Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Web Analytics
Cookie Policy Terms and Conditions Jòcura Olìmpici - Wikipedia

Jòcura Olìmpici

Di Wikipedia, l'enciclopedìa lìbbira.

La bannera olìmpica
La bannera olìmpica
Ricramu abbanniannu l'olimpiadi mmirnali dû 1928
Ricramu abbanniannu l'olimpiadi mmirnali dû 1928

.

«Comu l'acqua è lu cchiù prizziusu di tutti l'elimenti, comu l'oru havi cchiù valuri d'ogni àutru beni, comu lu suli straluci cchiù brillanti d'ogni àutra stidda, accussì straluci Olimpia, mittennu nna l'ùmmira tutti l'àutri jòcura» - (Pindaro)

Li Jòcura Olìmpici sunnu un eventu spurtivu ca si fa ogni quattru anni e chi cunsisti nni la dìsputa di gari e turnei di li diffirenti disciplini spurtivi ntra li megghiu attilleti e squatri di lu munnu.

Li Jòcura Olìmpici, sunnu canusciuti videmma comu l'Olimpiadi, chi nun si havi a cunfùnniri cu l'«Olimpiade». St'ùrtima ndica lu piriudu di tempu di quattru anni tra n'edizzioni dî Jòcura Olìmpici e la succissiva.

Lu nomu Jòcura Olìmpici vinni scigghiutu pi ricurdari li jòcura chi si facìanu ntâ Grecia antica appressu la cità di Olìmpia, nnî quali participàvanu li megghiu atleti greci.

Lu baruni Pierre De Coubertin â fini dû sèculu XIX appi l'idia d'organizzari li jòcura sìmili a chiddi di l'antica Grecia, e dunca escludìu la participazzioni di attilleti di sessu fimminili. La prima Olimpiadi di l'èbbica muderna abbinni a Ateni ntô 1896. A cuminzari dû 1924, vìnniru istituiti puru li Jòcura Olìmpici mmirnali spicìfici pî sport mmirnali. A cuminzari dû 1994 l'edizzioni mmirnali nun si teni cchiù nnû stissu annu di l'edizzioni statali ma, nfatti, du' anni doppu di chidda.

La bannera olìmpica raffiura 5 aneddi ntrizzati 'n campu biancu. La cumminazzioni di sti sei culura simmuleggia tutti li nazzioni, mentri lu ntrizzu dî aneddi rapprisenta l'univirsalità dû spìritu olìmpicu. Comu afferma lu stissu CIO, è sbagghiatu crìdiri ca lu culuri d'ogni aneddu avissi a rapprisintari un ditirminatu cuntinenti.

Lu muttu olìmpicu è Citius, altius, fortius, ovveru "Cchiù viluci, cchiù autu, cchiù forti"

Ìndici

[cancia] Olimpiadi antichi

L'orìggini di li antichi Jòcura Olìmpici si pirdìu nnû tempu, puru siddu asìstunu assai liggenni supra li sò orìggini. La prima riggistrazzioni scritta di la cilibbrazzioni dî jòcura nni Olìmpia è di l'annu 776 a.C., puru si certamenti chissa non fu la prima occasioni nta cui si tènniru.
Li jòcura èranu essenzialmenti na manifistazzioni lucali, e nizzialmenti sulu na gara vinìa disputata, lu stadion. Succissivamenti autri sport si agghiunceru â cursa e li jòcura arrivaru a cumprènniri li siquenti gari:

  • Cursa
  • Puggilatu
  • Lutta
  • Pancrazziu
  • Gari equestri (Cursi dî carri e dî cavaddi)
  • Pentathlon (Sautu n lungu, Lanzata dâ javalina, Cursa, Lanzata dû discu, Lutta)

Di ddu mumentu in poi, li jòcura addivèntanu araciu araciu sempri cchiù mpurtanti nta tutta la Grecia antica, juncennu l'àpici ntô VI e ntô sèculu V a.C.. L'Olimpiadi avìanu puru na mpurtanza riliggiusa, 'n quantu si facìanu nn'anuri di Zeus, dû quali na enormi statua s'attruvava a Olìmpia.

