Konstytucja ZSRR
Z Wikipedii
Należy w nim poprawić: wypunktowanie, polskie znaki, porażającą ortografię itp..
Więcej informacji co należy poprawić, być może znajdziesz na odpowiedniej stronie. W pracy nad artykułem należy korzystać z zaleceń edycyjnych. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.
Możesz także przejrzeć pełną listę stron wymagających dopracowania.
Jeśli możesz, dodaj je teraz.
Związek Radziecki w swej histori do 1922r. doczekał się trzech Konstytucji z 1924(było to raczej uzupełnienie deklaracji o powstaniu ZSRR z 30 XII 1922 r.), 1936(zwana tagrze konstytucją stalinowską) i 1977 r.
[edytuj] Ważne cechy konstytucji z 1924
- Była pierwsza radziecka konstytucja o charakterze federalnym. Dołaczono do niej, jako druga czesc, umowe zwiazkowa podpisana 30 grudnia 1922 roku, na mocy której powstał Zwiazek Socjalistycznych Republik Radzieckich.
- Wszystkie panstwa Zwiazku mogły z niego swobodnie wystapic.
- Kompetencje Zwiazku były bardzo szerokie, suwerenność republik zwiazkowych praktycznie nie istniała.
- Władze ustawodawcza pełnił Wszechrosyjski Centralny Komitet Wykonawczy, podzielony na dwie izby – Rade Zwiazku i Rade Narodowosci.
- Organem nadrzednym był Zjazd Rad Delegatów.
- Organem władzy wykonawczej była Rada Komisarzy Ludowych.
[edytuj] Ważne cechy konstytucji z 1936
- Według jej zapisów ZSRR był „socjalistycznym panstwem robotników i chłopów”
- Zlikwidowano Zjazd Rad i WCIK. Ich kompetencje – uchwalania i zmiany obowiazujacej konstytucji, a przede wszystkim ustawodawcze – przejeła Rada Najwyższa ZSRR. Była ona podzielona na dwie izby – Rade Zwiazku i Rade Narodowosci.
- Usankcjonowano centralistyczny system zarzadzania gospodarka.
- Każdej republice zwiazkowej w dalszym ciagu przysługiwało prawo swobodnego wystapienia z ZSRR.
- Po raz pierwszy w konstytucji wspomniano o kierowniczej roli Wszechzwiazkowej Komunistycznej Partii (bolszewików).
Konstytucja z 1936 roku była wielokrotnie zmieniania. Ukształtowana ona zasadniczy kształt ustroju ZSRR do konca istnienia tego panstwa. Jej prawidłowoscia były istotne różnice miedzy teoria, a praktyka konstytucyjna:
- System monopartyjny.
- Brak organów ochrony praw obywatelskich – faktyczny brak praw.
- Quasi przedstawicielski parlament.
- Centralne rzadzenie panstwem – republiki nie posiadały żadnej samodzielnosci
- Najważniejsze organy sprawujace władze – Sekretarz generalny, Biuro Polityczne i Komitet Centralny – znajdowały sie w ogóle poza prawem.
[edytuj] Ważne cechy konstytucji z 1977 roku
- Partia komunistyczna była przewodnia siła społeczenstwa radzieckiego.
- Struktura i kompetencje władzy ustawodawczej i wykonawczej pozostały bez zmian.
W konstytucji znalazł sie przepis gwarantujacy poszanowanie w ZSRR praw człowieka wynikajacych z umów miedzynarodowych. Znalazł sie w niej również art. 39 mówiacy o tym, że „korzystanie przez obywateli z praw i wolnosci nie może przynosic uszczerbku interesom społeczenstwa i panstwa’.
[edytuj] Konstytucja ZSRR w czasie pierestrojki i głasnosti
W 1985 Sekretarzem Generalnym KC KPZR został M. Gorbaczow który zainicjował politykę pierestrojki (przebudowy, zmiany stosunków społeczno-politycznych) i głasnosti (jawnosci życia politycznego), dokonano w tedy bardzo istotnych zmian konstytucji. Reformę konstytucyjną zapoczątkowano w 1988 roku.
