Symfonie

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Chronologiczna (uporządkowana według dat urodzin kompozytorów) lista symfonii, które w znaczący sposób przyczyniły się do rozwoju gatunku, zdobyły trwałą pozycję w historii muzyki oraz są często wykonywane do dnia dzisiejszego.

Spis treści

1 Klasycyzm
2 Romantyzm i neoromantyzm
3 Muzyka współczesna
4 Zobacz też

[edytuj] Klasycyzm

Joseph Haydn (1732-1809): 73 Symfonia D-dur "Polowanie" ("La Chasse") (1781); 82 Symfonia C-dur "Niedźwiedź" ("L`Urs") (1786); 83 Symfonia g-moll "Kura" ("La Poule") (1785); 85 Symfonia B-dur "Królowa" ("La Reine") (1786); 88 Symfonia G-dur (1787); 92 Symfonia G-dur "Oksfordzka" (1788); 94 Symfonia G-dur "Z uderzeniem w kocioł" ("Mit dem Paukenschlag") (1791); 95 Symfonia c-moll 1791); 96 Symfonia D-dur "Cud" ("The Miracle" lub "Das Wunder") (1791); 99 Symfonia Es-dur (1793); 100 Symfonia G-dur "Wojskowa" ("Militär-Sinfonie") (1793); 101 Symfonia D-dur "Zegarowa" ("Die Uhr") (1794); 102 Symfonia B-dur (1794); 103 Symfonia Es-dur "Z werblem na kotłach" ("Mit dem Paukenwirbel") (1795); 104 Symfonia D-dur "Londyńska" (1795)
Johann Baptist Vanhal (1739-1813): Symfonia d-moll, Bryan d1; Symfonia g-moll, Bryan g1; Symfonia g-moll, Bryan g2
Wolfgang Amadeusz Mozart (1756-1791): 25 Symfonia g-moll "Mała", KV 183 (1773); 29 Symfonia A-Dur , KV 201 (1774); 31 Symfonia D-Dur "Paryska", KV 297 (1778); 35 Symfonia D-Dur "Haffnerowska", KV 385 (1782); 36 Symfonia C-Dur "Linzka", KV 425 (1783); 38 Symfonia D-Dur "Praska", KV 504 (1786); 39 Symfonia Es-Dur, KV 543 (1788); 40 Symfonia g-moll "Wielka", KV 550 (1788); 41 Symfonia C-Dur "Jowiszowa", KV 551 (1788)
Ludwig van Beethoven (1770-1827): I Symfonia C-Dur , op. 21 (1794/95 - 1799); II Symfonia Es-Dur , op. 36 (1802); III Symfonia Es-Dur "Eroica", op. 55 (1802 - 1804); IV Symfonia B-Dur , op. 60 (1805 - 1806); V Symfonia c-moll "Symfonia losu", op. 67 (1800 - 1808); VI Symfonia F-Dur "Pastoralna", op. 68 (1808); VII Symfonia A-Dur, op. 92 (1812) - nazwana przez Ryszarda Wagnera "apoteozą tańca"; VIII Symfonia B-Dur , op. 93 (1812); IX Symfonia d-moll "Chóralna", op. 125 (1823 - 1824) - z "Odą do Radości" Fryderyka Schillera w wykonaniu chóru i solistów w finale