La participazzioni era risirvata ê greci lìbbiri chi putìanu vantari avi greci.
La niccissità di didicari assai tempu a l'allinamenti cumpurtava chi sulu chiddi dî classi cchiù ricchi putìanu participàri.
Li jòcura pirderu gradualmenti mpurtanza cu l'aumintari dû putiri rumanu nnâ Grecia. Quannu lu cristianesimu addivintau la riliggiuni ufficiali dû Mperu Rumanu, li Jòcura Olìmpici vìnniru visti comu na festa "pagana", e ntô 393, lu mpiraturi Tiudosiu I li pruibbìu, punennu fini a na storia durata 1000 anni. Dî Jòcura Olìmpici di l'antichità li fìmmini èranu cumpritamenti esclusi.

[cancia] Rinàscita dî Jòcura Olìmpici

Ntô sèculu XVII na festa spurtiva chi pigghiau lu nomu di l'Olimpiadi si tinìa ntâ Ngriterra. Nnî sèculi siquenti eventi sìmili vìnniru organizzati nnâ Francia e nnâ Grecia, ma si trattàva di manifistazzioni di na scala nica e sicuramenti senza èssiri ntirnazziunali. Lu ntiressi nnâ rinàscita dî Jòcura Olìmpici abbinni quannu li ruini di l'antica Olìmpia vìnniru scupruti dî archeòloggi tudischi ntâ mitati dû sèculu XIX.

Cuntimpuraniamenti un baruni francisi, Pierre de Coubertin, circava na spiegazzioni â scunfitta francisi nnâ guerra francu-prussiana (1870 - 1871). Si cunchiudìu ca li francisi nun avìanu ricivutu n'aducazzioni fìsica sufficenti, e si mpignò pi migghiuràrila. De Coubertin vulìa puru attruvari un modu di abbicinari li nazzioni, di pirmèttiri ê picciotti dû munnu di luttari ntôn campu spurtivu, chiuttostu chi nni na guerra. E la rinàscita dî Jòcura Olìmpici addummau la spiranza d'arrivari a st'obbiettivu.

[cancia] Olimpiadi muderni

[cancia] Olimpiadi mmirnali

[cancia] Crìscita

Dî 245 participanti pruvinenti di 15 nazziuni dâ prima edizzioni ntô 1896, li Jòcura Olìmpici hannu crisciutu finu a supirari li 10.500 atleti junti di 200 paisi diversi ê Olimpiadi dû 2000 a Sydney.

Nzèmmula chî Munniali di calciu, l'Olimpiadi rapprisèntanu l'eventu cchiù granni dû munnu. A Sydney cc'èranu prisenti chiossai di 16.000 addetti dâ stampa e dâ televisioni, e si stima ca 3,8 miliarda di pirsuni vìttiru l'Olimpiadi nnâ televisioni.

[cancia] Li pròssimi Olimpiadi

Li pròssimi jòcura dû 2008 vennu ospitati a Pichinu, nnâ Cina. L'Olimpiadi dû 2012 hannu statu assignati a Londra.

Li pròssimi Olimpiadi mmirnali si tèninu ntô 2006 a Turinu, in Italia. Vancouver, in Canada, organizza l'edizzioni dû 2010.

[cancia] Sìmmuli Olìmpici

Lu muvimentu olìmpicu utilizza diversi sìmmuli, principarmenti spirati a l'idei e a l'idiali esprimuti di De Coubertin.

Facirmenti lu sìmmulu cchiù canusciutu sunnu li cincu cìrculi. Sti aneddi ntrizzati rapprisèntanu l'unità dî cincu cuntinenti, mentri li cincu culura (blu, giarnu, niuru, virdi, russu) foru scigghiuti picchì vennu utilizzati in pràtica in tutti li banneri dû munnu. Li cincu cìrculi cumpàrinu puru supra a bannnera olìmpica, chi veni jisata a ogni edizzioni dî jòcura.

Lu muttu olìmpicu ufficiali è "Citius, Altius, Fortius", na sprissioni latina chi signìfica "cchiù viluci, cchiù autu, cchiù forti". La frasi la usaru pâ prima vota 'n occasioni di li Olimpiadi dû 1924 di Pariggi.

