Kambodsja
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
|
|||||
| Nasjonale motto: Nasjon, religion, konge | |||||
 |
|||||
| Offisielle språk | Khmer | ||||
| Hovudstad | Phnom Penh | ||||
| Styresett |
Monarki Norodom Sihamoni Hun Sen |
||||
| Flatevidd - Totalt - Andel vatn |
181 040; km² (89.) 2,5 % |
||||
| Folketal - Estimert (2005) - Folketeljing (—) - Tettleik |
13 607 (64.) — 75/km² (95.) |
||||
| Sjølvstende - Dato |
Frå Frankrike 9. november 1953 |
||||
| BNP - Totalt (2005) - Per innbyggjar |
30 579 mill. USD (93.) 2 116 USD (137.) |
||||
| Valuta | Kambodsjansk riel | ||||
| Tidssone | UTC +7 | ||||
| Nasjonalsong | Nokoreach | ||||
| Nasjonaldag | 9. november | ||||
| Internasjonal telefonkode | +855 | ||||
| Nasjonale toppdomene | .kh | ||||
Kambodsja er eit kongedøme i Søraust-Asia som grensar til Thailand mot vest, Laos mot nord og Vietnam mot aust. I sørvest har det kystline mot Siambukta. Hovudstaden er Phnom Penh, med rundt 1 million innbyggjarar. Heile landet har om lag 12 millionar innbyggjarar (2000).
Innhaldsliste |
[endre] Geografi
Landet er prega av Mekongelva, som på khmer blir kalla Tonle Thom, 'den store elva', og av Tonle Sap ('ferskvatnelva'), ei viktig fiskeelv.
[endre] Klima
Monsunen gjev ein god del nedbør mellom mai og september eller oktober. Ein har eit lite høgdedrag i sørvest, og sidene som vender mot Siambukta har kraftig nedbør. Den tørre perioden varer frå desember til april, og er varm med mykje sol. I regntida er det meir skyer, høgare fukt, og vêret er lummert og trykkande. Temperaturane held seg ganske høge året rundt i låglandet. Phnom Penh har ein årleg nedbørsnormal på 1407 mm.
[endre] Innbyggjarar
Dei fleste kambosdjanarar er khmerfolk som tilhøyrer theravada-buddhismen. Landet har òg fleire nasjonale minoritetar der den viktigaste er chamfolk.
[endre] Historie
Landet kan trekka liner tilbake til Keisardømet Khmer, som herska over store delar av den indokinesiske halvøya frå 1000- til 1300-talet. Den gamle hovudstaden Angkor med tempelkomplekset Angkor Wat er mektige minne om denne tida.
Under kolonitida var Kambodsja, som Khmerriket, eit fransk protektorat og ein del av føderasjonen Indokina. Landet fekk sjølvstende i 1953.
På 1950- og 60-talet haldt landet under kong Norodom Sihanouk seg nøytralt under store delar av Vietnamkrigen i nabolandet. Frå 1969 utførte amerikanske bombefly hemmelege åtak på det dei hevda var kommunistiske leirar i landet, slik at 30 000–500 000 sivile blei drepne. Amerikanske styrker stod òg for ein kortvarig invasjon i 1970.
Indre motsetnader førte til ein borgarkrig på 1970- og 80-talet. Det forhatte monarkiet blei bytta ut med eit katastrofalt regime leia av Raude Khmer, som brukte marxistisk tankegods til å forfølgja og drepa fleire millionar kambodsjanarar.
Medan flyktningar strømde inn i Thailand blei landet invadert av Vietnam i 1978. Raude Khmer-styret blei fortsatt støtta av USA, og haldt mellom anna på plassen til Kambodsja i SN. Etter kvart stabiliserte situasjonen i landet seg, sjølv om Raude Khmer fortsatt kontrollerer om lag 6 % av landet.
[endre] Politikk
Kongen i landet, Norodom Sihamoni, blei utnemnd av eit troneråd den 14. oktober 2004 etter at far hans, Norodom Sihanouk, abdiserte.
| Søraust-Asia |
|
Kambodsja | Laos | Malaysia | Myanmar |