[edytuj] Romantyzm i neoromantyzm

Franz Berwald (1796-1868): III Symfonia C-dur "Sinfonie singulière" (1845)
Franz Schubert (1797-1828): I Symfonia D-dur, D 82 (1812); II Symfonia B-dur, D 125 (1814); III Symfonia D-dur, D 200 (1815); IV Symfonia c-moll "Tragiczna"'', D 417 (1816); V Symfonia B-dur, D 485 (1816); VI Symfonia C-dur "Mała", D 589 (1818); VII Symfonia C-dur "Wielka", D 944 (1828) - odkryta w 1838 r. przez Roberta Schumanna, nazwana "Wielką" dla odróżnienia od VI Symfonii C-dur "Małej", niekiedy występująca pod nazwą IX Symfonia C-dur "Wielka" z uwagi na przypuszczenia, że Schubert skomponował przed nią jeszcze jedną, rzekomo zaginioną symfonię. Symfonia C-dur "Wielka" według najnowszych badań określana jest jako VIII Symfonia.; VIII Symfonia h-moll "Niedokończona", D 759 (1822) - odkryta w 1865 r., według najnowszych badań określana jako VII Symfonia
Hector Berlioz (1803-1869): Symfonia fantastyczna, op. 14 (1830); Harold w Italii (Harold en Italie), op. 16 (1834) - symfonia-koncert na altówkę i orkiestrę
Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809-1847): III Symfonia a-moll "Szkocka", op. 56 (1830-1831/1842); IV Symfonia A-Dur "Włoska", op. 90 (1833); V Symfonia A-Dur "Reformacyjna", op. 107 (1830)
Robert Schumann (1810-1856): I Symfonia B-Dur "Wiosenna", op. 38 (1841); II Symfonia C-Dur, op. 61 (1846); III Symfonia Es-Dur "Reńska", op. 97 (1850); IV Symfonia d-moll, op. 120 (1841/1853)
Franz Liszt (1811-1886): Symfonia faustowska w 3 charakterystycznych obrazach na wielką orkiestrę, tenor solo i chór męski , S/G 108 (1854) - powstała na podstawie "Fausta" J. W. Goethego symfonia dedykowana została Hectorowi Berliozowi; Symfonia dantejska na podstawie "Boskiej komedii" Dantego na orkiestrę i chór żeński lub chłopięcy , S/G 109 (1855-1856)
César Franck (1822 - 1890): Symfonia d-moll , (1886 - 1888)
Anton Bruckner (1824-1896): IV Symfonia Es-dur "Romantyczna" (1873 - 1874); V Symfonia B-Dur (1875 - 1878); VII Symfonia E-Dur (1881 - 1883); VIII Symfonia c-moll (1884 - 1887); IX Symfonia d-moll (1887 - 1886) - niedokończona, w praktyce koncertowej niekiedy wykonywana razem z Te deum Brucknera
Johannes Brahms (1833-1897): I Symfonia c-moll , op. 68 (1862 - 1876); II Symfonia D-Dur , op. 73 (1877); III Symfonia F-Dur , op. 90 (1883); IV Symfonia e-moll , op. 98 (1884 - 1885)
Aleksander Borodin (1833-1887): I Symfonia Es-Dur (1867); II Symfonia h-moll "Bohaterska" (1871 - 1876)