- Wprowadzono urzad prezydenta ZSRR w marcu 1990 roku. Była to próba prawnego
okreslenia kompetencji Sekretarza Generalnego. Prezydent miał byc głowa panstwa, wybierana w wyborach powszechnych na 5 letnia kadencje, przy czym mógł sprawowac swój urzad tylko dwie kadencje. Do jego kompetencji zaliczyc można:
a)Mianowanie i odwoływanie, na wniosek i za zgoda Rady Najwyższej, Prezesa Rady Ministrów, poszczególnych ministrów oraz bieżące kierowanie pracami rządu.
b)Prezydent był naczelnym dowódca sił zbrojnych, najwyższym reprezentantem panstwa na zewnatrz, podpisywał umowy miedzynarodowe.
c)Miał prawo wydawania dekretów i rozporzadzen , przysługiwało mu także prawo zawieszania wykonywania aktów normatywnych organów administracji panstwowej niższego szczebla oraz zmiany takich aktów, jesli byłyby one sprzeczne z ustawodawstwem centralnym.
d)Do jego wyłacznych kompetencji należało wprowadzanie stanu wyjatkowego lub wojennego.
e)Zjazd Deputowanych Ludowych był drugim, po Prezydencie, organem panstwowym powołanym w czasach pierestrojki. Organ ten ukonstytuował sie po wyborach z 26 marca 1989 roku, na pierwszej sesji, która odbyła sie w dniach 25 maja – 9 czerwca 1989. Zjazd miał kompetencje naczelnej władzy ustawodawczej, Mógł uchwalac i zmieniac obowiazujaca konstytucje. Musiał wyrażac zgode na powołanie premiera. Po raz pierwszy w historii jego uprawienia nie były już czysto teoretyczne.
[edytuj] Konstytucja Rosji bolszewickiej z 1918 roku
Ważnym dokumętem dla powstania ZSRR była pierwsza ustawa zasadnicza po rewolucji pażdziernikowej uchwalona 10 lipca 1918 roku, przez V Wszechrosyjski Zjazd Rad.
Cechami charakterystycznymi dla tego dokumętu było:
- Panstwo zostało okreslone mianem Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej
- Najwyższa władze w panstwie sprawował Wszechrosyjski Zjazd Rad Delegatów Robotniczych, Chłopskich, Czerwonoarmijskich i żołnierskich. Miał on byc zwoływany minimum dwa razy w roku.
- W okresie miedzy zjazdami najwyższa władze sprawował Wszechrosyjski Centralny Komitet Wykonawczy. Był on najwyższym organem ustawodawczym, zarzadzajacym i kontrolnym panstwa. Powoływał rzad bolszewicki – Rade Komisarzy Ludowych.
- Podstawowym celem polityki zagranicznej miało byc zwyciestwo socjalizmu we wszystkich krajach.
- Obywatelom zostały przyznane podstawowe wolności (słowa, druku, zrzeszania sie ludzi pracujacych itd.).
- Każdy obywatel miał też wiele obowiazków. Podstawowym był obowiazek pracy – art. 18 konstytucji „Kto nie pracuje, ten nie je”.
- Brak Monteskiuszowskiego podziału władzy, ogólnikowosc i ideologizm. Ustawa zasadnicza wprowadzała chaos prawny, a praktyka konstytucyjna znacznie różniła sie od zapisów.
[edytuj] Treść konstytucji ZSRR z 1977 roku
O UCHWALENIU I OGŁOSZENIU KONSTYTUCJI (USTAWY ZASADNICZEJ) ZWIĄZKU SOCJALISTYCZNYCH REPUBLIK RADZIECKICH
Uchwała Rady Najwyższej Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich
Rada Najwyższa ZSRR działając w imieniu narodu radzieckiego i wyrażając jego suwerenną wolę, uchwala Konstytucję (Ustawą Zasadniczą) Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i ogłasza wprowadzenie jej w życie z dniem 7 pażdziernika 1977
Przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR: L. Breżniew
Sekretarz Prezydium Rady Najwyższej ZSRR: M. Georgadze
Moskwa, Kreml, 7 pażdziernika 1977r.
[edytuj] PREAMBUŁA
Wielka Socjalistyczna Rewolucja Pażdziernikowa, dokonana przez robotników i chłopów Rosji pod kierownictwem partii komunistycznej na czele z W. I. Leninem obaliła władzę kapitalistów i obszerników, zewała okowy ucisku, ustanowiła dyktaturę ploretariatu i utwożyła państwo radzieckie - państwo nowego typu, podstawowe nażędzia obrony zdobyczy rewolucyjnych, budowy socjalizmu i komunizmu. Zaczoł się ogólnoświatowy historyczy zwrot ludzkości od kapitalizmu do socjalizmu.
