Kościół maronicki

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Kościół maronicki - jeden z kościołów Wschodu, powstały w VII wieku na terenach obecnego Libanu i Syrii i tam pierwotnie działający. Wyodrębnił się wskutek przyjęcia herezji monoteletyzmu. Jako jedyny z kościołów Wschodu w całości pozostaje w unii z Rzymem, nawiązanej w czasach wypraw krzyżowych.

Należy zaznaczyć, że sami maronici zaprzeczają, jakoby ich kościół kiedykolwiek był heretycki, i rzeczywiście, brak bezpośrednich tego dowodów. Z pewnością nigdy nie został oficjalnie potępiony jako taki. Według wersji maronickiej ustanowienie odrębnego patriarchatu maronickiego było skutkiem długotrwałego braku patriarchy w Antiochii, który od czasu najazdu arabskiego rezydował w Konstantynopolu (od 685), a potem w ogóle przestał być powoływany (od 702 do 742). Jednakże wersji tej nie potwierdzają żadne źródła pochodzące spoza kręgu maronickiego, w szczególności spisy patriarchów antiocheńskich nie wymieniają świętego Jana Marona, który miałby być pierwszym maronickim patriarchą.

Nazwa kościoła pochodzi od imienia jego założyciela świętego Marona (arab. Maroun) - mnicha, pustelnika, kapłana i nauczyciela, cudotwórcy i uzdrowiciela, żyjącego w II połowie IV wieku w górach Taurus nad rzeką Orontes w Syrii, na terenie patriarchatu Antiochii. Święty Maron pozostawił po sobie maronitów - liczne grono uczniów i naśladowców, tworzących zwartą grupę, mieszkającą w monasterze Beit-Maroun. Maronici uznali naukę soboru chalcedońskiego, co postawiło ich w opozycji do antiocheńskich monofizytów (jakobitów). Wskutek prześladowań ze strony monofizytów maronici w V wieku poczęli stopniowo emigrować w góry Libanu, których mieszkańców nawrócili do swoich nauk.

W VII wieku w kościele Wschodu, już wówczas podzielonym na odłam monofizycki i melchicki, doszło do następnej herezji - monoteletyzmu. Maronici przyjęli tę herezję, wskutek czego zaczęli ich prześladować również melchici. Do tego dołączyła wojna związana z podbojem tych terenów przez Arabów. Po potępieniu monoteletyzmu przez sobór konstantynopolitański III w 681 doszło do całkowitej emigracji maronitów w góry Libanu, gdzie w 687 w dolinie Jbeil obrali własnego patriarchę - świętego Jana Marona, biskupa Botrys w Libanie. Pod jego wodzą maronici pokonali bizantyjską karną ekspedycję pod w bitwie pod Amioun (694). Po nieudanej próbie powrotu do Antiochii w 938, patriarchowie zamieszkali w dolinie Batroun. Maronici zamieszkiwali trudno dostępne górskie doliny, a najazd arabski spowodował ich całkowite odcięcie od reszty Kościoła, który był przekonany o ich wyginięciu.

Stan taki trwał do czasów wypraw krzyżowych. W 1099 krzyżowcy, ku swemu zdumieniu, napotkali w górach Libanu chrześcijan - maronitów, którzy wkrótce stali się ich sprzymierzeńcami. Maronici wstępowali do zakonów rycerskich i wspierali krzyżowców militarnie, a w życiu "cywilnym" doszli do dużej zażyłości z europejskimi mieszkańcami Ziemi Świętej. W 1181 patriarcha maronicki złożył przysięgę wierności papieżowi przed łacińskim patriarchą Antiochii Amaury'm z Limoges. W ten sposób kościół maronicki porzucił herezję monoteletyzmu (o ile przyjąć, że ją wyznawał) i przystąpił do unii z Rzymem. Obyło się przy tym bez rozłamu, zarówno wśród hierarchii, jak i wśród wiernych. Kontakt z Rzymem nie został już później zerwany, hierarchie obu kosciołów komunikowały się ze sobą. Patriarcha Jeremi z Amshiti uczestniczył nawet w soborze laterańskim w 1215. Od 1246 maronici utrzymywali kontakt z franciszkanami. Okres krucjat okazał się renesansem maronitów.

Po klęsce wypraw krzyżowych maronici stali się celem najcięższych w swej historii prześladowań ze strony muzułmanów - najpierw egipskich Mameluków (1291-1516), a następnie Turków ottomańskich (1516-1919). W dodatku między 1260 i 1303 Liban został czterokrotnie najechany przez Mongołów. Chroniąc się przed wojną maronici ponownie wycofali się w górskie doliny, gdzie żyli przemieszani z szyitami i druzami. Maronici zachowali organizację patriarchalno-biskupią. Administrację cywilną sprawowali starsi poszczególnych wsi (arab. mukaddam, l.mn. mukaddimin). W 1440 patriarchowie przenieśli się w dolinę Kannoubine. Na synodzie w Kannoubine w 1580 kościół maronicki przyjął naukę soboru trydenckiego. W 1606 pod wpływem Rzymu maronici przyjęli kalendarz gregoriański.

