หอเซนต์สตีเฟน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

หอเซนต์สตีเฟน ซึ่งส่วนใหญ่มักถูกเรียกว่าบิกเบน ซึ่งแท้จริงแล้วเป็นชื่อของระฆังใบใหญ่ที่สุดที่แขวนไว้บริเวณช่องลมเหนือหน้าปัดนาฬิกา

หอเซนต์สตีเฟน (St. Stephen's Tower) หรือหอแห่งบิกเบน (The Tower of Big Ben) เป็นหอนาฬิกาประจำพระราชวังเวสต์มินสเตอร์ ซึ่งในปัจจุบันใช้เป็นรัฐสภาอังกฤษ หอนาฬิกานี้ถูกสร้างหลังจากไฟไหม้พระราชวังเวสต์มินสเตอร์เดิม เมื่อวันที่ 16 ตุลาคม พ.ศ. 2377 โดยชาลส์ แบร์รี (Charles Barry) เป็นผู้ออกแบบ หอเซนต์สตีเฟนมีความสูง 96.3 เมตร โดยที่ตัวนาฬิกาอยู่สูงจากพื้น 55 เมตร ตัวอาคารสร้างด้วยสถาปัตยกรรมสมัยสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย (victorian gothic)

ถ้าเอ่ยถึงชื่อ หอเซนต์สตีเฟน หลาย ๆ คน อาจจะยังสับสนอยู่ แต่ถ้าเอ่ยชื่อ บิกเบน (Big Ben) หลาย ๆ คน คงเข้าใจได้ทันทีว่าเป็นชื่อหอนาฬิกาประจำรัฐสภาอังกฤษ ซึ่งที่แท้จริงแล้ว บิกเบนเป็นชื่อของระฆังใบใหญ่ที่สุด หนักถึง 13,760 กิโลกรัม ซึ่งแขวนไว้บริเวณช่องลมเหนือหน้าปัดนาฬิกา ทั้งนี้มีระฆังรวมทั้งสิ้น 5 ใบ โดย 4 ใบจะถูกตีเป็นทำนอง ส่วนบิกเบนจะถูกตีบอกชั่วโมงตามตัวเลขที่เข็มสั้นชี้บนหน้าปัดนาฬิกา ทว่าคนส่วนใหญ่กลับใช้ชื่อบิกเบนเรียกตัวหอทั้งหมด

หอเซนต์สตีเฟน มักเป็นจุดสนใจของสื่อมวลชนในการทำข่าวเทศกาลปีใหม่ที่ประเทศอังกฤษ โดยเฉพาะเสียงระฆังที่ตีบอกเวลาเที่ยงคืน โดยตีทำนองระฆังแบบเวสต์มินสเตอร์ (Westminster Chime) ตามด้วยเสียงของบิกเบน 12 ครั้งตามเลขที่เข็มสั้นชี้บนหน้าปัดนาฬิกา

ปัจจุบัน หอเซนต์สตีเฟนไม่เปิดให้สาธารณชนเข้าชม เว้นแต่สำหรับผู้ที่อาศัยในประเทศอังกฤษ จะต้องทำเรื่องขอเข้าชมผ่านสมาชิกรัฐสภาอังกฤษ ถ้าเป็นเด็กต้องมีอายุเกิน 11 ปี จึงจะเข้าชมหอได้ สำหรับชาวต่างประเทศนั้นยังไม่อนุญาตให้ขึ้นไป [1]

สารบัญ

1 โครงสร้างอาคาร
2 หน้าปัดนาฬิกา
3 ระฆัง "บิกเบน"
4 หอนาฬิกาที่ได้แรงบันดาลใจจากหอเซนต์สตีเฟน
5 ความเที่ยงตรงและเหตุขัดข้อง
6 แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้] โครงสร้างอาคาร