Camille Saint-Saëns (1835-1921): III Symfonia c-moll "Organowa", op. 78 (1886)
Georges Bizet (1838-1875): Symfonia C-dur (1855) - długo uznawana za zaginioną, odkryta ponownie w 1935 r.
Piotr Czajkowski (1840-1893): I Symfonia g-moll "Zimowe marzenia", op. 13 (1868/1874); II Symfonia c-moll "Małorosyjska", op. 17 (1868-1874/1879); III Symfonia D-dur, op. 29 (1875); IV Symfonia f-moll, op. 36 (1878); V Symfonia e-moll, op. 64 (1888); VI Symfonia h-moll "Patetyczna", op. 74 (1893)
Antonín Dvořák (1841-1904): VI Symfonia D-dur, op. 60 (1880); VII Symfonia d-moll, op. 70 (1885); VIII Symfonia G-dur, op. 88 (1889); IX Symfonia e-moll "Z Nowego Świata" ("Z Noveho sveta"), op. 95 (1893)
Vincent d`Indy (1851-1931): Symfonia na temat francuskiej pieśni góralskiej, op. 25 (1886) - znana taże jako "Symphonie cévenole" ze względu na wykorzystanie starej melodii pasterskiej z Sawennów jako tematu symfonii
Leoš Janáček (1854-1928): Sinfonietta (1926)
Edward Elgar (1857-1934): I Symfonia As-dur, Op. 55 (1907-1908); II Symfonia Es-dur, Op. 63 (1911)
Gustav Mahler (1860-1911): I Symfonia D-dur "Tytan" (1884-1889); II Symfonia c-moll "Zmartwychwstanie" (1888-1893); III Symfonia d-moll (1893-1896); IV Symfonia G-dur (1899-1901); V Symfonia cis-moll (1901-1902); VI Symfonia a-moll "Tragiczna" (1903-1906); VII Symfonia e-moll "Pieśń nocy" (1904-1905); VIII Symfonia Es-dur "Symfonia Tysiąca" (1906-1907); Pieśń o Ziemi (Das Lied von der Erde) (1907-1908) - symfonia pieśni (cykl pieśni o charakterze symfonii); IX Symfonia D-dur (1909); X Symfonia Fis-dur (1910) - niedokończona, kompozytor ukończył tylko pierwszą część - Adagio, pozostałe pozostawił w formie fortepianowych szkiców. Najpopularniejsze opracowanie arcydzieła Mahlera do wykonań orkiestrowych jest efektem pracy muzykologa brytyjskiego Derycka Cooke'a
Richard Strauss (1864-1949): Sinfonia domestica ("Symfonia domowa") na wielką orkiestrę, op. 53 (1902-1903) - dedykowana "mojej drogiej żonie i naszemu chłopcu" Sinfonia domestica jest wbrew swojej nazwie programowym poematem symfonicznym; Symfonia alpejska ("Eine Alpensinfonie") na wielką orkiestrę, op. 64 (1911-1915) - zgodnie z podtytułem nadanym przez kompozytora ("Poemat symfoniczny na organy i wielką orkiestrę") i wbrew swojej nazwie Symfonia alpejska jest programowym poematem symfonicznym
Aleksander Głazunow (1865-1936): IV Symfonia Es-dur, op. 48 (1893)

