Loznica

From Wikipedia

Za ostala značenja v. Loznica (razvrstavanje).

Loznica je grad i sjedište istoimene opštine u Srbiji. Nalazi se u podnožju planine Gučevo, u Podrinju. Kroz grad protiče rečica Štira.

Opština Loznica se nalazi u zapadnoj Srbiji. Najsevernija tačka nalazi se kod Novog Sela na 44°40’ SGŠ, dok je najjužnija tačka opštine kod sela Gornja Borina na 44°25’ SGŠ.

Opština Loznica pripada Mačvanskom okrugu zahvatajući 19% njegove teritorije. Pre ustrojstva najnovije administrativno-teritorijalne podele 1991.god. ova opština je pripadala Podrinjsko-kolubarskom regionu sa 10,64% teritorije i to je geografski posmatrano bio prirodniji okvir sa širim značajem za njenu razvojnu poziciju.

Smeštena u priobalju Drine i krajnjem zapadu središnjeg dela zapadne Srbije, opština Loznica je u prošlosti imala povoljniji geografski položaj i širu gravitacionu zonu nego danas. Geografski položaj opštine Loznica lošiji je u odnosu na Šumadiju i Pomoravlje ali je bolji u odnosu na opštine koje se nalaze uzvodnije uz Drinu.

Površina opštine Loznica je 612 km2 po čemu je na 46. mestu u Srbiji. Po popisu stanovništva 1981.god. opština je imala 84180 stanovnika i bila je na 17. mestu, dok je po popisu stanovništva 1991.god. sa 86875 stanovnika bila na 29. mestu u Srbiji. Po gustini naseljenosti opština Loznica je sa 142 stanovnika po km2 na 50. mestu među opštinama u Srbiji. Nacionalna struktura stanovništva je homogena jer 94,1% čini srpsko stanovništvo.

Granice opštine su prirodno dobro definisane, na severoistoku je planina Cer, na jugozapadu Gučevo i reka Drina na zapadu. Graniči se sa opštinama Šabac, Krupanj i Mali Zvornik u centralnoj Srbiji i opštinama Bijeljina i Zvornik u Republici Srpskoj. Granice su vrlo neodređene na jugoistoku prema Rađevini odnosno opštini Krupanj. U Rađevinu spadaju sela na levoj strani Likorde i Kostajnik i Cerova koji su u slivovima rečica što teku Jadrom. Od ušća Likorde granica ide na severoistok i podgorinu Vlašića ostavlja Rađevini a podgorinu Cera Jadru.

Loznička opština sa opštinama Šabac, Bogatić, Vladimirci, Koceljeva, Krupanj, Mali Zvornik i Ljubovija pripada Mačvanskom okrugu.

[uredi - уреди] Privreda

God. 1953-1957. ovde je podignuta prva fabrika viskoze u bivšoj Jugoslaviji, „Viskoza“, u okviru koje je izgrađeno industrijsko naselje.

Na teritoriji opštine Loznica registrovano je i privređuje 719 privatnih - malih i srednjih preduzeća, 37 društvenih (do 30.11.2005.god. privatizovano 13 preduzeća), 32 zadruge i 2460 privatne preduzetničke radnje.

U strukturi registrovanih malih i srednjih preduzeća dominiraju trgovačka preduzeća, dok se industrijkom delatnošću bavi 1/4 od ukupno registrovanih 80% od ukupne industrijske proizvodnje predstavlja prerađivačka industrija koja beleži rast kod proizvodnje kancelarijskih i računarskih mašina, tekstilnih prediva i tkanina, proizvodnja kože i izrada predmeta od kože, prerada papira, reciklaža, izrada metalnih proizvoda, proizvodnja hemijskih proizvoda, izrada nameštaja i sl. Poljoprivredna proizvodnja odvija se na ukupno oko 35000 ha od čega na oranice otpada 29000 ha, voćnjake 2300 ha, livade 900 ha, pašnjake 2800 ha. U ratarskoj proizvodnji najznačajnija je proizvodnja žitarica na 18000 ha, industrijskog bilja na 1000 ha, povrća na 3200 ha, krmnog bilja na 6000 ha.

[uredi - уреди] Istorija

Najstarije naselje potiče iz rimskog doba (Ad Drinum). Jadarski kraj, iako mali po veličini, u prošlosti je bio poprište velikih događaja od nacionalnog, evropskog i svetskog značaja. Najviše zato što se nalazi pored Drine i Save koje su bile granice država, carstava i civilizacija.

