Norma względnie obowiązująca
Z Wikipedii
Ius dispositivum (łac., inaczej: norma dyspozytywna) - norma prawna względnie obowiązująca (względnie wiążąca).
Normy prawne względnie obowiązujące znamionuje to, że ich zastosowanie może być wolą stron wyłączone lub ograniczone, w przeciwieństwie do norm bezwzględnie obowiązujących (ius cogens). Normy te znajdują zastosowanie tylko wtedy, gdy same strony nie uregulowały swoich uprawnień i obowiązków w sposób odmienny od dyspozycji zawartej w takiej normie lub też, gdy strony niczego w zakresie działania normy nie postanowiły, albo uregulowały łączący je stosunek prawny jedynie częściowo.
Ustalenie charakteru mocy wiążącej norm prawnych wymaga w pierwszej kolejności dokonania analizy treści przepisu (jego brzmienia, redakcji słownej), a w razie wątpliwości także celu jego ustanowienia (ratio legis) czy funkcji przepisu.
Dyspozytywny charakter mają zasadniczo normy prawne zawarte w księdze trzeciej Kodeksu cywilnego.
Zdaniem niektórych, ius dispositivum często jest błędnie przekładane na j.polski jako norma względnie obowiązująca - jest to nieprawidłowe z tego powodu, iż każda norma wprowadzona do systemu prawnego (ustawą, rozporządzeniem itp) obowiązuje bezwzględnie - może ona jedynie wiązać (zobowiązywać do określonego postępowania) strony w sposób bezwzględny lub dyspozytywny (względny).
norma prawna |
elementy składowe normy: hipoteza | dyspozycja | sankcja normy sprzężone: norma sankcjonowana | norma sankcjonująca |
Podziały norm prawnych: |
ze względu na hipotezę: normy ogólne | normy jednostkowe | normy generalne | normy indywidualne
ze względu na dyspozycję: normy abstrakcyjne | normy konkretne ze względu na sankcję: lex plus quam perfecta | lex perfecta | lex minus quam perfecta | lex imperfecta ze względu na obowiązywanie: ius cogens | ius dispositivum | ius semidispositivum |