หอเซนต์สตีเฟน ถ่ายจากสะพานเวสต์มินสเตอร์

หอเซนต์สตีเฟน มีความสูงทั้งหมด 96.3 เมตร โดยในช่วง 61 เมตรแรก เป็นอาคารก่อด้วยอิฐ บุด้วยหิน ส่วนที่สูงจากนั้นเป็นยอดแหลมทำด้วยเหล็กหล่อ ตัวหอตั้งอยู่บนฐานกว้าง 15 เมตร ยาว 15 เมตร หนา 3 เมตร อยู่ใต้ดินลึก 7 เมตร ตัวหอทั้งหมดหนักโดยประมาณ 8,667 ตัน หน้าปัดนาฬิกาทั้งสี่ด้านอยู่สูงจากพื้น 55 เมตร

เนื่องจากสภาพดินขณะที่มีการก่อสร้างหอเซนต์สตีเฟน ทำให้ตัวหอค่อนข้างเอนไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือประมาณ 220 มิลลิเมตร [2]

[แก้] หน้าปัดนาฬิกา

ครั้งหนึ่ง หน้าปัดนาฬิกาของหอเซนต์สตีเฟน มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก แต่ปัจจุบันถูกทำลายสถิติโดยหอนาฬิกาอัลเลน-แบร็ดเลย์ (Allen-Bradley Clock Tower) ที่รัฐวิสคอนซิน สหรัฐอเมริกา ทว่าผู้สร้างหอนาฬิกาอัลเลน-แบร็ดเลย์มิได้จัดให้มีการตีระฆังหรือสายลวดบอกเวลา จึงทำให้หอเซนต์สตีเฟนยังคงเป็น นาฬิกาสี่หน้าปัดที่มีการตีบอกเวลาที่ใหญ่ที่สุดในโลก กลไกนาฬิกาภายในหอสร้างเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2397 แต่ตัวหอเสร็จในเวลา 4 ปีต่อมา

หน้าปัดนาฬิกาถูกออกแบบโดยออกุสตุส ปูจิน (Augustus Pugin) ตัวหน้าปัดทำด้วยโครงเหล็กกว้างและยาว 7 เมตร ประดับด้วยกระจก 576 ชิ้น เข็มสั้นมีความยาว 2.7 เมตร เข็มยาวมีความยาว 4.3 เมตร รอบ ๆ หน้าปัดประดับด้วยลายทองอย่างวิจิตร ใต้หน้าปัดสลักข้อความเป็นลายทองด้วยภาษาละตินว่า "DOMINE SALVAM FAC REGINAM NOSTRAM VICTORIAM PRIMAM" ซึ่งแปลว่า "โอ้ พระเจ้าข้า จงประทานความปลอดภัยให้พระนางวิกตอเรียด้วยเถิด"

นาฬิกาเริ่มเดินครั้งแรกเมื่อวันที่ 7 กันยายน พ.ศ. 2402

ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 กองทัพเยอรมันได้ทิ้งระเบิดทำลายรัฐสภาอังกฤษ และทำความเสียหายให้กับหน้าปัดด้านทิศตะวันตกเป็นอย่างมาก

[แก้] ระฆัง "บิกเบน"

หน้าปัดนาฬิกาที่หอเซนต์สตีเฟน มีจารึกถวายพระพรสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียอยู่ด้านล่างหน้าปัดเป็นสีทอง

หอเซนต์สตีเฟนยามค่ำ มีลอนดอนอาย (London Eye) เป็นฉากหลัง

ระฆังที่แขวนไว้ในหอเซนต์สตีเฟน มีชื่อว่าบิกเบน โดยทำการหล่อครั้งแรกเมื่อวันที่ 10 เมษายน พ.ศ. 2399 โดยวอร์เนอร์ออฟคริปเปิลเกต (Warner's of Cripplegate) หนัก 14.5 ตัน มีเรื่องเล่าสืบต่อกันมาว่า เบนจามิน ฮอลล์ (Benjamin Hall) เป็นแม่กองในการหล่อครั้งแรกนี้ จึงใช้ชื่อเล่นของเขาเป็นชื่อระฆัง บางที่ก็ว่าระฆังอาจถูกตั้งชื่อหลังจากที่นักมวยรุ่นเฮฟวี่เวตชื่อ เบนจามิน เคานต์ (Benjamin Caunt)

