Vlakke plaats
Van Wikipedia
Bij een vlakke plaats of plat vlak op een treinwiel is de afstand tot het middelpunt van het wiel plaatselijk kleiner dan de rest van het loopvlak van het wiel. Dit veroorzaakt ongewenste trillingen en bijgeluiden. Dit verschijnsel wordt ook wel omschreven als vierkante wielen.
In de herfst van 2002 hadden Nederlandse treinen veel last van wielen met vlakke plaatsen. Door een enorme herfststorm op zondag 27 oktober 2002 kwamen vrijwel alle bladeren tegelijkertijd naar beneden. Door de gevolgen van de gladheid kwamen er zoveel treinstellen en rijtuigen aan de kant te staan dat de dienstregeling moest worden aangepast.
Inhoud |
[bewerk] Oorzaken
Het is een verschijnsel dat vooral voorkomt bij trams en treinen: als de wielen van een trein of tram blokkeren, dan schuift de trein verder over de rails en slijt het wiel aan één kant extra snel, waardoor een vlakke kant onstaat. Als dit regelmatig voorkomt wordt het wiel onregelmatig van vorm.
Het blokkeren van het wiel komt vooral voor bij het remmen op gladde rails. Het spoor kan glad worden door een mengsel van regen en roestdeeltjes. In combinatie met geplette bladeren, worden de rails soms nog gladder.
Op stations vlak bij de zee (bijvoorbeeld in Vlissingen) kunnen na een zware storm door zoutaanslag op de koppen van de rails gladde sporen ontstaan. Er is minstens één geval bekend van een trein die daar, na een zware storm, te ver doorgleed en op het stootblok botste.
Bij trams kunnen vierkante wielen makkelijk ontstaan door krachtig remmen bij het maken van een noodstop.
Langdurig rijden met een vlakke plaats kan leiden tot vermoeiing en uitbrokkeling van het metaal op het loopvlak van het wiel en daarmee vergroting van het probleem.
[bewerk] Herstel
Het wordt verholpen door een nieuw profiel in het wiel te draaien. Hierbij wordt op de kuilwielenbank een deel van de buitenste laag van het loopvlak weggesneden, waardoor de afstand van het loopvlak tot het middelpunt van het wiel overal weer even groot is, en het wiel dus weer zuiver rond.
[bewerk] Maatregelen om vierkante wielen te voorkomen
Ter bestrijding van de gladheid wordt de Sanditetrein ingezet. Sandite is een gel die de rails stroef maakt en bestaat uit zand en deeltjes roestvrij staal. Deze trein rijdt vooral op spoorwegen in bosrijke gebieden.
De Sanditetrein rijdt elke werkdag voor de ochtendspits. Tijdens de gladste periode wordt ook vlak voor de avondspits gereden.
In 2004 werden proeven gedaan met een antiblokkeersysteem.
Bij treinen met blokkenremmen (Mat '64 (Plan T en Plan V) en Plan U) is het risico op vierkante wielen kleiner omdat de wielen door de remblokken ruw blijven. Bovendien schrapen de blokkenremmen de roest/bladsubstantie van de wielen af. Dit in tegenstelling tot schijfremmen. Die werken dwars in op het wiel en staan dus niet op het loopvlak van het wiel gemonteerd zodat dit ook niet wordt opgeruwd.
