Dyskusja Wikipedysty:Platyna/brudnopis

Z Wikipedii

Kopia artykułu Biologia {{WEdycji|Platyna}}

Biologia (z gr. bios - życie + logos - nauka) – nauka przyrodnicza o układach fizyko-chemicznych, do których można zastosować określenie "żywy", o życiu, ich pochodzeniu, rozwoju osobniczym, ewolucji, zależnościach między nimi, a także o powiązaniach między nimi i środowiskiem. Biologia stara się, używając metod naukowych, formułować ogólne prawa dotyczące wszelkich przejawów życia.

Biologia to termin wprowadzony w 1802 roku niezależnie przez dwóch przyrodników: Gottfrieda Reinholda Treviranusa i Jeana Baptiste Lamarcka w odniesieniu do gałęzi nauki zajmującej się organizmami żywymi; w wieku XX do obiektów zainteresowania biologii dołączyły wirusy, które trudno nazwać organizmami, ale raczej układami fizyko-chemicznymi, do których można zastosować określenie "żywy".

Biologia zajmuje się życiem i jego przejawami na różnych poziomach jego organizacji:

• na poziomie molekularnym bada życie biologia molekularna, biochemia, biofizyka i do pewnego stopnia genetyka
• na poziomie komórkowym jest to cytologia
• na poziomie ponadkomórkowym - fizjologia, biofizyka, anatomia i histologia
• na poziomie rozwoju osobniczego - biologia rozwoju
• na poziomie dziedziczenia - genetyka i epigenetyka
• na poziomie zachowania w grupie - etologia
• na poziomie całej populacji - genetyka populacji, ekologia
• na poziomie wielogatunkowych linii ewolucyjnych - systematyka
• na poziomie zależności populacyjnych - ekologia i biologia ewolucyjna
• na poziomie hipotetycznego życia pozaziemskiego - ksenobiologia, egzobiologia

Ze względu na obszerność tematu, biologia jest dzielona na wiele węższych działów (niektóre z nich nachodzą na inne nauki takie jak chemia), takich jak:

• akarologia- nauka o roztoczach
• algologia - nauka o glonach
• anatomia - nauka zajmująca się budową organizmów roślinnych, zwierzęcych i człowieka.
• antropologia - nauka o człowieku, jego pochodzeniu i stanowisku wśród istot żywych.
• autekologia
• bakteriologia
• bioakustyka
• biochemia - nauka mająca na celu poznanie procesów chemicznych zachodzących w organizmach żywych oraz substancji biorących udział w tych procesach
• biocybernetyka
• biofizyka
• biogeografia - nauka o rozmieszczeniu organizmów na kuli ziemskiej; dzieli się na fitogeografię (rozmieszczenie roślin) i zoogeografię (rozmieszczenie zwierząt)
• biomatematyka
• biomechanika
• biometria
• biomimetyka
• bionika
• biotechnologia- technologia wykorzystania organizmów lub ich składników (komórek, enzymów) do celów gospodarczych, przemysłowych np. do wytwarzania lub przetwarzania substancji, do otrzymywania organizmów o pożądanych cechach, do szybkiego masowego kopiowania organizmów
• botanika - jedna z głównych dziedzin biologii zajmująca się budową, właściwościami, funkcjonowaniem, klasyfikacją i rozmieszczeniem roślin.
• cytologia - nauka o budowie i czynnościach komórek roślinnych i zwierzęcych
• dendrologia - nauka będąca dziełem botaniki i zajmująca się badaniem drzew i krzewów
• ekologia - nauka badająca wzajemne zależności między organizmami, oraz między organizmami a ich środowiskiem, jak równie strukturę i funkcjonowanie żywej przyrody, a zwłaszcza ekosystemów
• embriologia - nauka zajmująca się rozwojem zarodka roślin, zwierząt i człowieka
• endokrynologia
• entomologia - dział zoologii zajmujący się owadami
• enzymologia
• epigenetyka
• etologia
• ewolucjonizm
• faunistyka
• fitogeografia
• fitopatologia
• fitosocjologia
• fizjologia - nauka badająca czynności życiowe roślin, zwierząt i człowieka
• florystyka
• genetyka - nauka o dziedziczności i zmienności organizmów.
• herpetologia-nauka zajmująca się badaniem gadów i w coraz mniejszym stopniu płazów
• histologia - nauka o tkankach
• hydrobiologia - nauka zajmująca się organizmami żyjącymi w wodach
• ichtiologia - nauka o rybach
• immunologia
• kardiologia
• kladystyka
• lichenologia
• malakologia - nauka o mięczakach
• memetyka
• mikologia - nauka o grzybach
• mikrobiologia - nauka zajmująca się badaniem drobnoustrojów
• morfologia - nauka zajmująca się badaniem pokroju i kształtu organizmów roślinnych i zwierzęcych oraz kształtu i struktury ich organów
• myrmekologia - gałąź entomologii zajmująca się badaniem mrówek
• neurobiologia
• neurofizjologia
• oceanografia
• onkologia
• ornitologia - nauka zajmująca się badaniem ptaków
• paleobotanika
• paleobiologia
• paleontologia - nauka zajmująca się badaniem kopalnych organizmów roślinnych i zwierzęcych zachowanych w różnej postaci w skorupie ziemskiej
• paleozoologia
• parazytologia
• pomologia - nauka o budowie, funkcjonowaniu oraz właściwościach użytkowych różnych odmian drzew i krzewów owocowych; stanowi dział sadownictwa
• protozoologia- nauka o pierwotniakach
• pterydologia - nauka o paprotnikach
• prymatologia
• socjobiologia
• sozologia - nauka o ochronie środowiska.
• systematyka - nauka biologiczna zajmująca się klasyfikowaniem gatunków roślinnych i zwierzęcych według ich pochodzenia i pokrewieństwa
• teriologia
• toksykologia
• trichopterologia - dział entomologii zajmujący się chruścikami (Trichoptera)
• weterynaria - nauka o stanie zdrowia, chorobach i ich leczeniu u zwierząt
• wirusologia
• zoocenologia
• zoogeografia
• zoologia - jedna z głównych dziedzin biologii zajmująca się budową, właściwościami, funkcjonowaniem, klasyfikacją i rozmieszczeniem zwierząt
• zoopsychologia
• zootechnika - nauka o metodach hodowli i użytkowania zwierząt