Po osiągnięciu zwycięstwa w wojnie domowej, odparciu interwencji imperialistycznej władza radziecka dokonała głembokich przemian społeczno-gospodarczych, położyła na zawsze kres wyzyskowi człowieka przez człowieka, antagonizmom klasowym i wściom narodowościowym. Zjednoczenie republik radzieckich w Związek Socjalistycznych Republi Radzieckich pomnożył siły i możliwości narodów krajów w budownictwie socjalizmu. Umocniła się społeczna własność środków produkcji i prawdziwa demokracja dla mas pracujących. Po raz pierwszy w historii ludzkości powstało społeczeństwo socjalistyczne. Wymownym przejawem sił socjalizmu stał się nieprzemijający bohaterski czyn narodu radzieckiego i jego Sił Zbrojnych które odniosły zwycięstwo w Wielkiej Wojnie Ojczyżnianej. Zwycięstwo to umocniło autorytet i międzynarodową pozycję ZSRR, stworzyło nowe sprzyjające możliwości wzrostu sił socjalizmu wyzwolenia narodowego, demokracji i pokoju na całym świecie.
Kontynując swoją twórczą działalność, ludzie pracy Związku Radzieckiego zapewnili szybki i wszechstronny rozwuj kraju i doskonalenie ustroju socjalistycznego. Umocnił się sojusz klasy robotniczej, chłopstwa kołchozowego i inteligencji ludowej, przyjażń narodów i narodowości ZSRR. Ukształtowała się społeczno-polityczna i ideowa jedność społeczeństwa radzieckiego, którego siłą przewodnią jest klasa robotnicza. Po wypełnieniu zadań dyktatury ploretariatu państwo radzieckie stało się państwem ogólnonarodowym, wzrosła kierownicza rola partii komunistycznej-awangardy całego narodu w ZSRR zbudowano rozwinięte społeczeństwo socjalistyczne.
Na tym etapie, w którym socjalizm rozwija się już na własnej podstawie, coraz pewniej ujawniają się siły twórcze nowego ustroju, zalety socjalistycznego stylu życia, ludziepracy coraz szeżej kożystają z owoców wielkich zdobyczy rewolucyjnych. Jest to społeczeństwo, w którym stworzono potężne siły wytwórcze, przodującą naukę i kultórę, w którym stale rośnie dobrobyt narodu i powstają coraz bardziej sprzyjające warunki do wszechstronnego rozwoju jednostki. Jest to społeczeństwo o dojżałych socjalistycznych stosunkach społecznych, w którym na podstawie zbliżenia wszystkich klas i warstw społecznych oraz równości prawnej i faktycznej wszystkich narodów i narodowości, ich braterskiej współpracy powstała nowa historyczna wspólnota ludzi-naród radziecki. Jest to społeczeństwo o wysokim stopniu zorganizowania, wysokiej ideowości i świadomości ludzi pracy-patriotów i internacjonalistów. Jest to społeczeństwo którego prawem życia jest troska wszystkch o pomyślność każdego i troska każdego o pomyślność wszystkich. Jest to społeczeństwo prawdziwej demokracji, którego system polityczny zapewnia efektywne zarządzanie wszystkimi sprawami społecznymi, coraz bardziej aktywny udział ludzi pracy w życiu państwa oraz łączenie realnych praw i wolności obywateli z ich obowiązkami i odpowiedzialnością przed społeczeństwem. Rozwinięte społeczeństwo socjalistyczne stanowi prawidłowy etap na drodze do komunizmu.
Najwyższym celem państwa radzieckiego jest zbudowanie bezklasowego społeczeństwa komunistycznego, w którym rozwinie się społeczny, komunistyczny samorząd. Głównymi zadaniami socjalistycznego państwa ogólnonarodowego są: zbudowanie materialno-technicznej bazy komunizmu, udoskonalenie socjalistycznych stosunków społecznych i przekształcenie ich w stosunki komnistyczne, wychowanie człowieka społeczeństwa komunistycznego, podwyższenie materialnego i kulturalnego poziomu życia ludzi pracy, zapewnienie bezpieczeństwa kraju, przyczynienie się do utrwalenia pokoju i rozwijania międzynarodowej współpracy.