ขณะที่หอเซนต์สตีเฟนยังสร้างไม่เสร็จ บิกเบนถูกแขวนไว้ในพระราชอุทยานพระราชวังเวสมินสเตอร์ แต่กลับแตกเมื่อถูกค้อนตี จึงให้หล่อใหม่ที่บริษัทระฆังไวต์แชพเพล (Whitechapel Bell Foundry) ครั้งนี้ระฆังหนัก 13.76 ตัน สูง 2.2 เมตร และกว้าง 2.6 เมตร เมื่อตีให้เสียงมี บิกเบนถูกนำขึ้นแขวนในห้องระฆังบริเวณช่องลมของตัวหอ เมื่อปี พ.ศ. 2446 พร้อมด้วยระฆังเล็ก

นอกเหนือจากบิกเบน ซึ่งเป็นระฆังใหญ่ประจำหอแล้ว ยังมีระฆังใบเล็กอีก 4 ใบ แต่ละใบเมื่อถูกตีให้เสียงซอลสูง ฟาสูง มี และที

ที่หอเซนต์สตีเฟน มีการตีระฆังเล็กทุก ๆ 15 นาที เป็นทำนองระฆังแบบเวสต์มินสเตอร์ และจะตีด้วยทำนองที่ต่างกันเล็กน้อยทุก 15 นาที เมื่อครบหนึ่งชั่วโมง จะมีการตีระฆังเล็ก ตามด้วยเสียงของบิกเบนตามจำนวนเลขที่เข็มสั้นชี้ เมื่อได้ฟังแล้วก็จะเป็นที่จับใจยิ่งนัก จนกระทั่งเสียงนี้เป็นที่นิยม ทั้งนาฬิกาตั้งในบ้านและหอนาฬิกา เสียงของระฆังในหอเซนต์สตีเฟนถูกนำออกอากาศทุกวัน เฉพาะบางเวลา เพื่อเป็นสัญญาณบอกเวลา

สำหรับเสียงของระฆัง (ตีบอกเวลา 12:00 น. และ 24:00 น.) สามารถรับฟังได้ที่นี่

[แก้] หอนาฬิกาที่ได้แรงบันดาลใจจากหอเซนต์สตีเฟน

มีการสร้างหอนาฬิกานามว่า ลิตเติ้ลเบน สูง 6 เมตร ไว้ใกล้สถานีรถไฟวิกตอเรีย กรุงลอนดอน ลักษณะคล้ายกับหอเซนต์สตีเฟนเกือบทุกประการ นอกจากนี้ ยังมีนาฬิกาที่สร้างภายหลัง โดยได้แรงบันดาลใจจากหอเซนต์สตีเฟน เช่น

หอนาฬิกาที่แกร์ เดอ ลียง (Gare de Lyon) ในกรุงปารีส
หอสันติภาพ ที่รัฐสภาแคนาดา กรุงออตตาวา
หอนาฬิกาโจเซฟ แชมเบอร์เลน "โอลด์โจ" ที่มหาวิทยาลัยเบอร์มิงแฮม

