Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych
Z Wikipedii
Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych toczona w latach 1775-1783 pomiędzy Wielką Brytanią a jej trzynastoma koloniami w Ameryce Północnej. Była decydującą fazą rewolucji amerykańskiej.
Narastający od wielu lat konflikt był konsekwencją rosnącego sprzeciwu kolonii wobec polityki brytyjskiej, a zwłaszcza dążeń Wielkiej Brytanii do ograniczenia ich samorządu, hamowania rozwoju i zwiększania czerpanych z nich dochodów, głównie przez nakładanie nowych podatków. Wojnę poprzedziła działalność licznych organizacji (jak np. Synowie Wolności i Komitetów Korespondencyjnych, organizujących łączność między koloniami, mobilizujących opinię publiczną do walki o jej prawa i wysyłających petycje do króla brytyjskiego, a także organizujących akcje bojkotu towarów brytyjskich i zamieszki (m.in. w Bostonie - tzw. Herbatka bostońska).
Zwołany 5 września 1774 w Filadelfii Kongres Kontynentalny podjął decyzję o stworzeniu kolonii w celu wzmocnienia ich oporu wobec Wielkiej Brytanii oraz przygotowania do walki zbrojnej z metropolią; jednocześnie podejmowano próby szukania kompromisu, ale starcia 19 kwietnia 1775 pod Lexington i Concord dały początek wojnie.
Zwołany ponownie 10 maja 1775 Kongres Kontynentalny podjął decyzję o utworzeniu armii amerykańskiej i postawił na jej czele Jerzego Waszyngtona. 4 lipca 1776 Kongres uchwalił Deklarację niepodległości Stanów Zjednoczonych, a w listopadzie 1777 przyjął projekt konstytucji państwa Artykuły Konfederacji i Wieczystej Unii. Jednak pierwsze zwycięstwa Armia kontynentalna Washingtona odniosła dopiero 25 grudnia 1776 w bitwie pod Trenton i 3 stycznia 1777 w bitwie pod Princeton. Z kolei zwycięstwo Amerykanów 17 października 1777 pod Saratogą skłoniło Francję do uznania niepodległości Stanów Zjednoczonych, zawarcia z nimi traktatu o handlu i sojuszu oraz przystąpienia do wojny po ich stronie.
Tymczasem klęski armii kontynentalnej pod Brandywine i Germantown, zmusiły Waszyngtona do opuszczenia Filadelfii i udania się do odległej doliny Valley Forge, gdzie źle przygotowane, niedożywione i pozbawione ciepłej odzieży wojsko zastała zima przełomu lat 1777-1778. Zapanował głód, a w niekarnych szeregach zaczęły szerzyć się dezercje. W tej sytuacji przybycie pruskiego oficera Friedricha Wilhelma Steubena okazało się wybawieniem. Mianowany generałem potrafił w krótkim czasie przeszkolić i zreorganizować wojsko, które już na wiosnę, dzięki dozbrojeniu przez Francję, zaczęło wygrywać.
W ostatnim okresie wojny Brytyjczycy (od stycznia 1779) walczyli jeszcze o utrzymanie kolonii południowych. Ale klęska wojsk brytyjskich 19 października 1781 pod Yorktown odwróciła losy wojny. W 1783 r. został podpiany traktat paryski, w którym Wielka Brytania uznała niepodległość USA.
W wojnie po stronie kolonii brali udział oficerowie europejscy (w tym również polscy): Tadeusz Kościuszko, Kazimierz Pułaski, Marie Joseph de Lafayette, Friedrich Wilhelm von Steuben i wielu innych.