Naród radziecki,
-kierując się ideami naukowego komunizmu i będąc wierny swym rewolucyjnym tradycjom,
-opierając się na wielkich społeczno-gospodarczych i politycznych zdobyczach socjalizmu,
-dążąc do dalszego rozwoju demokracji socjalistycznej,
-biorąc pod uwagę sytuację międzynarodową w ZSRR jako części składniowej swiatowego systemu socjalizmu i zdająć sobie sprawę ze swej internacjonalistycznej odpowiedzialnośći,
-zachowując ciągłość idei i zasady pierwszej radzieckiej Konstytucji z 1918r., Konstytucji ZSRR z 1924r. i Konstytucji ZSRR z 1936r.,
utrwala podstawy ustroju społecznego i polityki ZSRR, ustanowienia prawa, wolności i obowiązki obywateli, zasady organizacji oraz cele socjalistycznego państwa ogólnonarodowego i proklamuje je w nimniejszej Konstytucji.
[edytuj] PODSTAWY USTROJU SPOŁECZNEGO I POLITYKI ZSRR
[edytuj] Rozdział 1: System polityczny
Artykuł 1
Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich jest socjalistycznym państwem ogólnonarodowym, wyrażającym wolę i interesy robotników, chłopów i inteligencji, ludzi pracy wszystkich narodów i narodowości kraju.
Artykuł 2
Cała władza w ZSRR należy do ludu. Lud sprawuje władzę państwową za pośrednictwem rad deputowanych ludowych, które stanowią polityczną podstawę ZSRR.
Wszystkie inne organy państwowe znajdują się pod kontrolą rad deputowanych ludowych i są im podporzątkowane.
Artykuł 3
Organizacja i działalność państwa radzieckiedo jest zgodna z zasadą centralizmu demokratychnego: wybieralność wszysktkich organów władzy państwowej od najniższych do najwyższych, ich odpowiedzialność przed narodem, mocy wiążącej decyzji organów nadrzędnych dla organów niższego szczebla. Centraliz demokratyczny łączy jednolite kierownictwo z inicjatywą twórczą, z odpowiedzialnością każdego organu państwowego i każdej osoby użędowej za powieżoną sprawę.
Artykuł 4
Państwo radzieckie i wszystkie jego organy działajązgodnie z zasadą praworządności socjalistycznej, zapewnia ochronę porządku prawnego oraz interesów społeczeństwa, praw i wolności obywateli.
Organizacje państwowe i społeczne oraz osoby urzędowe obowiązane są przestrzegać Konstytucji ZSRR i prawa radzieckiego.
Artykuł 5
Najwarzniejsze sprawy życia państwowego poddaje się pod ogólnonarodową dyskusję, a tagrze ogólno narodowe głosowanie (referendum).
Artykuł 6
Kierowniczą i przewodnią siłą społeczeństwa radzieckiego, trzonem jego systemu politycznego oraz wszystkich organizacjach państwowych i społecznych jest Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego. KPZR istnieje dla narodu i służy narodowi.
Uzbrojona w naukę marksistowsko-lenininowska partia komunistyczna wytycza generalne perspektywy rozwoju społeczeństwa, linię polityczną wewnętrznej i zagranicznej ZSRR oraz kieruje wielką twórczą działalnością narodu radzieckiego, nadaje planowy, naukowo uzasadniony charakter jego walce o zwycięstwo komunizmu. Wszystkie organizacje partyjne działają w ramach Konstytucji ZSRR
Artykuł 7
Związki zawodowe, Wszechzwiązkowy Leninowski Komunistyczny Związek Młodzieży, organizacje społeczne, zgodnie ze swoimi zadaniami statutowyni, uczestniczą w kierowaniu sprawami państwowymi i społecznymi oraz w rozwiązywaniu problemów politycznych, gospodarczych i społeczno-kulturalnych.
Artykuł 8
Kolektywy pracownicze uczestniczą w dyskusji i rozwiązywaniu spraw państwowych i społecznych, w planowaniu produkcji i rozwoju socjalistycznego, przygotowaniu i rozmieszczeniu kadr, w dyskusji i rozwiązywaniu problemów kierowania przetsiębiorstwami i instytucjami, polepszaniu warunków pracy i bytu, wykorzystaniu z środków przeznaczonych na rozwoj produkcji, a tagrze na przedsiewziecia socjalno-kulturalne i bodzce materialne.Kolektywy pracownicze rozwijają współzawodnictwo socjalistyczne, sprzyjają upowszechnianiu przodujących metod pracy, umocnieniu dyscypliny pracy, wychowują swoich członków w duchu moralności komunistycznej, troszcząc się o podneszenie ich świadomości politycznej, kultury i kwalifikacji zawodowych.
