Giełda towarowa i pieniężna
Z Wikipedii
Giełda towarowa - na niej uczestnicy spotykają się, porozumiewają i zawierają transakcje w ściśle określonym miejscu i czasie, a ich działania ograniczają różnorodne regulaminy. W określonym miejscu i czasie dochodzi do konfrontacji podaży i popytu oraz kupna i sprzedaży towarów masowych, wysoko standaryzowanych pod względem jakości i ilości. W zależności od relacji podaż-popyt kształtuje się tu ceny towarów.
Spis treści |
[edytuj] Cele działalności
Podstawowym celem współczesnej giełdy towarowej, stanowiącym istotę jej działania, jest stworzenie przestrzeni handlowej, aby członkowie mieli udogodnienia w handlu określonymi towarami.
Giełda powinna gwarantować:
- ustalenie odpowiednich zasad prowadzenia interesów przez jej członków
- stworzenie odpowiedniego miejsca do handlu i ustalenie czasu
- stworzenie jednolitych zasad i standardów do prowadzenia handlu
- wprowadzenie jednolitego systemu rozmiaru kontraktów i opłat giełdowych oraz czasu, miejsca warunków dostaw i opłat
- gromadzenie oraz rozpowszechnianie informacji cenowych i rynkowych dla członków giełdy i publiczności
- stworzenie mechanizmu gwarancji dla zawieranych umów i warunków płatności za zobowiązania w związku z handlem pomiędzy członkami.
Giełda towarowa działa jako spółka, a jej akcjonariuszami są najczęściej agencje rynkowe, fundacje rozwoju gospodarczego, banki, izby gospodarcze oraz inni uczestnicy (np. producenci, hurtownicy), a ostatnio również firmy ubezpieczeniowe.
[edytuj] Kryteria podziału
- ze względu na przedmiot obrotów:
- giełdy towarowe - handel zestandaryzowanymi towarami masowymi, dla których można ustalić cechy typowe,
- giełdy pieniężne - obrót papierami wartościowymi, dewizami, kruszcami
- giełdy usług - np. giełdy ubezpieczeniowe, frachtowe
- ze względu na zasięg i znaczenie:
- giełdy o zasięgu krajowym - np. Giełda Cukrowa w Tokio
- giełdy o zasięgu międzynarodowym - np. Nowojorska Giełda Kawy i Cukru
- ze względu na rodzaj zawieranych transakcji:
- giełdy przeprowadzające transakcje gotówkowe - towar fizyczny będący przedmiotem obrotu przechodzi z rąk sprzedającego do rąk kupującego w ściśle określonym przez obie strony miejscu i czasie
- giełdy przeprowadzające transakcje terminowe - handluje się tu nie towarem, a możliwością jego zakupu bądź sprzedaży w przyszłości; można np. kupić pszenicę, która dopiero została zasiana
- ze względu na zakres dokonywanych zakupów:
- giełdy wyspecjalizowane - obraca się na nich towarem bądź grupą towarów, np. giełda cukrowa, zbożowa
- giełdy towarowe - obracające wieloma różnymi towarami tego samego typu
- ze względu na dostęp do członkostwa:
- giełdy otwarte
- giełdy zamknięte
[edytuj] Przedmiot obrotu
Giełdy towarowe spełniają główną rolę w obrocie towarami rolno-spożywczymi. Towarami będącymi przedmiotem najbardziej ożywionego handlu giełdowego są:
- zboża: pszenica, kukurydza, jęczmień, owies, żyto, ryż
- inne towary roślinne: cukier, kawa, kakao, soja (ziarno, śruta, olej), nasiona i oleje lniane i rzepakowe, bawełna, kauczuk, ziemniaki, drewno
- towary pochodzenia zwierzęcego: bydło żywe i prosięta, bydło tuczone, tusze wołowe i wieprzowe, brojlery, jaja, wełna
- metale: miedź, złoto, aluminium, cyna, cynk, ołów, nikiel, srebro
- surowce i produkty chemiczne: ropa naftowa, benzyna, olej napędowy i opałowy, propan
[edytuj] Towarowa giełda rolna
W Polsce, towarowe giełdy rolne istnieją od kilku lat. Zawierane są na niej tylko transakcje rzeczywiste, wykonywane natychmiast. Wśród polskich giełd rolnych pionierską odgrywa Giełda Poznańska, będąc największą i najskuteczniejszą instytucją. Na Giełdzie Poznańskiej realizowane są wyłącznie transakcje rzeczywiste:
- kasowe (odbiór i płatność w ciągu 2 dni roboczych od zawarcia transakcji)
- sukcesywne (odbiór towaru i płatność do 30 dni od zawarcia transakcji)
- natychmiastowe (płatność w dniu odbioru towaru, ale nie później niż 30 dnia od zawarcia transakcji)
- terminowe (forward) realizowane są w okresie od 31 dni do 12 miesięcy i umożliwiają uczynienie przedmiotem transakcji surowca rolnego jeszcze nie wyprodukowanego.
[edytuj] Historia
Pierwsza giełda towarowa powstała w 1848 r. w Chicago w wyniku gwałtownego zapotrzebowania na towary rolnicze. Rynek giełdowy w Polsce ma duże tradycje. Sięgają one 1817 r., kiedy to otwarto pierwszą giełdę towarową w Warszawie. Rynek giełdowy w Polsce jest prawie wyłącznie rynkiem transakcji gotówkowych, natychmiastowych.
