Stare Kościeliska (Tatry)
Z Wikipedii
Stare Kościeliska – polana na Dolinie Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich, na wysokości 960-970 m n.p.m. Prowadzi tu szeroki gościniec – pieszo 30 min. drogi z Kir.
W 1783 r. M. i J. Prokopowicze otwarli tutaj niewielki ośrodek przemysłowy - hutę miedzi, w której był młot fryszerski, piec do wytapiania rudy, młyn kruszący rudę i chaty, w których mieszkali robotnicy. Przetapiano rudę pochodzącą głównie z Doliny Starorobociańskiej. Była też karczma, tartak i leśniczówka, a przy niej lipy, z których dwie przetrwały do dzisiaj. Mają ok. 150 lat i są to lipy szerokolistne. Z kilkunastu takich lip zasadzonych przez ówczesnego leśniczego, tylko dwa okazy przetrwały w surowych tatrzańskich warunkach, powyżej normalnego swojego zasięgu pionowego.
W leśniczówce nocowali i leczyli się żetycą chorzy na gruźlicę. W niesławnej karczmie bawili się głównie robotnicy huty. Później przerobiono hutę miedzi na hutę żelaza i zakład metalurgiczny. Zachowały się resztki pieca i murów fryszerki (umieszczona jest na nich tablica informacyjna). Urządzenia huty napędzane były kołem wodnym, do którego doprowadzono wodę Kościeliskiego Potoku, spiętrzoną za pomocą tamy znajdującej się w okolicy Bramy Kraszewskiego. Rudy żelaza zwożono z kopalń w Dolinie Pyszniańskiej, na Stołach, Ornaku (Żleb pod Banie), Dolinie Miętusiej, Dolinie Starorobociańskiej, spod Kopek. Przeważnie były to rudy o niewielkiej zawartości żelaza. Jedynie w Żlebie Żeleźniak wydobywano wysokoprocetowa rudę hematytu.
Istniało wtedy jeszcze w Tatrach zbójnictwo. W latach 1805-1810 zbójnicy napadali na zarząd huty rabując pieniądze i wymuszając fałszywa zaświadczenia. W 1841 r. hutę zlikwidowano z powodu nieopłacalności. Do tej pory istnieje tutaj kapliczka, zwana Kapliczką zbójnicką. W rzeczywistości została ona ufundowana przez górników wydobywających tu rudę. Od 1890 do 1926 funkcjonowała w dolinie Kościeliskiej gospoda z pokojami noclegowymi dla turystów, założona przez hrabiego Władysława Zamoyskiego.
- od górnego końca polany, za mostkiem odchodzi w kierunku wschodnim czarny szlak do Jaskini Mroźnej
- nieco powyżej polany odchodzi na zachód niebieski szlak na Polanę na Stołach.