Artykuł 9
Podstawowy kierunek rozwijania systemu politycznego społeczeństwa radzieckiego stanoi dalszy rozwuj demokracji socjalistycznej: coraz szerszy udział obywateli w kierowaniu sprawami państwa i społeczeństwa, usprawnienie aparatu państwowego, zwiększenie aktywności organizacji społecznych, wzmożenie kontroli ludowej, umacnianie podstaw prawnych życia państwowego i społecznego, rozszerzenie jawności i stałe uwzględnienie opinii publicznej
[edytuj] Rozdział 2: System gospodarczy
Artykuł 10
Podstawę systemu gospodarczego ZSRR stanowi socjalistyczna własność środków produkcji w formie państwowej (ogólnonarodowej) i kołchozowo-spółdzielczej. Własność socjalistyczną stanowi także mienie związków zawodowych i innych organizacji połecznych, niezbędne do wypełniania ich zadań. Państwo ochrania własność socjalistyczną i stwarza warunki jej pomnażania. Nikt nie ma prawa wykorzystywać własność socjalistyczną w celach osobistego zysku i celach innych korzyści.
Artykuł 11
Własność państwowa jest dobrem całego narodu radzieckiego i podstawową formą własności socjalistycznej. Wyłączną własność państwa stanowi: ziemia i jej zasoby, wody, lasy. Do państwa należą podstawowe środki produkcji w przemyśle, budownictwie i rolnictwie, środki transportu i łączności, banki, mienie organizowanych przez państwo przetsiębiorstw handlowych, komunalnych i innych, podstawowe zasoby mieszkaniowe w miastach, a także inne mienie niezbędne do wypełnienia zadań państwa.
Artykuł 12
Własnością kołchozów i innych organizacji spółdzielczych oraz ich zrzeszeń są środki produkcji, a także inne mienie niezbędne do realizacji ich statutowych zadań. Ziemia zajmowana przez kołchozy jest im oddana w bezpłatne i bezterminowe użytkowanie. Państwo przyczynia się do rozwoju własności kołchozowo-spółdzielczej i jej zbliżenia z własnością państwową. Kołchozy i inni użytkownicy ziemi są zobowiązani do efektywnego wykorzystania ziemi, troszczenia się o nią, podwyższenia jej urodzajnośći
Artykuł 13
Podstawę własności osobistej obywateli ZSRR stanowią dochody pochodzące z pracy. Własność osobistą mogą stanowić przedmioty użytku codziennego, użytku osobistego, wygody i pomocniczego gospodarstwa domowego, dom mieszkalny oraz oszczędności pochodzące z pracy. Własność osobista obywateli i prawo jej dziedziczenia znajdują się pod ochroą państwa. Obywatele mogą użytkować działki ziemi, przekazywane im w trybie ustalonym ustawą, w celu przeprowadzenia gospodarstwa pomocniczego (łącznie z chowem bydła i drobiu), sadownictwa i ogrodnictwa, a także dla indywidualnego budownictwa mieszkalnego. Obywatele zobowiązani są racjonalnie wykorzystywać przekazne im do dyspozycji działki ziemi. Państwo i kołchozy udzielają pomocy obywatelom w prowadzeniu gospodarstwa pomocniczego. Mienie stanowiące własność osobistą obywateli lub przez nich użytkowane nie może służyć do uzyskania dochodów nie pochodzących z pracy lub być wykorzystane za szkodą dla społeczeństwa.
Artykuł 14
Źródłem wzrosu bogactwa społecznego, dobrobytku narodu i karzdego człowieka radzieckiego jest wolna od wyzysku praca ludzi radzieckich. Zgodnie z zasadą socjalizmu: "od każdego według jego zdolności, każdemu według jego pracy" państwo sprawuje kontrolę nad rozmiarami pracy i sprawuje kontrolę nad rozmiarami pracy i spożycia. Określa ono wysokość podatku od dochodów podlegającym opodatkowaniu. O pozycji człowieka w społeczeństwie decyduje społecznie użyteczna praca i jej rezultaty. Stosując łączne bodzce materialne i moralne, popierając nowatorstwo i twórczy stosunek do pracy państwo przyczynia się do przekształcania pracy w pierwszę życiową potżebę każdego radzieckiego człoweka.