O naseljenosti ovog kraja, još od praistorije, svedoče mnogi arheološki nalazi. Od oko 900. do 300. godine stare ere, ovu oblast naseljavali su Iliri.

Naselje na mestu današnje Loznice prvi put se pominje u Povelji kralja Milutina s početka 14. veka, a kao palanka već 1717. godine. Ime je verovatno došlo od reči LOZICA zbog velikog broja vinograda. Kao grad naselje Loznica formiralo se 1834. godine, godinu dana posle pripajanja Kneževine Srbiji. Pored muške osnovne škole koja s prekidima radi od 1795. godine, 1858. godine dobija i žensku, a nepotpunu Gimnaziju 1871. godine. Već 1888. godine Loznica ima novčani zavod, štedionicu, sud, bolnicu.

Od 16.-20. avgusta 1914. god. u čuvenoj Cerskoj bici nadomak Loznice, srpska vojska do nogu je potukla austrougarsku. Bila je to prva pobeda saveznika u prvom svetskom ratu a njen strateg Stepa Stepanović dobio je čin vojvode. Druga bitka u prvom svetskom ratu u ovom kraju bila je od 18.-23. septembra 1914.god. na Mačkovom kamenu. Treća Austrijska ofanziva počela je 6.10. 1914.god. opštim napadom na Drugu Armiju koja je držala položaje u donjem Jadru i Mačvi. U bitkama na Gučevu i Drini posle velikih gubitaka srpska vojska se povukla na Kolubaru. Loznica je oslobođena 2. novembar 1918. godine.

Stvaranjem Kraljevina SHS iz osnova se promenio položaj Jadra. Od pograničnog kraja postao je srez duboko u unutrašnjosti nove države. Miran život stanovnika Loznice prekinuo je drugi svetski rat. Oktobra 1941.god. okupatori su u Dragincu u znak odmazde streljali 2.960 nedužnih ljudi, žena i dece. Loznica je oslobođena 23. septembar 1944.godine. Posle oslobođenja 1944.god. Loznica je imala oko 3.000 stanovnika.

Prema poslednjem popisu iz 1991. god. u lozničkoj opštini je u 54 naseljena mesta živelo 87658 stanovnika. Sam grad te godine imao je 18.826 stanovnika a sa prigradskim naseljima Klupcima, Krajičnicima i Lozničkim poljem nepune 34000.Loznica je za vreme proteklih ratova na prostoru bivše Jugoslavije bila tranzitna stanica i utočište izbeglim i unesrećenim ljudima. Negde oko 70.000 ljudi je prošlo kroz ovaj grad, veliki broj njih je dobio pomoć i zbrinut. I danas oko 15000 izbeglih i raseljenih lica živi na području opštine Loznica.

1944. godine Loznica je imala oko 3000 stanovnika. 1991. godine Loznica sa prigradskim naseljima ima oko 34000 stanovnika. Ljudi u ovom kraju ponosni su na svoju istoriju i brinu o oživljavanju i očuvanju starih običaja i navika te ih prilagođavaju savremenom načinu života.

Svedoci prošlih vremena su Crkva Pokrova Bogorodice u Loznici, Manastir Tronoša, Manstir Čokešina, spomenici na Gučevu, u Tekerišu, Dragincu, kao i etno selo Tršić.

[uredi - уреди] Kultura

Postoji narodna epska pesma „Boj na Loznici“. U njoj je centralni lik loznički Vojvoda iz Prvog srpskog ustanka Anta Bogićević. Njegov grob se nalazi uz lozničku Crkvu.

Loznica je rodno mesto Jovana Cvijića.

Rodno mesto Miće Popovića. U gradu postoji istoimena galerija.

Vuk Stefanović Karadžić je rođen u selu Tršić, nedaleko od Loznice. Blizu je manastir Tronoša, mesto ranog Vukovog školovanja. Osnovni manifesticioni motiv opštine Loznica predstavlja tradicionalni Vukov sabor u Tršiću, koji se održava svake godine u septembru, u nedelju pred Malu Gospojinu (21. septembra) i znak sećanja na Vuka Karadžića - velikana naše kulture. To je najveća manifestacija u Srbiji, po svom značaju i po masovnosti okuplja (okuplja 20000-30000 posetilaca). U opštini Loznica nalazi se 15 osnovnih škola sa izdvojenim odelenjima i 4 srednje škole. U osnovnim školama obrazuje se oko 9000 osnovaca a u srednjim oko 4500 srednjoškolaca.

Grad pobratim je Plock u Poljskoj.

Gradovi u Republici Srbiji