• biologia molekularna - nauka o wpływie makrocząsteczek (zwłaszcza kwasów nukleinowych i białek) na przebieg procesów życiowych

[edytuj] Nauka o fenomenie życia

Biologia jest nauką nierozerwalnie związaną z fizyką i chemią, których odkrycia dostarczają metod badawczych potrzebnych do zrozumienia poszczególnych procesów życiowych oraz zależności między organizmami żywymi, jak również ważnych dla postępu badań nad życie. Przykładem może być:

• mikroskop, który przyczynił się do odkrycia struktury komórkowej organizmów.
• krystalografia rengenowska, która przyczyniła się do odkrycia DNA.
• Elektronowy mikroskop skaningowy.

Biologia często uważana jest za naukę konfliktującą z dogmatami różnych religii, co za tym idzie przez pewien czas (średniowiecze) jej rozwój był utrudniony, do dziś niektóre wyniki badań oraz wynikające z nich problemy etyczne są kontrowersyjne, z trudnością akceptowane lub odrzucane przez niektóre religie (np. ewolucja, użyteczność embrionów dla pozyskiwania komórek macierzystych).

Głównymi założeniami biologii są:

• teoria powstania życia na Ziemi (patrz historia życia na Ziemi i pochodzenie życia),
• ewolucja biologiczna,
• teoria komórkowa.

Nie ma jeszcze zgody co do definicji życia. Podręcznikowa definicja życia opiera się na czynnościach życiowych organizmów, tak więc organizm żywy to system który charakteryzuje:

• odżywianie
• oddychanie
• wzrost i rozwój
• samoistny ruch
• reagowanie na bodźce (pobudliwość)
• rozmnażanie
• wydalanie

[edytuj] Zobacz też

• medycyna, neuron, krwinki, takson, Drzewo Życia, znaczenie biologiczne pierwiastków, komórka, płeć, antybiotyk, rozmnażanie, sławni biolodzy, seks
• przegląd zagadnień z zakresu biologii
• Portal:Biologia

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Portal Edukacyjny Przyrodnik : Aktualności ze świata nauki, kurs biologii, testy i sprawdziany, atlas roślin (drzew i krzewów), forum dyskusyjne
• Biologia : Serwis nieaktualizowany od 2001 roku. Kursy biologii, botaniki, liczne artykuły popularnonaukowe, słownik biologiczny, linki do innych stron
• Biologia - Wirtualny wszechświat: Serwis nieaktualizowany od 2002 roku. Liczne artykuły biologiczne, nowinki z biologii z lat 2000-2002.
• pl.sci.biologia - grupa dyskusyjna poświęcona biologii

[[Kategoria:Biologia|*]]

af:Biologie als:Biologie ar:علم الأحياء an:Biolochía ast:Bioloxía bn:জীববিজ্ঞান zh-min-nan:Seng-bu̍t-ha̍k be:Біялёгія bs:Biologija br:Bevoniezh bg:Биология ca:Biologia cv:Биологи cs:Biologie co:Biologia cy:Bioleg da:Biologi de:Biologie dv:ދިރުމާބެހޭ އިލްމު et:Bioloogia el:Βιολογία en:Biology es:Biología eo:Biologio eu:Biologia fa:زیست‌شناسی fo:Lívfrøði fr:Biologie fy:Biology fur:Biologjie ga:Bitheolaíocht gv:Bea-oaylleeaght gd:Bith-eòlas gl:Bioloxía ko:생물학 hr:Biologija io:Biologio id:Biologi ia:Biologia ie:Biologie iu:ᐆᒪᔅᓱᓯᖃᕐᑐᓕᕆᓂᖅ os:Биологи is:Líffræði it:Biologia he:ביולוגיה jv:Biologi kn:ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ ka:ბიოლოგია csb:Biologijô kw:Bywonieth ky:Биология sw:Biolojia ht:Biyoloji lad:Biolojiya la:Biologica lv:Bioloģija lb:Biologie lt:Biologija li:Biologie jbo:mivyske hu:Biológia mk:Биологија ms:Biologi mn:Биологи nah:Yolizmatiliztli nl:Biologie nds-nl:Biologie ne:जीवशास्त्र ja:生物学 nap:Biologgia pih:Biiolojie no:Biologi nn:Biologi oc:Biologia ug:بىئولوگىيە pam:Biologia ps:ژواکپېژندنه km:ជីវវិទ្យា nds:Biologie pt:Biologia ro:Biologie ru:Биология war:Biyolohiya sc:Biologia sco:Biologie sq:Biologjia scn:Bioluggìa simple:Biology sk:Biológia sl:Biologija sr:Биологија sh:Biologija su:Biologi fi:Biologia sv:Biologi tl:Biyolohiya ta:உயிரியல் tt:Biologí th:ชีววิทยา vi:Sinh học tr:Biyoloji uk:Біологія ur:حیاتیات vec:Biołogia vo:Lifav zh-yue:生物學 zh:生物学