W wyniku zabiegów jezuity Jana Eliano papież Grzegorz XIII w 1584 ustanowił w Rzymie Kolegium Maronickie, w którym wykształciło się wielu znakomitych duchownych i świeckich maronitów, międezy innymi patriarcha Stefan Douaihy z Ehden (zm.1704), bibliotekarz watykański Józef Assemani, profesor paryskiego Kolegium Królewskiego Gabriel z Syjonu, uczony Mirhej ben Namroun. Kolegium Maronickie stało się oknem maronitów na świat. Przetrwało do czasów rewolucji we Francji (1789), gdy zastąpiło je seminarium duchowne w Ain Waraqah.

Od początku XVII wieku w Libanie zaczęły powstawać domy zakonów Zachodu - kapucynów (1626), karmelitów (1635), jezuitów (1656). W 1694 patriarcha Douaihy ustanowił pierwszy maronicki zakon - świętego Antoniego. Na początku XVIII wieku wśród maronitów doszło do sporów na tle latynizacji ich obrządku. W celu ich rozstrzygnięcia w 1736 odbył się synod w Louaizeh, który jednak nie podjął decyzji w tej kwestii, a tylko potwierdził unię z Rzymem.

W 1845, a później w 1860 doszło do walk z druzami, w wyniku których kilka tysięcy maronitów zginęło, a wielu spośród nich wyemigrowało. Po tych zdarzeniach, na skutek dyplomatycznej i militarnej interwencji Francji Porta Ottomańska udzieliła maronitom autonomii. Druga fala emigracji nastąpiła po zakończeniu I wojny światowej, w czasie której wspólnota maronicka cierpiała głód wskutek blokady gór Libanu. W 1919 patriarcha Eliasz Hoayek reprezentował mieszkańców Libanu na konferencji pokojowej w Wersalu. Pod mandatem francuskim (1919-1943) maronici cieszyli się autonomią i swobodą kultu. W niepodległym Libanie tworzą drugą co do liczebności grupę wyznaniową. Do czasów wojny domowej mieli konstytucyjnie zagwarantowane współrządy z muzułmanami.

Obecnie w Libanie i Syrii mieszka około 2 milionów maronitów. Kościół ma 13 diecezji w Libanie (Antelias, Baalbek, Botrys, Bejrut, Jbeil, Jebbeh, Jounieh, Saida, Sarba, Tyrpolis, Tyr, Zahle i Zgharta), dwie w Syrii (Latakija i Aleppo), dwie na Cyprze (Nikozja i Damas), po jednej w Izraelu (Hajfa) i w Egipcie (Kair). Diaspora maronicka liczy około 4 milionów wiernych, mieszkających głównie w Ameryce Północnej i w południowej Europie. Diecezje maronickie istnieją w USA (Brooklyn i Los Angeles), w Kanadzie, w Argentynie, w Brazylii i w Australii.

Kościół maronicki ma własny obrządek, wywodzący się z rytu antiocheńskiego, ale z licznymi elementami rzymskimi. Obrzędy sprawowane są w liturgicznym języku aramejskim. Latynizacja liturgii nastąpiła głównie w XVII wieku pod wpływem Kolegium Maronickiego i zakonów. Od czasu Soboru Watykańskiego II usiłowania idą w odwrotną stronę - przywraca się tradycyjną liturgię maronicką. Maronicki Instytut Liturgii w Kaslik poddał już rewizji maronicki mszał (1992) i lekcjonarz (1993). Maronici wprowadzili do kościoła rzymskiego takie wschodnie instytucje, jak różaniec i droga krzyżowa.

Z Kościoła maronickiego wywodzi się czworo świętych - Św. Maron, Św. Charbel Makhlouf, Św. Rafqua, Św. Nimatullach.

Obecnie (od 1986) patriarchą maronickim jest kardynał Nasrallah Piotr Sfeir.

[edytuj] Linki zewnętrzne

Katolickie Kościoły wschodnie
Kościoły wywodzące się z aleksandryjskiej tradycji liturgicznej	Kościół katolicki obrządku koptyjskiego - Kościół katolicki obrządku etiopskiego
Kościoły wywodzące się z antiocheńskiej tradycji liturgicznej	Kościół maronicki - Kościół katolicki obrządku syryjskiego - Syromalankarski Kościół katolicki
Kościoły wywodzące się z ormiańskiej tradycji liturgicznej	Kościół katolicki obrządku ormiańskiego
Kościoły wywodzące się z chaldejskiej i wschodniosyryjskiej tradycji liturgicznej	Kościół chaldejski - Syromalabarski Kościół katolicki
Kościoły wywodzące się z bizantyjskiej tradycji liturgicznej	Kościół melchicki - Grecki Kościół katolicki - Albański Kościół katolicki - Białoruski Kościół katolicki - Bułgarski Kościół katolicki - Węgierski Kościół katolicki - Italo-albański Kościół katolicki - Rumuński Kościół greckokatolicki - Rosyjski Kościół katolicki - Rusińska Cerkiew greckokatolicka - Słowacka cerkiew greckokatolicka - Ukraińska cerkiew greckokatolicka