Wag

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Zlewnia Wagu

Wag koło Piešťan

Wag w Hlohovcu

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Wag

Wag (słow. Váh, węg. Vág, niem. Waag) - rzeka w zachodniej Słowacji, w dorzeczu Dunaju. Długość - 403 km, powierzchnia zlewni - 10.640 km², średni roczny przepływ u ujścia - 196 m³/s. Do dorzecza Wagu należy także polska część Orawy.

Nazwa "Wag" (Vah) pochodzi podobno od łacińskiego słowa vagus - "błąkający się", "zmienny" - co ma odzwierciedlać zauważoną już w czasach rzymskich zmienność przebiegu koryta rzeki w jej dolnym biegu.

Wag powstaje z połączenia dwóch niewielkich rzek: Białego Wagu (Biely Váh) i Czarnego Wagu (Čierny Váh), płynących na zachód po przeciwnych stronach Kotliny Liptowskiej. Biały Wag ma 30,3 km długości, wypływa z Zielonego Stawu Krywańskiego w Tatrach na wysokości około 2050 m n.p.m. i zbiera wody z potoków spływających z południowych zboczy Tatr. Czarny Wag, długości 39 km, powstaje z połączenia potoków spływających z północnych zboczy masywu Kralova Hola w Niżnych Tatrach, na wysokości około 1680 m n.p.m. Obie te rzeki zbiegają się koło wsi Kráľova Lehota, na wysokości 663 m n.p.m.

Od tego miejsca Wag płynie na zachód wąską doliną, na północ od Niżnych Tatr i Wielkiej Fatry, następnie przełamując się przez pasmo Małej Fatry. W swym początkowym biegu rzeka przepływa przez Liptovský Mikuláš i zaraz za nim wpada do zbiornika wodnego Liptovská Mara. Dalej płynie przez Ružomberok i we wsi Kraľovany przyjmuje swój pierwszy duży dopływ - Orawę. Następnie przepływa przez kolejny zbiornik - Krpeľany i omija od północy miasto Martin, gdzie przyjmuje kolejny duży dopływ - Turiec. Zaraz potem, za wsią Vrutky zatacza lekki łuk na północ, przecinając największe miasto w swym biegu - Żylinę, gdzie wpadają do Wagu Kysuca i Rajčanka. Za Żyliną Wag przepływa przez niewielki sztuczny zbiornik Hričov, po czym napotyka barierę w postaci czesko-słowackiego granicznego pasma górskiego Jaworniki.

U podnóży tej bariery rzeka skręca na południowy wschód i płynie wzdłuż wschodnich podnóży Jaworników, a następnie Białych Karpat, z których zbiera liczne, drobne dopływy. Po drugiej stronie kotliny Wagu leżą Góry Strażowskie, których zachodnie stoki również są odwadniane przez Wag. Na tym odcinku rzeka przepływa przez liczne większe miasta Považská Bystrica, Púchov, Dubnica nad Váhom, Trenczyn i Nové Mesto nad Váhom.

W Nowym Mieście rzeka skręca na południe, płynąc wzdłuż zachodniego podnóża Gór Inowieckich (Povážsky Inovec). Od wysokości Nowego Miasta Wagowi towarzyszy koryto bliźniaczej rzeki Dudváh, biegnące kilka do kilkunastu kilometrów na zachód od właściwego Wagu, zbierające liczne drobne dopływy ze wschodnich zboczy Małych Karpat (rzeka ta wpada potem do Małego Dunaju). Ten odcinek doliny Wagu należy już do Niziny Naddunajskiej. Rzeka przepływa przez zbiornik wodny Sĺňava, miasta Piešťany, Hlohovec i w mieście Sereď zmienia kierunek na południowo-wschodni.

W swym końcowym odcinku Wag jest wielką, nizinną rzeką, która meandrując płynie powoli przez Nizinę Naddunajską. Przepływa przez ostatni zbiornik wodny - Kráľová, przecina kolejne miasto - Šaľę, tuż przed miastem Kolárovo przyjmuje wody Nitry, skierowane do Wagu kanałem, oraz Mały Dunaj. Odcinek Wagu poniżej ujścia Małego Dunaju nazywa się niekiedy Waskim Dunajem - Vážsky Dunaj. Wag kończy bieg ujściem do Dunaju tuż na wschód od miasta Komárno. Ujście znajduje się na wysokości 106 m n.p.m.

Wag jest najdłuższą i największą rzeką płynącą w całości w granicach Słowacji. W swym środkowym biegu dolina Wagu stanowiła najważniejszą oś osadniczą zachodniej Słowacji, wzdłuż której rozlokowały się największe miasta kraju - Trnava, Trenczyn i Żylina. Do dziś stanowi ona główny korytarz komunikacyjny zachodniej i północnej Słowacji - całą długością doliny Wagu, z wyjątkiem końcowego odcinka poniżej miasta Sereď, biegną linia kolejowa i główna droga kołowa (od Trnavy do Považskiej Bystricy - autostrada) z Bratysławy przez Żylinę na wschód - (E50 do Preszowa) i na północ (E75 do Cieszyna).

Wag jest spławny tylko w górnym biegu, ponieważ w średnim i dolnym biegu swobodny spływ rzeki blokują 22 zapory z elektrowniami wodnymi, budowane od lat 30. XX wieku, tworzące tzw. kaskadę Wagu (Vážska kaskáda).

Większe dopływy Dunaju