Św. Anna Samotrzecia

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł wymaga dopracowania.
Należy w nim poprawić: proces tworzenia.
Więcej informacji co należy poprawić, być może znajdziesz na odpowiedniej stronie. W pracy nad artykułem należy korzystać z zaleceń edycyjnych. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.
Możesz także przejrzeć pełną listę stron wymagających dopracowania.

Święta Anna Samotrzecia

Leonardo da Vinci, ok. 1506-1513

olej na desce

69 × 57 cm

Luwr

Święta Anna Samotrzecia (włos. Sancta Anna Matterza) - w ikonografii europejskiej przedstawienie św. Anny, Matki Boskiej i małego Jezusa. Dzieło stworzył w latach 1506-1513 wielki mistrz renesansu, Leonardo da Vinci.

[edytuj] Powstanie

[edytuj] Zlecenie

Jest wiele sprzeczności w kwestii powstania obrazu. Historia sztuki nie zna odpowiedzi na pytanie: Czy artysta otrzymał zlecenie na namalowanie obrazu już w 1499 roku od króla francuskiego, po zajęciu przez niego Mediolanu czy raczej rozpoczął malowanie w późniejszym okresie we Florencji, jako malowidła ołtarzowego dla zakonu serwitów od świętej Annuncjaty?

[edytuj] Studia

Karton do obrazu Święta Anna Samotrzecia

Leonardo zajmował się tym przedsięwzięciem przez dłuższy okres czasu i stworzył różnorakie wersje projektu. Narysował wiele rysunków przygotowawczych, m.in:

Karton do obrazu Święta Anna Samotrzecia (1499 r.)
Studium draperii do obrazu Święta Anna Samotrzecia (1507 lub 1513 r.)

[edytuj] Tworzenie

Ostatnie przedstawienie powstało w trakcie drugiego pobytu artysty w Mediolanie, po 1506 roku, prawdopodobnie na zlecenie króla Francji, Ludwika XII. Nawet w ostatnich latach swego życia malarz pracował nad studiami do szaty Maryi.

Projekty wzbudzały emocje już od chwili, gdy powstał pierwszy rysunek na kartonie. Giorgio Vasari opowiadał, że przez dwa dni mężczyżni i kobiety, przybywali do pomieszczenia, w którym mogli ujrzeć dzieło, fascynujące całą ludność.

W stosunku do wcześniejszego ujęcia tematu autor zmienił ustawienie postaci oraz wzmocnił znaczenie krajobrazu.

[edytuj] Tytuł

Tytuł obrazu jest dosyć osobliwy, gdyż wyraz samotrzeć nie istnieje w obecnej polszczyźnie - jest to archaizm (oznacza wykonywanie pewnej czynności 'we trzy osoby'). Tytuł oznacza, że na jednym obrazie zostały przedstawione trzy pokolenia: święta Anna, jej córka, Maryja i jej wnuk, dzieciątko Jezus.

[edytuj] Kompozycja

Kompozycja jest podporządkowana rytmicznemu ciągowi, kolejno przechodzących w siebie ruchów. Gesty i spojrzenia tworzą między postaciami spoiwa niczym między ogniwami łańcucha. Zaczynając od postaci Anny, powstaje oś ruchu po przekątnej. Mimo starannej kompozycji grupa sprawia wrażenie spokojnej i naturalnej. Dynamiczne ujęcie w połączeniu z wymiarem przestrzennym było nowum. Kompozycja ta znalazła się w twórczości Rafaela Santi, Michała Anioła, Andrei del Sarto i innych artystów o mniejszym znaczeniu.

[edytuj] Technika

W obrazie zostały zrealizowane zasady sfumato. Nie ma ostrych konturów, ani gwałtownych przejść, bądź mocnych kontrastów. Miękkie cienie rozkładają się na twarzach i delikatnie kształtują ich rysy. Tym sposobem formy nabierają cech plastyczności, ale nie stwarzają efektu twardości. Technika ta dostrzegalna jest także w krajobrazie. Grzbiety gór wyłaniają się z mglistych oparów, łaczących się z wodą. Następnie przechodzą w barwy nieba.

[edytuj] Wymowa dzieła

Maryja jest przedstawiona jako uosobienie matczynej miłości (siedzi ona na kolanach swej matki). Na obrazie pochyla się, by odciągnąć swego syna od baranka, którego mały Jezus chce dosiąść. Baranek stanowi symbol męki i śmierci na krzyżu Chrystusa. Jednak Święta Anna, która jest symbolem kościoła chrześcijańskiego, swą pogodnością zdaje się akceptować nieuchronny los Jezusa. Uwagę odbiorcy zwraca również młody wygląd kobiet. Bardziej przypominają siostry, niż matkę i córkę. Sigmund Freud miał tezę na temat tego zjawiska. Mianowicie, Anna i Maria mją stanowić uosobienie dziecięcych wspomnień Leonarda o jego dwóch matkach, biologicznej i macosze.