Taijiquan
Z Wikipedii
| Nazwa chińska | |
| Hanyu Pinyin | Tàijíquán |
| Wade-Giles | T'ai Chi Ch'üan |
| Spolszczenia | tai chi chuan, tai czi |
| Znaki trad. | 太極拳 |
| Znaki upr. | 太极拳 |
Taijiquan (wym. tchaj-dźi-ćchuen, dosł. pięść taiji) - to chińska gimnastyka medytacyjna związana z filozofią taoizmu, a także sztukami walki, wśród których jest zaliczana do grupy tzw. systemów wewnętrznych (neijia) Kung-Fu/Wushu.
Opiera się na taoistycznej koncepcji taiji (dosłownie: wielka ostateczność), opisującej świat, w którym z pierwotnej jedności (wuji) wyłoniły się komplementarne pierwiastki yin i yang; słowo quan - "pięść" to często używane określenie stylów walki w Chinach. Taijiquan można tłumaczyć także jako "pięść wielkiej ostateczności", bo to forma samoobrony stosowana jedynie w sytuacji, gdy niemożliwa jest ucieczka czy negocjacje (spora część technik ma na celu fizyczne unicestwienie przeciwnika).
Trening obejmuje głównie tzw. ćwiczenia podstawowe (jibengong), formy, czyli złożone układy ruchowe (tzw. formy, taolu), w tym z bronią (np. z mieczem, czyli taijijian), ćwiczenia z partnerem nazywane przepychaniem rąk, lub pchającymi rękoma (tui shou) oraz naukę walki i samoobrony. Trening jest znacząco różny od treningu większości sztuk walki, w tym tak zwanych zewnętrznych (waijia) odmian Kung-fu/Wushu. Nie koncentruje się na typowo rozumianym treningu fizycznym, lecz raczej na pracy nad szczególną koordynacją ciała, a przede wszystkim koordynacją pomiędzy umysłem a ciałem, w oparciu o klasyczne koncepcje chińskiej nauki, takie jak qi - energia witalna i nei jin - siła wewnętrzna. Zgodnie z założeniami yi (umysł) prowadzi qi (energię witalną), a qi z kolei prowadzi ciało. Energię witalną qi uważa się za główne źródło tak zwanej siły wewnętrznej (nei jin), jaką posługuje się adept taijiquan. W niektórych szkołach stosuje się obecnie interpretację klasycznych pojęć bardziej zgodną ze stanem współczesnej nauki. W kategoriach myślenia cywilizacji zachodniej trening Taijiquan to:
- trening wizualizacji - walka z wyimaginowanym przeciwnikiem (z założenia techniki T. mają oddziaływać na układ nerwowy, zakłócać działanie krwiobiegu lub organów wewnętrznych, więc nie można T. trenować z realnym partnerem),
- trening koordynacji układu szkieletowego z mięśniowym - zwiększanie szybkości i siły ciosu przy wykorzystaniu składowych sił różnych partii ciała (np:duża część siły i szybkości ciosu ręką generowana jest z siły nóg) przy wykorzystaniu powolnych ruchów pozwalających na obserwację działania układu mięśniowo szkieletowego i stopniowe udoskonalanie (do zastosowań bojowych) działania tego układu. Techniki bojowe ćwiczy się również w szybkim tempie.
- trening reakcji na sytuację zagrożenia (gdy włącza się w organizmie reakcja walka-ucieczka) - kodowanie bojowych schematów działania (mających zadziałać automatycznie w sytuacji pewnego ataku ze strony przeciwnika.) przy pomocy wizualizacji, wolnych, dokładnych sekwencji ruchowych wraz z miarowym, skoordynowanym z nimi oddechem.
Taijiquan dzieli się na różne style, z których najbardziej znane i popularne to: Chen, Yang, Wu, Hao i Sun. Trening taijiquan kojarzy się zwykle z powolnym, płynnym wykonywaniem zestawów ruchów, tak zwanych form. Jednak wiele form taijiquan łączy zarówno ruchy powolne jak i dynamiczne.
W XX wieku zaczęto w coraz większym stopniu wykorzystywać taijiquan jako formę ćwiczeń medytacyjnych dla zdrowia, relaksu i dobrego samopoczucia. W rezultacie obecnie często ćwiczy się taijiquan pomijając aspekt bojowy. Niektórzy z ćwiczących wręcz nie wiedzą, że jest to sztuka walki. Wciąż jednak istnieją także szkoły tradycyjnego taijiquan.
W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat rozwinęły się dwa nurty, które oddaliły się od taiji quan rozumianego jako sztuka walki:
- Nurt "zdrowotny", nauczany głównie w Chińskiej Republice Ludowej. Taiji traktuje się jedynie jako ćwiczenie gimnastyczne, mające sprzyjać zachowaniu zdrowia i rozwojowi psychofizycznemu.
- Nurt "duchowy", rozpowszechniony w latach sześćdziesiątych XX wieku na Zachodzie. Taiji zostało wmieszane w różne koncepcje, pochodzące głównie z ideologii hippisowskiej oraz z ruchu New Age. Traktuje się taiji jako ścieżkę rozwoju duchowego. Jednakże według ekspertów jest to związany z modą kierunek, który najbardziej powierzchownie pojmuje taiji i rozpowszechnia znacznie zubożony obraz filozofii Dalekiego Wschodu.
