Sylaba

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Sylaba (zgłoska) – element struktury fonologicznej, większy niż segment (głoska), mniejszy niż wyraz.

Sylaba musi zawierać co najmniej jeden ośrodek (nucleus), którym jest zazwyczaj samogłoska (w niektórych językach może to być też spółgłoska sylabiczna). Jeśli ośrodek poprzedzony jest spółgłoskami, nazywamy je nagłosem (onset), jeśli z kolei następują po nim jakieś spółgłoski, tworzą one wygłos (koda).

Pisma posiadające odrębne znaki dla każdej sylaby to sylabariusze, zobacz kana.

Spis treści

1 Klasyfikacja sylab:
2 Praktyczne zasady dzielenia wyrazów na sylaby
3 Przykłady
4 W innych językach

[edytuj] Klasyfikacja sylab:

Dwie najczęściej spotykane klasyfikacje sylab to: podział na sylaby otwarte i zamknięte oraz podział na sylaby lekkie i ciężkie.

a) Sylaby otwarte i zamknięte

Sylaba otwarta to sylaba zakończona samogłoską (czyli: pozbawiona kody), np. każda sylaba w wyrazie: ma – te – ma – ty – ka. Sylaba zamknięta to sylaba zakończona spółgłoską (czyli: taka, która ma kodę), np. każda sylaba w wyrazie: trój – kąt.

b) Sylaby lekkie (słabe)

Sylaba lekka (słaba) to taka, która ma prosty ośrodek (a więc nie jest to dyftong ani samogłoska długa) i albo nie ma kody, albo ma tylko jedną spółgłoskę w kodzie.

Przykład: "ma" w "matematyka" , "rat" w "a-pa-rat"

c) Sylaby ciężkie (mocne) - każda inna sylaba. Przykład: "port" w wyrazie "transport"

W języku polskim dyftong zazwyczaj odnosi się do sekwencji "au" lub "eu" i wiąże z tym, że "u" nie jest w nich sylabiczne, np. w "au – tor" głoskę „u” wymawiamy jak „ł” (IPA: [w]).

[edytuj] Praktyczne zasady dzielenia wyrazów na sylaby

Fonetyczna: dzielimy wyraz na tyle sylab, ile jest samogłosek. Jeżeli pomiędzy samogłoskami znajduje się jedna spółgłoska, nie oddzielamy jej od następującej po niej samogłoski. Jeżeli więcej, nie oddzielamy ostatniej spółgłoski od następującej po niej samogłoski; co do pozostałych, musimy kierować się wyczuciem, np. słowo "matka", niektórzy dzielą "mat-ka", inni "ma-tka", z kolei słowo "marka" da się podzielić tylko jako "mar-ka". Reguły istnieją, ale ich świadome stosowanie wymaga pewnej wiedzy teoretycznej -- odwołują się do struktury sylaby w języku polskim i do znajomości tzw. hierarchii sonorności).
Dyftong: jeżeli zauważymy w wyrazie sekwencję „au” lub „eu”, sprawdzamy czy nie jest to dyftong. Jeśli podczas wymowy samogłoska „u” brzmi jak „ł” to ich nie rozdzielamy (dyftong), jeżeli brzmi jak "u", to możemy je rozdzielić.

[edytuj] Przykłady

2) auto [ałto] au – to

1) nauka [nauka] na – u – ka

3) wanna wan – na

wanna – wyraz rdzenny

4) zassać za – ssać

Wyraz podstawowy Wyraz pochodny

ssać za|ssać

[edytuj] W innych językach

Różne języki różnią się dopuszczalną strukturą sylab. Na przykład w języku japońskim występują tylko sylaby otwarte i sylaby zakończone na n (w pewnych kontekstach bardziej przypominające m), które jednak może być traktowane jako samogłoska nosowa i jest wypowiadane z pełną długością sylaby krótkiej - czyli słowo in (員 - いん) trwa tak samo długo jak słowo kana (仮名 - かな). W języku arabskim dopuszczalne są jedynie zbitki złożone z dwóch spółgłosek, a w nagłosie jedynie pojedyncze samogłoski. Natomiast w językach słowiańskich, gruzińskim, językach berberyjskich i salisz dopuszczalne są złożone zbitki spółgłoskowe, jak w polskim wyrazie wstrzemięźliwość czy gruzińskim mc'vrtneli (trener).