Artykuł 15
W socjalizmie najważniejszym celem społecznej prrodukcji jest jak najpełniejsze zaspokojenie rosnących materialnych i duchowych potrzeb człowieka. Opierając się na twurczej aktywności ludzi pracy, na socjalistycznym współzawodnictwie, na zdobyczach postępu nauki i techniki, doskonaląc formy i metody kierowania gospodarką, państwo zapewnia wzrost wydajności pracy, zwiększenia efektywności produkcji i poprawę jakości pracy oraz dynamiczny, planowy i proporcjonalny rozwój gospodarki narodowej.
Artykuł 16
Ekonomika w ZSRR stanowi jednolity kompleks gospodarki narodowej obejmujący wszystkie ogniwa społecznej produkcji, podziału i wymiany na terytorium kraju. Zarządzanie ekonomią odbywa się na podstawie państwowych planów rozwoju gospodarczego i społecznego, z uwzględnieniem zasad branżowej i terytorialnej, przy łączeniu centralnego kierownictwa z gospodarczą samodzielnością i inicjatywą przetsiębiorstw, zjednoczeń i innych organizacji Aktyenie wykorzystuje się przy tym rozrachunek gospodarczy, zysk i koszt własny oraz inne dźwignie i bodźce ekonomiczne.
Artykuł 17
W ZSRR zgodnie z ustawą zezwala się na indywidualną pracę w dziedzinie rękodzielnictwa i rzemiosła, rolnictwa, usług dla ludności, a także na inne rodzaje działalności opartej wyłącznie na osobistej pracy obywateli i członków ich rodzin. Państwo reguluje indywidualną działalność pracowniczą, zapewniając wykorzystanie jej w interesach społeczeństwa.
Artykuł 18
W interesie pokolenia obecnego i przyszłego w ZSRR podejmuje się niezbędne kroki do ochrony i nauko uzasadnionego, racjonalnego wykorzystania ziemi i jej bogactw, zasobów wód, świata roślinnegoi zwierzęcego, do utrzymania w czystości powietrza i wody, do zapewnienia reprodukcji bogactw naturalnych i poprawy środowiska naturalnego.
[edytuj] Rozdział 3: Rozwój społeczny i kultura
Artykuł 19
Bazę społeczną stanowi nienaruszalny sojusz robotników, chłopów i inteligencji. Państwo przyczynia się do umocnienia jednorodności socjalnej społeczeństwa, do zacierania różnic klasowych, istotnych różnic pomiędzy miastem a wsią, między pracą umysłową a fizyczną, do dalszego rozwoju i zbliżenia wszystkich narodów i narodowości ZSRR.
Artykuł 20
Zgodnie z komunistycznym ideałem "Swobodny rozwój każdego jest warunkiem swobodnego rozwoju wszystkich", państwo radzieckie stawia sobie za cel rozszerzanie realizacji możliwości wykorzystywania przez obywateli ich twórczych talentów dla wszechstronnego rozwoju jednostki.
Artykuł 21
Państwo troszczy się o poprawę warunków i ochronę pracy, o naukową jej organizację oraz redukowanie, a w przyszłości całkowite zlikwidowanie, ciężkiej pracy fizycznej dzięki kompleksowej mechanizacji i automatyzacji procesów produkcyjnych we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej.
Artykuł 22
W ZSRR konsekwentnie realizuje się program przekształcania pracy na roli w odmianę pracy przemysłowej: rozbudowy na wsi sieci placówek oświatowych, kultularnych, służby zdrowia, handlowych i żywienia zbiorowego, usługowych i komunalnych, przekształcania wsi i osad wiejskich w dobrze zagospodaeowane osiedla.
Artykuł 23
Dzięki wzrostowi wydajności pracy państwo konsekwentnie zmierza do podnoszenia poziomu wynagrodzeń i realnych dochodów ludzi pracy. Dla pełniejszego zaspokojenia potrzeb ludzi radzieckich tworzy się społeczne fundusze spożycia. Państwo zapewnia przy szerokim udziale organizacji społecznych i kolektywów pracowniczych wzrost tych funduszów oraz ich sprawiedliwy podział.
