Falanga (partia)
Z Wikipedii
Falanga właściwie Falange Española. Pierwotnie hiszpańska partia faszystowska,[1] założona 29 IX 1933 roku przez José Antonio Primo de Riverę, a następnie połączona w 1937 z innymi siłami politycznymi popierającymi walkę wojsk generała Franco podczas wojny domowej
W 1934 roku połączyła się z JONS (Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalista), założoną w 1931 roku przez Ramiro Ledesma Ramos. Wydany dwudziestosiedmiopunktowy Manifest potępiał kapitalizm, socjalizm, marksizm, klerykalizm i lewacką republikańską konstytucję. Wzywał do stworzenia narodowo-syndykalistycznego państwa opartego na silnej armii oraz na ekspansji kolonialnej.
Do 1936 roku Falanga nie odgrywała istotnej roli. W wyborach z lutego 1936 roku poniosła wręcz klęskę zdobywając zaledwie 0,7% głosów. Dopiero po przejęciu władzy przez Front Ludowy zaczęła zyskiwać zwolenników wśród stronników konserwatystów i prawicowych ugrupowań katolickich. Po wybuchu wojny domowej w lipcu 1936 roku, główni przywódcy falangi, w tym Primo de Rivera, zostali aresztowani i rozstrzelani przez republikanów. 150 tys. falangistów służyło w czasie wojny domowej w armii Franco, tworząc zmilitaryzowane oddziały tzw. Banderas de Falange (Bandery Falangi).
Generał Franco uznał, że rosnąca w siłę, mimo utraty głównych przywódców, Falanga, z ideologią zgodną z jego celami, może być podstawą do zjednoczenia całego wspierającego go zaplecza politycznego. W 1937 roku doprowadził do połączenia falangistów z karlistami i monarchistami w ruchu pod nazwą Falange Española Tradicionalista y de las Juntas de Ofensiva Nacional-Sindicalista (Tradycjonalistyczna Hiszpańska Falanga oraz Rady Frontu Narodowo-Syndykalistycznego). Radykalny charakter Falange Española został w pewnym stopniu zneutralizowany. Za podstawę ideową FET y JONS przyjęto 26 punktów historycznego Manifestu, ale z pominięciem punktu 27, zakładającego pełnię władzy w przyszłym państwie. Na czele ugrupowania liczącego 250 tys. członków (w 1942 już milion) stanął generał Franco w roli caudillo (hiszp. przywódcy).
Po zwycięstwie narodowo-syndakalistyczne idee dominujące wśród falangistów Franco podporządkował konserwatywnym i tradycjonalistycznym wartościom nowego hiszpańskiego państwa. Członkostwo w FET y JONS stało się niezbędnym wymogiem kariery politycznej w Hiszpanii. Chcąc przekonać ostatecznie do siebie te konserwatywne środowiska, dla których nie do przyjęcia była faszyzująca przeszłość Falangi, caudillo stopniowo oczyszczał ją z radykalnych działaczy. Podkreślając ponadpartyjny charakter organizacji przekształcił ją w 1958 roku w Ruch Narodowy. Po śmierci Franco w 1975 roku Ruch Narodowy zaprzestał działalności i 1 kwietnia 1977 roku został rozwiązany.
[edytuj] Przypisy
- ↑ (...)prawicowa koalicja, w której skład wchodziły Acción Popular, czyli "Akcja Narodu", i faszystowska Falanga Espanola, świeżo założona przez syna Priomo de Rivery - Norman Davies, Europa, Wyd. Znak, Kraków 1998, str. 1043; Falange. The official Spanish fascist party, founded 1933 by José Antonio Primo de Rivera - Alan Palmer, The Penguin Dictionary of Twentieh-Century History, 1983, str. 145.