ฯลฯ

[แก้] ความเที่ยงตรงและเหตุขัดข้อง

หอเซนต์สตีเฟน รัฐสภาอังกฤษ และสะพานเวสต์มินสเตอร์ เมื่อมองจากแม่น้ำเทมส์

หอเซนต์สตีเฟน มีนาฬิกาที่มีชื่อเสียงมากในด้านความเที่ยงตรง โดยกลไกนาฬิกาถูกออกแบบโดยเอ็ดมุนด์ เบ็กเกตต์ เดนิสัน (Edmund Beckett Denison) และถูกสร้างขึ้นโดยเอ็ดเวิร์ด จอห์น เดนต์ (Edward John Dent) กลไกของนาฬิกาถูกสร้างขึ้นก่อนตัวหอเสร็จถึง 4 ปี ทำให้เอ็ดมุนด์ เดนิสัน มีเวลาที่จะทดสอบความแม่นยำ ซึ่งแทนที่เขาจะใช้กลไกแบบลูกตุ้มแกว่งไม่หยุด (deadbeat escapement) ซึ่งสึกหรอง่าย เพราะลูกตุ้มยังแกว่งแม้เฟืองจะล็อกแล้ว แต่เขากลับใช้กลไกแบบอาศัยแรงโน้มถ่วง (gravity escapement) ประกอบด้วยลูกตุ้มและตัวขับลูกตุ้ม (escapement) บรรจุในกล่องกันลมอย่างดี ตั้งอยู่ที่ใต้ห้องนาฬิกา จนทำให้นาฬิกามีความแม่นยำอย่างยิ่ง กลไกที่เป็นเฟืองของนาฬิกาทั้งหมดวางอยู่บนโต๊ะรองรับ ที่ขอบโต๊ะจารึกข้อความด้วยลายทองว่า "THIS CLOCK WAS MADE IN THE YEAR OF OUR LORD 1854 BY FREDERICK DENT OF THE STRAND AND THE ROYAL EXCHANGE, CLOCKMAKER TO THE QUEEN, FROM THE DESIGNS OF EDMUND BECKETT DENISON Q.C." แปลเป็นไทยได้ว่า " นาฬิกาเรือนนี้สร้างขึ้นในพระพุทธศักราช 2397 โดยเฟรเดอริก เดนต์ เพื่อน้อมเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย โดยการออกแบบของเอ็ดมุนด์ เบ็กเกตต์ เดนิสัน" [3]

ลูกตุ้มนาฬิกาสามารถถูกปรับตั้งได้ โดยที่ลูกตุ้มนาฬิกาจะมีเหรียญเพนนีอยู่ตั้งหนึ่ง ซึ่งจะใส่เพิ่มหรือเอาออก เพื่อเปลี่ยนตำแหน่งศูนย์กลางมวลของลูกตุ้ม ทำให้คาบการเคลื่อนที่เปลี่ยน ถ้าใส่ก็จะทำให้นาฬิกาเดินช้าลง และถ้าเอาออกก็จะเร็วขึ้น จนเกิดสำนวนอังกฤษว่า putting a penny on แปลเป็นสำนวนไทยว่า โอ้เอ้วิหารราย-ทำตัวโอ้เอ้ หรือทำให้ช้ายืดยาด

ถึงแม้จะถูกถล่มด้วยระเบิดจากนาซี แต่นาฬิกาก็ยังเดินได้อย่างแม่นยำ ทว่าช่วงวันขึ้นปีใหม่ พ.ศ. 2505 มิหิมะตกหนักมาก จนนาฬิกาตีบอกเวลาปีใหม่ช้าไป 10 นาที

เมื่อวันที่ 5 สิงหาคม พ.ศ. 2519 นาฬิกาหยุดทำงานครั้งใหญ่ เนื่องจากกลไกการตีระฆังเสียหาย เนื่องจากโลหะเสื่อมสภาพตามกาลเวลา จึงได้ปรับปรุง และแล้วเสร็จเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม ปีถัดมา ซึ่งในช่วงระหว่างนั้น แทนที่สถานีวิทยุบีบีซีจะได้ออกอากาศเสียงระฆังบิกเบน กลับต้องใช้สัญญาณเวลาแทน

นาฬิกาหยุดทำงานอีกครั้งเมื่อวันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2547 และหยุดอีกครั้งในสามสัปดาห์ให้หลัง หลายปีหลังจากนั้นก็หยุดอีกเป็นเวลา 90 นาที เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2548 โดยคาดว่าสาเหตุเนื่องจากอากาศในกรุงลอนดอนในขณะนั้นร้อนกว่าปกติ คือ 31.8 °C [4] อีก 5 เดือนถัดมา เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม พ.ศ. 2548 นาฬิกาหยุดทำงานเพื่อซ่อมบำรุง นานถึง 33 ชั่วโมง[5]

ล่าสุดเมื่อวันที่ 5 มิถุนายน พ.ศ. 2549 เมื่อเวลา 14:00 น. (เวลามาตรฐานประเทศไทย) ตะขอแขวนระฆังเล็กใบหนึ่งสึกหรอจนต้องซ่อมแซมเป็นเวลา 4 สัปดาห์ ระหว่างทำการซ่อม สถานีวิทยุบีบีซีก็ใช้เสียงนกร้อง ตามด้วยสัญญาณเวลาแทนเสียงระฆังจากหอ