Tweede Punische oorlog

Van Wikipedia

De Tweede Punische Oorlog (218 v. Chr. - 201 v. Chr.) was de voor Rome kostbaarste oorlog tussen Rome en Carthago.

Het was de tweede van drie grote oorlogen tussen de Fenicische kolonie Carthago en de Romeinse Republiek, die zich indertijd nog beperkte tot het Italiaanse schiereiland.

Het begon met een conflict over de rivier de Ebro in Hispania. Dit was de scheidingslijn tussen de Romeinse en de Carthaagse invloedssfeer. Rome verwierf echter de stad Saguntum, die ten zuiden van de Ebro lag, en dus binnen de Carthaagse invloedssfeer, als bondgenoot. Omdat dit een schending van het verdrag was, veroverde de Carthaagse generaal Hannibal Barkas de stad Saguntum, waarop Rome prompt de oorlog verklaarde aan Carthago. In de eerste Punische Oorlog had Carthago zijn oorlogsvloot verloren en Hannibal bedacht een plan om Rome over land aan te vallen. Hij besloot om Italië binnen te vallen via de Alpen met een leger waaronder 42 olifanten. Na een moeilijke tocht over de Col du Mont Cenis, waarbij een groot deel van zijn leger verloren ging, arriveerde hij in de Povlakte in Noord-Italië. Aanvankelijk bracht hij de Romeinen verschrikkelijke nederlagen toe, waaronder de Slag bij Cannae waar 8 legioenen werden vernietigd, ook onder andere in de slag bij het Trasimeense meer. Hannibal was deels zo succesvol omdat veel Romeinse bondgenoten in Italië en de pas veroverde Gallische gebieden in Noord-Italië, de strenge Romeinse overheersing beu waren en overliepen naar de Carthagers. Ondanks zijn vele overwinningen belegerde hij Rome nooit.

Rome stond toen op de rand van de afgrond. De Romeinen, op advies van de veteraan Quintus Fabius Maximus Cunctator (zijn agnomen Cunctator, betekent de Aarzelende), die door de senaat tot dictator werd gekozen, en zijn belangrijkste generaal Publius Cornelius Scipio, besloten toen Hannibal niet meer rechtstreeks aan te pakken maar zijn basis in Hispania, waar zijn verse troepen en voorraden vandaan kwamen, te veroveren. Dit laatste werd de taak van Scipio. Na een eerste aarzelend offensief kwam de verovering hiervan op gang, vooral doordat Scipio de onderlinge onenigheden van de Carthaagse bevelhebbers en een opstand bij hun Numidische bondgenoten wist uit te buiten. In Italië begonnen de Romeinen ondertussen een vertragende guerrillaoorlog tegen Hannibal en vermeden rechtstreekse confrontaties en legden zware straffen op aan 'verraderlijke' steden en bondgenoten. In de loop van 15 jaar drongen ze Hannibal uiteindelijk in het defensief, vooral toen hij afgesneden raakte van Hispania en Carthago. Na de uiteindelijke bezetting van Hispania staken de Romeinen over naar Carthago en omsingelden de stad. De Carthaagse elite besloot om te onderhandelen met de Romeinen maar Hannibal stak over naar Afrika en haalde ze weer over om de strijd te hervatten. Hij werd echter verslagen in de Slag bij Zama Regia. Carthago besloot om nu vredesonderhandelingen te beginnen en liet Hannibal aan zijn lot over. Hannibal was gedwongen te vluchten naar Syrië. Carthago's invloed werd beperkt tot de stad zelf en moest zich onder het bewind van de Romeinen schikken.

De Romeinse senator Cato (234 - 149 v. Chr.) vond het gevaar van Carthago, ondanks deze nederlaag, nog steeds zo groot dat hij elke redevoering voor de Romeinse senaat eindigde met de zin: "En overigens blijf ik van mening dat Carthago vernietigd moet worden" (Ceterum censeo Carthaginem esse delendam). Deze zin is nog steeds beroemd, omdat hij bij de opleiding Latijn wordt gebruikt als voorbeeld voor de werkwoordsvorm gerundivum. Cato kreeg uiteindelijk zijn zin, al heeft hij het niet mogen meemaken, in de Derde Punische Oorlog, waarbij Carthago verwoest werd.

Punische oorlogen
Eerste (264 - 241 v. Chr.) - Tweede (218 - 201 v. Chr.) - Derde (149 - 146 v. Chr.)
Veldslagen in de Tweede Punische oorlog
Saguntum - Ticinus – Trebia – slag bij Cissa - Trasimeense meer – Cannae – Nola (1ste) - Nola (2e) - Nola (3e) – Capua (1ste) – Silarus – Herdonia (1ste) – Boven-Baetis – Capua (2e) – Herdonia (2e) – Numistro – Asculum – Baecula – Grumentum – Metaurus – Ilipa – Crotona – Bagradas – Zama Regia