La ciamma olìmpica s'adduma a Olimpia e si porta pi menzu di na staffetta di tedòfuri finu a la cità chi òspita li Jòcura, unni veni usata pi addumari lu braceri olìmpicu, duranti la cirimonia d'apirtura. La ciamma olìmpica ardi ntô braceri pi tutta la durata di l'Olimpiadi, e veni astutata duranti la cirimonia di chiusura.

[cancia] Cirimonia di apirtura

Naugurazzioni dî Jòcura Olìmpici d'Ateni
Naugurazzioni dî Jòcura Olìmpici d'Ateni

La cirimonia di apirtura di n'Olimpiadi cumprenni diversi elementi tradizziunali.

S'accuminza di la sfilata dî paisi participanti, cu l'atleti chi màrcianu ntô stadiu spartuti pi nazzioni. Li paisi sfìlanu secunnu l'òrdini alfabbèticu, cu la ccizzioni dû paisi ospitanti, chi trasi pi ùltimu nta lu stadiu. Ogni delegazzioni nazziunali è priciduta di n'alfieri cu la bannera dû so' paisi. Fari lu portabannera di la propia nazzioni a l'Olimpiadi è cunzidiratu un onuri granni e spissu stu rolu veni assignatu a unu di l'atleti cchiù rapprisentativi. Ô tèrmini di la sfilata, lu capu di statu dû paisi organizzaturi grapi formalmenti l'Olimpiadi.

Successivamenti, si sona l'innu olìmpicu e si jisa la bannera olìmpica. Quinni arriva lu mumentu di la trasuta nta lu stadiu di la torcia cu la ciamma olìmpica, doppu la longa staffetta chi nta li misi pricidenti la purtau di Olimpia a la sedi di li Jòcura. La torcia dâ ciamma olìmpica si usa p'addumari lu focu olìmpico c'abbrucia pi tutta la durata dî jòcura. Ô stissu tempu vennu libbirati li palummi janchi, sìmmulu di paci.

Nfini, tutti li portabannera si riunìscinu nturnu ôn palcu, dunni un rapprisintanti di l'attilleti e unu dî jùdici di gara prununzanu lu giuramentu olìmpicu, mpignànnusi a nomu di tutti a participari e a judicari secunnu li reuli.

Sparti di l'elimenti tradizziunali, lu prugramma dâ cirimonia di apirtura di sòlitu prividi puru na parti artìstica chî balli e canti spirati dû folklori e dâ storia dû paisi ospitanti.

[cancia] Cirimonia di chiusura

La cirimonia di chiusura è cchiù sìmprici e menu furmali di chidda d'apirtura.

L'attilleti tràsinu ntô stadiu ammiscati tra iddi stissi, senza distinzioni pi nazzioni. Veni astutatu lu focu olìmpicu, e la bannera olìmpica veni calata e cunsignata ô sinnacu dâ cità chi ospita la succissiva edizzioni di l'Olimpiadi. Lu prisidenti dû CIO addicchiara ufficiarmenti chiusi li Jòcura Olìmpici.

Puru ntâ cirimonia di chiusura cc'è spazziu pâ parti artìstica, cu richiami sia ô paisi chi havi appena ospitatu li Jòcura, sia â nazzioni chi li ospita tra quattr'anni.

[cancia] Sport olìmpici

Ê Olimpiadi dû 2000 cc'èranu prisenti 28 disciplini spurtivi, secunnu la classificazzioni aduttata dû CIO. Dunca abbisogna tèniri prisenti ca a voti cchiù sport vennu raggruppati sutta lu stissu nomu (p'asempiu, ntô natari sunnu cumpresi puru li tuffi). Sulu 5 sport hannu sempri statu prisenti ê Olimpiadi nzinu dû 1896: attillètica liggera, ciclismu, schirmiari, ginnàstica e natari. A sta lista si pò agghiùnciri lu canuttaggiu, ch'era in prugramma ntô 1896, ma li gari foru annullati a causa dû malutempu.

Nni l'Olimpiadi mmirnali sunnu attuarmenti 7 li disciplini spurtivi. Sci di funnu, pattinaggiu di fiura, hockey supra ghiacciu, cumminata nòrdica, sautu chî sci e pattinaggiu di vilucitati hannu sempri statu prisenti nnî prugrammi di l'Olimpiadi mmirnali.