[edytuj] Muzyka współczesna

Carl Nielsen (1865-1931): III Symfonia "Espansiva", op. 27 (FS 60), 1910-1911); IV Symfonia "Nieugaszalna", op. 29 (FS 76), 1914-1916); V Symfonia, op. 50 (FS 97), 1921-1922); VI Symfonia "Semplice" ("Prosta Symfonia"), (FS 116), 1924-1925)
Jean Sibelius (1865-1957): I Symfonia e-moll, op. 39 (1899); II Symfonia D-dur, op. 43 (1902); V Symfonia Es-dur, op. 82 (1915-1919); VII Symfonia C-dur, op. 105 (1924)
Albert Roussel (1869-1937): III Symfonia g-moll, op. 42 (1930); IV Symfonia A-dur, op. 53 (1934)
Wilhelm Stenhammar (1871-1927): II Symfonia g-moll (1911-1911)
Aleksander Skriabin (1872-1915): III Symfonia c-moll "Boski poemat" ("Le divine Poème"), op. 43 (1902-1905); IV Symfonia "Poemat ekstazy" - niekiedy tak jest określany poemat symfoniczny "Poemat ekstazy" ("Le Poème d'extase"), op. 54 (1905-1907)
Ralph Vaughan Williams (1872-1958): Symfonia Pastoralna (Pastoral Symphony) - III Symfonia (1916-1921); V Symfonia D-dur (1936-1943); VI Symfonia e-moll (1944-1947); Sinfonia Antarctica - VII Symfonia (1949-1952)
Sergiusz Rachmaninow (1873-1943): II Symfonia e-moll, op. 27 (1908); III Symfonia a-moll, op. 44 (1936); Dzwony, op. 35 (1912-1913) - symfonia chóralna, określona przez kompozytora jako "Poemat na okiestrę, chór i solistów"
Arnold Schönberg (1872-1951): I Symfonia kameralna na 15 instrumentów (1906) - następnie dwukrotnie przerobiona przez kompozytora na orkiestrę (1922/1935)
Charles Ives (1874-1954): II Symfonia (1897–1901); III Symfonia "The Camp Meeting" (1901–1904/1911); IV Symfonia (1916)
George Enescu (1881-1955): I Symfonia Es-dur, Op. 13 (1905); II Symfonia A-dur, Op. 17 (1914); III Symfonia C-dur, Op. 21 (1918)
Mikołaj Miaskowski (1881-1950): VI Symfonia es-moll, op. 23 (1923); XXI Symfonia fis-moll, op. 51 (1940); XXVII Symfonia c-moll, op. 85 (1949-1950)
Igor Strawiński (1882-1971): Symfonia psalmów na chór i orkiestrę (1930); Symphony in C (1940)
Karol Szymanowski (1882-1937): III Symfonia "Pieśń o nocy" na tenor lub sopran solo, chór mieszany i orkiestrę, op. 27 (1914-1916); IV Symfonia (Symphonie concertante) na fortepian i orkiestrę, op. 60 (1932)
Frank Martin (1890-1974): Mała Symfonia Koncertująca na harfę, klawesyn, fortepian i 2 orkiestry smyczkowe (1945) - zaaranżowana również przez kompozytora jako Symfonia Koncertująca na orkiestrę
Bohuslav Martinů (1890-1959): Fantaisies symphoniques (VI Symfonia) (1955)
Sergiusz Prokofiew (1891-1953): I Symfonia D-dur "Klasyczna", op. 25 (1916-1917); III Symfonia c-moll, op. 44 (1928) - na podstawie tematów z opery Ognisty Anioł, napisana gdy kompozytor stracił nadzieję na to, że jego najwybitniejsze dzieło sceniczne zostanie kiedykolwiek wystawione; IV Symfonia C-dur, op. 47 (1929-1930) - oparta na muzyce wcześniejszego baletu Brat marnotrawny Prokofiewa, druga wersja symfonii z 1947 r. wydana została jako op. 112; V Symfonia B-dur, op. 100 (1944); VI Symfonia es-moll, op. 111 (1945-1947); VII Symfonia cis-moll, op. 131 (1951-1952)
Arthur Honegger (1892-1955): III Symfonia "Liturgiczna" (1945); IV Symfonia "Deliciae Basilienses" ("Delicje bazylejskie") (1946); V Symfonia "Di tre re" (1950)
Darius Milhaud (1892-1974): VIII Symfonia "Rhodanienne" , op. 362 (1945) - poświęcona rzece Rodan; XI Symfonia "Romantique" ("Romantyczna"), op. 384 (1960); XII Symfonia "Rurale" ("Wiejska"), op. 390 (1961)
Walter Piston (1894-1976): II Symfonia (1943); VI Symfonia (1955)
Paul Hindemith (1895-1963): Symfonia "Mathis der Maler" ("Mateusz Malarz") (1933) - skomponowana na podstawie opery Hindemitha o tym samym tytule; Symphonia Serena (1946-1947); Symfonia "Die Harmonie der Welt" ("Harmonia Świata") (1951-1952)
