Tweede Chinees-Japanse Oorlog
Van Wikipedia
De Tweede Chinees-Japanse oorlog (ookwel Tweede Sino-Japanse oorlog) was een oorlog tussen China en Japan van 1937 tot 1945.
Begin jaren dertig kwam Japan terecht onder een steeds groter wordende invloed van ultra-nationalistische, expansionistische militairen. Dit leidde tot de invasie van Mantsjoerije, waar de Japanners de vazalstaat Mantsjoekwo stichten, en een tweede Chinees-Japanse oorlog, die uiteindelijk uitmondde in de Tweede Wereldoorlog.
Nadat generaal Hideki Tojo in 1937 tot opperbevelhebber van het Japanse Guandongleger 关 东 军 wordt benoemd verzint het Japanse leger een excuus om op 7 juli 1937 het Chinese garnizoen bij de Marco Polo-brug, de strategische doorgang naar Peking, aan te vallen. Kort daarop werd Peking veroverd. Uiteindelijk blijft tot 1945 een groot gedeelte van China, namelijk 'Japans China', onder Japans bestuur.
Een ander verzonnen excuus was aanleiding om in augustus Sjanghai binnen te vallen. Bevelhebber van het Chinese leger Chiang Kai-shek wilde nu absoluut niet meer onderhandelen en viel de Japanners aan in Sjanghai, maar hij verloor en Sjanghai was gevallen.
De wapenstilstand tussen de communisten en nationalisten werd ook door Tokio als een uitdaging gezien, waar op gereageerd moest worden. Chiang Kai-shek wilde onder geen voorwaarde met de CCP samenwerken, maar was hier in december 1936 door zijn eigen nationalistische achterban toe gedwongen. Maarschalk Chiang Siue-Liang had Chiang Kai-shek hiervoor zelfs ontvoerd en gevangengezet, tot hij toegaf. Een wapenstilstand voor de duur van de oorlog werd overeengekomen. Een oorlogsverklaring was dit niet, maar de portée ontging de Japanners niet, en ze wachtten op een gelegenheid dit China in te peperen.
Het Japanse leger trok ondertussen op een verwoestende manier naar Nanking. Ieder dorp dat op de weg naar Nanking lag werd volgens het zogenaamde “drie-in-één” beleid (plunder, vermoord en verbrand alles) van het keizerlijke Japanse leger verwoest. Op 13 december 1937 viel de hoofdstad Nanking. De dolgeslagen Japanse soldaten verkrachtten vrouwen van alle leeftijden, weerloze burgers en Chinese krijgsgevangenen werden op brute wijze vermoord, en alles werd geplunderd en afgebrand. Dit bloedbad van Nanking duurde weken en heeft naar schatting aan 340.000 mensen het leven gekost. Deze zwarte bladzijde in de geschiedenis van China staat bekend als de “Verkrachting van Nanking” en zorgt tot op de dag van vandaag nog voor beroering tussen Chinezen en Japanners.
Nadat de Chinese troepen onder leiding van Chiang Kai-shek steeds meer genoodzaakt werden zich verder terug te trekken, besloot de nationalistische regering van China haar zetel in 1938 ver in het binnenland in Tsjoengking 重 庆 (provincie Sichuan) te vestigen. De Japanners maakten Nanking toen tot hoofdstad van Japans China.
De bezette Chinese gebieden werden door de Japanse legerleiding met hulp van collaborerende Chinezen voorzien van marionettenregeringen. De nationalistische aanhang was intussen afgebrokkeld, nadat generaal Wang Ching-wei in 1940 besloot vanuit Nanking met de Japanners te collaboreren. De Chinese Communistische Partij (CCP) slaagde er onder leiding van Mao Zedong in om een gedisciplineerde troepenmacht op te zetten, waarmee hij een guerrillaoorlog begon. Het communistische leger bood hevig verzet op het platteland.
Aanvankelijk behaalden de Japanse soldaten overwinning op overwinning op de slechter bewapende en verdeelde Chinezen. Het strenge landklimaat, de koppige Chinese weerstand en guerrilla-aanvallen, en ziekten eisten hun tol. Veel soldaten raakten vergiftigd door bedorven drinkwater, hoewel ze slechts uit meren en rivieren dronken als de vissen nog leefden. Japan, waar de soldaten vandaan kwamen, was een vrij modern land, terwijl in China in veel gebieden nog middeleeuwse toestanden heersten. De aanval liep vast, op dezelfde manier als de eerdere veldtochten van Napoleon in Rusland, de Grieken in Anatolië, en de latere Duitse veldtocht in Rusland ook vastliepen. Hitler had er een les uit kunnen leren.
Toen na de aanval op Pearl Harbor op 7 december 1941 de Tweede Wereldoorlog uitbrak kon China rekenen op Amerikaanse steun en stond het er niet meer alleen voor in de strijd tegen Japan. Het leeuwendeel van het Japanse landleger was en bleef immers in China. De USSR weigerde transport van oorlogsmaterieel over zijn gebied, zodat de enige bevoorradingsroutes naar China over de ijzige en moeilijk begaanbare passen van de Himalaya liepen. De Japanners wisten aanvankelijk zelfs een succes in China te boeken: ze wisten een corridor te veroveren van de veroverde gebieden van China naar bezet Indo-China en bondgenoot Siam. Voordat een succesvol offensief kon worden gestart moest men wachten op de Japanse overgave in 1945.
De steun van Amerikaanse kant bestond uit leningen en wapenleveranties in het kader van een “Lend-Lease Act”-overeenkomst, maar kwam echter uitsluitend ten goede aan de regering in Tsjoengking. In januari 1943 brachten de drie geallieerden (VS, Groot-Brittannië en China) de verklaring van Caïro uit. De verklaring schreef voor dat Japan na overgave aan de geallieerden Mantsjoerije, Formosa en de Pescadores-eilanden aan China moest teruggeven en Korea moest vrijgeven voor onafhankelijkheid. Voordat de oorlog ten einde kwam door middel van atoombommen op Japan werden de Japanners via de Verklaring van Potsdam, waar China overigens niet bij aanwezig was, gewaarschuwd voor de complete verwoesting van het Japanse thuisfront, tenzij Japan zich onvoorwaardelijk over zou geven. Vervolgens werd er op 6 augustus 1945 een atoombom op Hiroshima geworpen, waarbij uiteindelijk 140.000 mensen zijn omgekomen.
Op 8 augustus 1945 verklaarde de Sovjet-Unie Japan de oorlog. De Russische troepen rukten snel op en omsingelden het verraste bezettingsleger van Mantsjoerije. Marionettenkeizer Pi-Yu werd gearresteerd toen Russische parachutisten Moekden bezetten. De Russen rukten op tot bij Peking en tot in Korea, en speelden daarbij buitgemaakte wapenvoorraden door aan de communisten. Tot in de jaren '50 zou Mantsjoerije door Russische troepen bezet blijven.
Op 9 augustus 1945 viel de tweede atoombom, maar nu op Nagasaki, waarop de Japanse keizer Hirohito een radioboodschap uitzond waarin hij het volk meldde dat Japan zich zou overgeven. Op 2 september 1945 werd het overgavedocument getekend en was de capitulatie van Japan en het einde van de Tweede Wereldoorlog en dus ook van de tweede Chinees-Japanse oorlog een feit.
Het leed was voor China nog niet geleden: de wapenstilstand tussen Kwomintang en CCP werd verbroken, en de slotfase van de Chinese Burgeroorlog begon.
