Ludwik XVI Burbon
Z Wikipedii
Ludwik XVI Burbon Z bożej łaski król Francji i Nawarry |
|
Król Francji | |
Okres urzędowania | od 10 maja 1774 do 21 września 1792 |
Poprzednik | Ludwik XV Burbon |
Następca | I Republika |
Legitymistyczny pretendent do tronu Francji | |
Okres urzędowania | od 21 września 1792 do 21 stycznia 1793 |
Poprzednik | brak |
Następca | Ludwik XVII Burbon |
Dane biograficzne | |
Dynastia | Burbonowie |
Urodzony | 23 sierpnia 1754 Wersal |
Zmarł | 21 stycznia 1793 Paryż |
Ojciec | Ludwik Ferdynand Burbon |
Matka | Maria Józefa Wettyn |
Żona | Maria Antonina Austriaczka |
Dzieci | Maria Teresa Ludwik Karol |
Ludwik XVI, Ludwik Ostatni (ur. 23 sierpnia 1754 w Wersalu, zm. 21 stycznia 1793 w Paryżu) - król Francji i Nawarry od 1774 do 1791 r., potem król Francuzów (Roi des Français) do 1793, wnuk Ludwika XV i króla Polski Augusta III, z dynastii Burbonów. Właściwie: Louis August de Bourbon, Książę de Berry, następnie Delfin de Viennois, na koniec Król Francji i Nawarry (Roi de France et de Navarre). Syn Ludwika Ferdynanda i Marii Józefy Saskiej. Jego żoną była Maria Antonina. Prawnuk króla Polski Stanisława Leszczyńskiego.
Spis treści |
[edytuj] Kryzys monarchii
Lata panowania Ludwika XVI to czasy wielkich problemów gospodarczo-finansowych państwa. Swe rządy 20-letni król rozpoczął więc od próby reform dotyczących głównie finansów, ograniczenia podatków, regulacji cen. Spotkały się one z ostrymi zastrzeżeniami tych, którzy na proponowanych zmianach mieli stracić, więc król zmieniał ministrów skarbu przedkładających coraz to nowe koncepcje, lecz ostatecznie żadne nie zostały do końca wdrożone. Nie udało się ograniczyć wysokich apanaży arystokracji i dworu królewskiego, ani wydatków na utrzymanie wielkich armii, związanych z polityką zagraniczną.
W 1775 r. Francja zaangażowała się w wojnę o niepodległość kolonii północnoamerykańskich przeciwko Wielkiej Brytanii, wysyłając siedmiotysięczny wojskowy korpus ekspedycyjny i finansując zakupy broni dla powstańców. Wojna zakończyła się w 1783 r. utworzeniem nowego państwa, republiki Stanów Zjednoczonych Ameryki, a dla Francji dalszą ruiną finansów państwowych. Spotęgowały one tylko napięcia społeczne i nastroje wrogie istniejącej absolutystycznej władzy królewskiej.
[edytuj] Zwołanie Stanów Generalnych
By zaradzić kryzysowej sytuacji, Ludwik XVI zdecydował się na restytuowanie, po 175 latach, Stanów Generalnych, to jest zgromadzenia przedstawicieli trzech stanów; duchowieństwa, szlachty i mieszczaństwa; jako organu doradczego króla dla ustanowienia nadzwyczajnych podatków. Rozpoczęły one swe obrady w Wersalu w dniu 5 maja 1789 r. Od początku zaznaczyły się poważne rozbieżności między stanowiskami poszczególnych stanów. Wszyscy chcieli reform, w tym zmian podatkowych, lecz nie kosztem własnych przywilejów.
Po dwóch miesiącach formalnych obrad Stany przekształciły się w Zgromadzenie Narodowe, podkreślając w ten sposób swe ogólnonarodowe przedstawicielstwo, i rozpoczęły prace nad nową konstytucją ustrojową państwa. Prym w Zgromadzeniu wiedli przedstawiciele burżuazji, to jest bogatego mieszczaństwa, z gen. La Fayette, bohaterem niedawnej niepodległościowej wojny amerykańskiej, na czele.
