfde status) |
| 3. | Tighina | 144.400 (2004) | - (gemeente heeft dezelfde status) |
| 4. | Bălţi | 127.600 (2005) | - (gemeente heeft dezelfde status) |
| 5. | Cahul | 119.200 (2005) | Arrondissement Cahul |
| 6. | Soroca | 28.400 (2005) | Arrondissement Soroca |
| 7. | Orhei | 25.700 (2005) | Arrondissement Orhei |
[bewerk] Cultuur
[bewerk] Helden
Moldavië ligt tussen de Latijnse en Slavische culturen gesitueerd, en heeft zodoende enkele nationale helden van de buurlanden overgenomen.
[bewerk] Dimitrie Cantemir
De vorst Dimitrie Cantemir was een van de belangrijkste Moldavische figuren uit de 18e eeuw. Cantemir schreef in zijn Descriptio Moldaviae (Berlijn, 1714) de eerste geografische, etnografische en economische beschrijving van het land.
[bewerk] Mihai Eminescu
De romanticus Mihai Eminescu (geboren als Mihail Eminovici) was waarschijnlijk de beroemdste en meest invloedrijke poëet in de Roemeense taal.
[bewerk] Zie ook
- Lijst van beroemde Moldaviërs
[bewerk] Religie
De voornaamste kerk is de orthodoxe Kerk. Het grootste deel van de bevolking is Oosters-Orthodox (98%), daarnaast zijn er ook Rooms-katholieken en Joden.
[bewerk] Klimaat
Het klimaat van Moldavië is een overgang van een gematigd zeeklimaat in het noorden en westen van het land naar een droog landklimaat in het zuiden en oosten. In de maanden september en oktober wordt het frisser en neemt de kans op regen toe, maar het aantal zonnige dagen is nog behoorlijk groot. November en december hebben veel mist en regen. De winters duren van circa half december tot in april en zijn door de oostenwinden in het oosten en het zuiden erg streng met veel sneeuwval. In de bergen komt de temperatuur ca. 130 dagen per jaar niet boven het vriespunt uit. In de lange, warme zomerperiode stijgt de temperatuur tot boven 25°C; in de winter daalt het kwik tot onder 0°C. De gemiddelde julitemperatuur is 17°C ; de gemiddelde januaritemperatuur varieert regionaal van -1°C tot -6°C.
[bewerk] Zie ook
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Moldova van Wikimedia Commons. |
| Gemenebest van Onafhankelijke Staten |  |
|---|---|
|
|
| {{{afb_links}}} | Landen in Europa | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Albanië · Andorra · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Macedonië · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland |
| Bronnen en referenties: |
|