Francis Poulenc (1899-1963): Sinfonietta, FP 141 (1947)
Aaron Copland (1900-1990): III Symfonia (1944-1946)
William Walton (1902-1987): I Symfonia (1935)
Dymitr Kabalewski (1904-1987): II Symfonia c-moll, op. 19 (1934); IV Symfonia c-moll, op. 54 (1956)
Michael Tippett (1905-1998): III Symfonia na sopran, chór mieszany i wielką orkiestrę symfoniczną (1972); IV Symfonia (1977)
Eduard Tubin (1905-1982): II Symfonia b-moll "Legendarna", ETW 2 (1937); III Symfonia d-moll "Heroiczna", ETW 3 (1940-1942/1968); IV Symfonia A-dur "Liryczna", ETW 4 (1943/1978); V Symfonia b-moll, ETW 5 (1946); VI Symfonia, ETW 6 (1952-1954/1956); VII Symfonia, ETW 7 (1955-1958); VIII Symfonia, ETW 8 (1965-1968); IX Symfonia "Semplice", ETW 9 (1969); X Symfonia, ETW 10 (1973)
Dymitr Szostakowicz (1906-1975): I Symfonia f-moll, op. 10 (1925); IV Symfonia c-moll, op. 43 (1936); V Symfonia d-moll, op. 47 (1937); VI Symfonia h-moll, op. 54 (1939); VII Symfonia C-dur "Leningradzka", op. 60 (1942); VIII Symfonia c-moll, op. 65 (1943); IX Symfonia Es-dur, op. 70 (1945); X Symfonia e-moll, op. 93 (1953); XIII Symfonia b-moll "Babi Jar" na bas, chór męski i orkiestrę, op. 113 (1962) - do tekstów E. Jewtuszenki; XIV Symfonia na sopran, bas i orkiestrę kameralną, op. 135 (1969) - symfonia pieśni do tekstów F. G. Lorca, G. Apollinaire'a, W. Küchelbeckera i R. M. Rilke; XV Symfonia A-dur, op. 141 (1971)
Olivier Messiaen (1908-1992): Symfonia "Turangalila" na fortepian, fale Martenota i orkiestrę (1948-1949)
Benjamin Britten (1913-1976): Simple Symphony ("Prosta symfonia") na orkiestrę smyczkową, op. 4 (1934); Sinfonia da Requiem, op. 20 (1940); Spring Symphony ("Symfonia wiosenna"), op. 44 (1948-1949) - "kunsztowny przekład" na sopran, alt, tenor, chór mieszany, chór chłopięcy i orkiestrę 14 angielskich wierszy opiewających piękno wiosny
Witold Lutosławski (1913-1994): I Symfonia (1941-1947); II Symfonia (1966-1967); III Symfonia (1974-1984); IV Symfonia (1992)
Henri Dutilleux (ur. 1916): I Symfonia (1951); II Symfonia "La double" ("Podwójna") (1959)
Lou Harrison (1917-2003): II Symfonia "Elegijna" (1942-1975)
Luciano Berio (1925-2003): Sinfonia na 8 głosów wokalnych i orkiestrę (1968-1969)
Per Nørgård (ur. 1932): III Symfonia na 2 chóry mieszane i orkiestrę (1972-1975)
Wojciech Kilar (ur. 1932): "September Symphony" (2002-2003) - dedykowana dyrygentowi Antoniemu Witowi, poświęcona ofiarom zamachów terrorystycznych z 11 września 2001 r.
Rodion Szczedrin (ur. 1932): II Symfonia (25 preludiów na orkiestrę) (1965)
Krzysztof Penderecki (ur. 1933): II Symfonia "Wigilijna" lub "Bożonarodzeniowa" (1979-1980); IV Symfonia "Adagio" (1989); V Symfonia "Koreańska" (1992)
Henryk Mikołaj Górecki (ur. 1933): III Symfonia pieśni żałosnych na sopran solo i orkiestrę, op. 36 (1976)
Alfred Sznitke (1934-1998): II Symfonia "St. Florian" (1979-1980); III Symfonia (1975-1981); V Symfonia - IV Concerto grosso (1987-1988)
Aulis Sallinen (ur. 1935): V Symfonia "Washington Mosaics" ("Waszyngtońskie mozaiki"), op. 57 (1985); VI Symfonia "From a New Zealand Diary" ("Z nowozelandzkiego pamiętnika"), op. 65 (1989-1990); VII Symfonia "The Dreams of Gandalf" ("Sny Gandalfa"), op. 71 (1996)
Gija Kanczeli (ur. 1935): IV Symfonia "Ku czci Michelangelego" (1974); V Symfonia "Pamięci moich rodziców" (1977); VI Symfonia (1980)
Philip Glass (ur. 1937): I Symfonia - Low Symphony (1992) - oparta na muzyce Davida Bowie i Briana Eno z albumu Low; III Symfonia (1995); IV Symfonia - "Heroes" Symphony (1996) - oparta na muzyce Davida Bowie z albumu "Heroes"