[edytuj] Rewolucja
Lecz król nie chciał żadnej nowej konstytucji i zgromadził wokół Wersalu i Paryża 20 tys. wojska, najwidoczniej zamierzając rozpędzić Zgromadzenie Narodowe lub narzucić mu swą wolę; nie doszło do tego wobec wmieszania się w bieg spraw ludu paryskiego. Mianowicie w dniu 11 lipca rozpoczęły się wielkie zamieszki uliczne, powstały komitety rewolucyjne, rozpoczęło się formowanie Gwardii Narodowej i milicji sankiulockiej i jej uzbrajanie w broń uzyskaną z arsenałów paryskich. Gdy dowódca oraz obsada fortu-więzienia w Bastylii na przedmieściu Paryża stawiła tłumowi opór, nastąpiło oblężenie fortu, jego zdobycie w szturmie, a następnie całkowite zburzenie. Rozpoczęła się Wielka Rewolucja Francuska, a dzień zdobycia Bastylii, to jest 14 lipca, ustanowiony został później świętem narodowym Francji.
Po 15 lipca Ludwik XVI wycofał wojsko z Paryża, rzekomo godząc się na burżuazyjno-mieszczańskie postulaty przebudowy ustroju państwa na monarchię konstytucyjną; potajemnie ściągnął jednak do Wersalu regiment flandryjski, najwidoczniej przygotowując się do przywrócenia pełni swej władzy. Wtedy przeniesiono króla do centrum Paryża pod kontrolę rewolucyjnych władz. Ostatecznie Zgromadzenie Narodowe uchwaliło we wrześniu 1791 r. nową konstytucję ustrojową, ustanawiającą we Francji monarchię konstytucyjną. Ale już w następnym roku monarchia została zlikwidowana na rzecz ustroju republikańskiego.
[edytuj] Upadek monarchii
W trakcie wojny z Austrią, prowadzoną od kwietnia 1792 r., rozpoczętą zresztą na wniosek króla, podjął on nieudaną ucieczkę, wraz ze swą rodziną, do Belgii. Podejrzewany w związku z tym o współpracę z dworem austriackim utracił wówczas zaufanie nawet dotąd przyjaznych mu kręgów rewolucyjnej burżuazji. Po klęskach wojsk francuskich król został więc zawieszony przez Zgromadzenie Narodowe i uwięziony w więzieniu Temple.
11 stycznia 1793, na procesie w Legislatywie o zdradę stanu, Obywatel Kapet - dawny król Francuzów, Ludwik XVI został skazany na śmierć: 361 głosów było za, 288 głosów przeciw i 72 się wstrzymało od głosu.
21 stycznia 1793 został zgilotynowany. Po jego śmierci rojaliści ogłosili Królem Francji jego nieletniego syna - Ludwika XVII. Po restauracji Burbonów szczątki Ludwika zostały odnalezione (21 stycznia 1815) i złożone w krypcie bazyliki Saint-Denis.
[edytuj] Ciekawostki
W latach 1757-1773 wielki mistrz Połączonych Zakonów św. Łazarza z Jerozolimy i Najświętszej Marii Panny z Góry Karmel, następnie przyjął tytuły protektora zakonu św. Łazarza z Jerozolimy i suwerena zakonu NMP z Góry Karmel.
[edytuj] Genealogia
4. Ludwik XV | ||||||
2. Ludwik Ferdynand | ||||||
5. Maria Leszczyńska | ||||||
1. Ludwik XVI | ||||||
6. August III Sas | ||||||
3. Maria Józefa Saska | ||||||
7. Maria Józefa Habsburżanka córka cesarza Józefa I |
||||||
[edytuj] Zobacz też
Poprzednik Ludwik XV |
Władca Francji 1774-1791 |
Następca Napoleon Bonaparte |
Poprzednik Ludwik XV |
król Francji 1774-1791 |
Następca Ludwik XVIII Burbon |
Poprzednik Ludwik XV |
król Nawarry 1774-1791 |
Następca Ludwik XVIII Burbon |
Poprzednik Ludwik I Burbon Orleański |
Wielki mistrz zakonu lazarytów 1757 - 1773 |
Następca Ludwik Burbon, hrabia Prowansji |
Poprzednik - |
Legimistyczny pretendent do tronu 1791-1793 |
Następca Ludwik XVII |