Artykuł 24
W ZSRR działają i rozwijają się państwowe systemy opieki zdrowotnej, światczeń socjalnych, handlu, żywienia zbiorowego, usług dla ludności i gospodarki komunalnej. Państwo popiera działalność organizacji spółdzielczych i innych organizacji społecznych we wszystkich dziedzinach usług dla ludności. Przyczynia się ono do rozwoju masowej kultury fizycznej i sportu.
Artykuł 25
W ZSRR istnieje i udoskonala się jednolity system ludowego szkolnictwa, który zapewnia obywatelom wykształcenie ogólne i zawodowe, służy komunistycznemu wychowaniu, duchowemu i fizycznemu rozwojowi młodzieży oraz przygotuje ją do pracy i działalności społecznej.
Artykuł 26
Zgodnie z potrzebami społecznymi państwo zapewnia planowy rozwuj nauki i szkolenie kadr naukowych, organizuje wdrążanie wyników badań naukowych w gospodarce narodowej i innych dziedzinach życia.
Artykuł 27
Państwo dba o ochronę, pomnażanie i szeroke wykorzystanie wartości duchowych w celu moralnego i estetycznego wychowania ludzi radzieckich oraz podnoszenia ich poziomu kulturalnego. W ZSRR popiera się ze wszech miar rozwój sztuki profesjonalnej oraz ludowej twórczości artystycznej.
[edytuj] Rozdział 4: Polityka zagraniczna
Artykuł 28
ZSRR konsekwentnie prowadzi leninowską politykę pokoju, opowiada się za utrwaleniem bezpieczeństwa narodów i szeroką wspólpracą międzynarodową. Politka zagraniczna ZSRR zmierza do zapewnienia sprzyjających warunków międzynarodowych do zbudowania komunizmu w ZSRR, interesów państwowych Związku Radzieckiego, umacniania pozycji światowego socjalizmu, popierania walki narodów o wyzwolenie narodowe i postęp społeczny, zapobiegania agresywnym wojnom, osiągnięcia powszechnego i całkowitego rozbrojenia i konsekwentnej realizacji zasad pokojowego współistnienia państw o odmiennych ustrojach społecznych. W ZSRR propagowanie wojny jest zabronione.
Artykuł 29
Stosunki ZSRR z innymi państwami kształtują się na podstawie przestrzegania zasad suwerennej równości, wzajemnej rezygnacji ze stosowania siły lub groźby jej użycia, nienaruszalności granic, integralności terytorialnej państw, pokojowego regulowania sporów, nieingerencji w sprawy wewnętrzne, poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności, równouprawnienia i praw narodów do decydowania o własnym losie, współpracy między państwami, rzetelnego zobowiązań wynikających z ogólnie uznanych zasad i norm prawa międzynarodowego oraz z zawartych przez ZSRR umów międzynarodowych.
Artykuł 30
ZSRR jako część składowa światowego systemu socjalistycznego i wspólnoty socjalistycznej rozwija i umacnia przyjaźń oraz współpracę i przyjacielską pomoc wzajemną z krajami socjlizmu, opierając się na zasadzie socjalistycznego internacjonalizmu, aktywnie uczestniczy w integracji gospodarczej i w międzynarodowym socjalistycznym podziale pracy.
[edytuj] Rozdział 5: Obrona socjalistycznej ojczyzny
Artykuł 31
Obrona socjalistycznej ojczyzny jest najważniejszą funkcją państwa, sprawą całego narodu. W celach obrony zdobyczy socjalistycznych, pokojowej pracy narodu radzieckiego, suwerenności i integralności terytorialnej państwa, w ZSRR utworzono Siły Zbrojne i ustanowiono powszechny obowiązek służby wojskowej. Obowiązkiem Sił Zbrojnych w ZSRR wobec narodu jest niezawodna obrona socjalistycznej ojczyzny, pozostawanie w stałej gotowości bojowej, gwarantującej natychmiattowe odparcie każdego agresora.
Artykuł 32
Państwo zapewnia bezpieczeństwo i obronność kraju oraz wyposaża Siły Zbrojne w ZSRR we wszystko, co jest im niezbędne. Obowiązki organów państwowych, organizacji społecznych, oraz osób urzędowych i obywateli w dziedzinie zagwarantowania bezpieczeństwa kraju i umacniania jego obronności określa ustwaodawstwo ZSRR.