Nni l'ùrtimi anni lu CIO havi agghiunciutu novi sport ntô prugramma olìmpicu, tra cui lu snowboard e lu beach volley. Dî 1920ini in poi, nudda disciplina havi mai statu livata dû prugramma olìmpicu, ma datu unni sunnu già arrivati in tèrmini di grannizza, lu CIO si risirbau la pussibbilitati d'esclùdiri arcuni sport doppu lu 2004.

Nfinu ô 1992 ê Olimpiadi attruvàvanu postu puru li "sport dimustrativi". Li gari di sti disciplini nun facìanu parti dû cuntu dî midagghi ufficiali. Spissu si trattava di sport assai pupulari ntô paisi ospitanti, ma pocu nutati a liveddu munniali.

[cancia] Campiuni olìmpici e midagghiati

È diffìcili stabbiliri cu è lu cchiù granni attilleta olìmpicu di tutti li tempi, datu la variazzioni dî sport e l'evoluzzioni di l'Olimpiadi dû 1896 a oggi. Chissa è la classìfica ccasutta di l'attilleti chi hannu vinciutu cchiù midagghî d'oru:

Attilleta (Nazzione) Sport Olimpiadi Summa
Ray Ewry (USA) Attilètica liggera 1900-1908 10 0 0 10
Larissa Latynina (URSS) Ginnàstica 1956-1964 9 5 4 18
Paavo Nurmi (FIN) Attilètica liggera 1920-1928 9 3 0 12
Mark Spitz (USA) Natari 1968-1972 9 1 1 11
Carl Lewis (USA) Attilètica liggera 1984-1996 9 1 0 10
Bjørn Dæhlie (NOR) Sci di funnu 1992-1998 8 4 0 12
Sawao Kato (JPN) Ginnàstica 1968-1976 8 3 1 12
Matt Biondi (USA) Natari 1984-1992 8 2 1 11
Jenny Thompson (USA) Natari 1992-2000 8 1 1 10
Nikolay Andrianov (URSS) Ginnàstica 1972-1980 7 5 3 15

Sta classìfica teni cuntu dî risultati di l'Olimpiadi dû 1906, dunni Ray Ewry vincìu dui midagghî d'oru. Ddi Jòcura nun vennu pirò ricanusciuti dâ crunuluggìa ufficiali di l'Olimpiadi; senza sti midagghî, Ray Ewry si ferma a quota 8.

[cancia] Liami esterni

[cancia] Edizzioni e sedi dî Jòcura Olìmpici di l'èbbica muderna:

[cancia] Jòcura statali

[cancia] Jòcura mmirnali

  • Olimpiadi Mmirnali I - Chamonix - 1924
  • Olimpiadi Mmirnali II - St. Moritz - 1928
  • Olimpiadi Mmirnali III - Lake Placid - 1932
  • Olimpiadi Mmirnali IV - Garmisch-Partenkirchen - 1936
  • (nun si disputau) - 1940
  • (nun si disputau) - 1944
  • Olimpiadi Mmirnali V - St. Moritz - 1948
  • Olimpiadi Mmirnali VI - Oslo - 1952
  • Olimpiadi Mmirnali VII - Cortina d'Ampezzo - 1956
  • Olimpiadi Mmirnali VIII - Squaw Valley - 1960
  • Olimpiadi Mmirnali IX - Innsbruck - 1964
  • Olimpiadi Mmirnali X - Grenoble - 1968
  • Olimpiadi Mmirnali XI - Sapporo - 1972
  • Olimpiadi Mmirnali XII - Innsbruck - 1976
  • Olimpiadi Mmirnali XIII - Lake Placid - 1980
  • Olimpiadi Mmirnali XIV - Sarajevu - 1984
  • Olimpiadi Mmirnali XV - Calgary - 1988
  • Olimpiadi Mmirnali XVI - Albertville - 1992
  • Olimpiadi Mmirnali XVII - Lillehammer - 1994
  • Olimpiadi Mmirnali XVIII - Nagano - 1998
  • Olimpiadi Mmirnali XIX - Salt Lake City - 2002
  • Olimpiadi Mmirnali XX - Turinu - 2006
  • Olimpiadi Mmirnali XXI - Vancouver - 2010


Sport
| Catigurìa:Sport | Sport di squatra | Sport ndividuali |
Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu