Paladijum

From Wikipedia

Rh - Pd - Ag   Ni Pd Pt       periodni sistem
Opšti podaci
Ime, simbol,atomski broj	Paladijum, Pd, 46
Pripadnost skupu	prelaznih metala
grupa, perioda	VIIIB, 5
gustina, tvrdoća	12023 kg/m3, 4,75
Boja	srebrnosiva Image:Paladijum.jpg
Osobine atoma
atomska masa	106,42 u
atomski radijus	140 (169) pm
kovalentni radijus	131 pm
van der Valsov radijus	163 pm
elektronska konfiguracija	[Kr]4d10
e- na energetskim nivoima	2, 8, 18, 18
oksidacioni brojevi	±1
Osobine oksida	srednje bazni
kristalna struktura	regularna zidno centrirana
fizičke osobine
agregatno stanje	čvrsto
temperatura topljenja	1828,05 K (1554,90 °C)
temperatura ključanja	3236 K (2963 °C)
molska zapremina	8,56×10-3 m3/mol
toplota isparavanja	357 kJ/mol
toplota topljenja	17,6 kJ/mol
pritisak zasićene pare	1,33 Pa (1825 K)
brzina zvuka	3070 m/s (293,15 K)
Ostale osobine
Elektronegativnost	2,20 (Pauling) 1,35 (Alred)
specifična toplota	244 J/(kg*K)
specifična provodljivost	9,5×106 S/m
toplotna provodljivost	71,8 W/(m*K)
I energija jonizacije	804,4 kJ/mol
II energija jonizacije	1870 kJ/mol
III energija jonizacije
Najstabilniji izotopi
izotop zast. v.p.r. n.r. e.r. MeV p.r. 102Pd 1,02% stabilni izotor sa 56 neutrona 103Pd (veš.) 16,97 dana z.e. &nbsp 103Rh 104Pd 11,14% stabilni izotor sa 58 neutrona 105Pd 22,33% stabilni izotor sa 59 neutrona 106Pd 27,33% stabilni izotor sa 60 neutrona 107Pd (veš.) 6,5×106 godina β- 0,033 107Ag 108Pd 26,46% stabilni izotor sa 62 neutrona 110Pd 11,72%' stabilni izotor sa 64 neutrona
tamo gde drugačije nije naznačeno, upotrebljene su SI jedinice i normalni uslovi.
Objašnjenja skraćenica: zast.=zastupljenost u prirodi, v.p.r.=vreme polu raspada, n.r.=način raspada, e.r.=energija raspada, p.r.=proizvod raspada, z.e=zarobljavanje elektrona

Paladijum (Pd, latinski - palladium) je metal VIIIB grupe.

Poseduje 25 izotopa čije se atomske mase nalaze između 96-116. Postojani izotopi su: 102, 104-106, 108 i 110.

Zastupljen je u zemljinoj kori u količini od 6x10^-4 ppm (eng. parts per million) uglavnom kao pratioc ruda bakra i cinka.

Otkriven je 1803 od strane Williama Hyde Wollastona, u Londonu. Ime elementa potiče od planetoida Pallas.

Najkorisnija jedinjenja paladijuma su njegova kiselina i Pd(PPh₃)₃.

Paladijum nema mikakvog biološkog značaja

U čistom obliku on je sjajan, srebrnosiv metal, kovan i rastegljiv. Ne reaguje sa vodom i vazduhom. Jake kiseline, kao i jake baze ga rastvaraju. Lako apsorbuje gasoviti vodonik, jer veličina "rupa" u njegovoj kristalnoj rešetci odgovara veličini molekula H₂.