เลขจีน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ระบบเลขตามพัฒนาการ
เลขฮินดู-อารบิก
อารบิกตะวันตก อารบิกตะวันออก เขมร มอญ	อินเดีย พราหฺมี ไทย
เลขเอเชียตะวันออก
จีน ญี่ปุ่น	เกาหลี
เลขตัวอักษร
แอ็บยัด อาร์เมเนีย ซีริลลิก จิอิส	ฮีบรู ไอโอเนียน/กรีก สันสกฤต
ระบบอื่นๆ
แอตติก อีทรัสคัน โรมัน	บาบิโลเนีย อียิปต์ มายา
รายชื่อระบบเลข
ระบบเลขตามฐาน
เลขฐานสิบ (10)
2, 4, 8, 16, 32, 64
3, 9, 12, 24, 30, 36, 60, อื่นๆ
ด • พ • ก

เลขจีน เป็นระบบตัวเลขที่เขียนจากอักษรจีนโดยมีลำดับเหมือนกับเลขอารบิก แต่เลขจีนจะแทนด้วยคำอ่านซึ่งแสดงด้วยหนึ่งตัวอักษร ตัวอย่างของเลขจีนอันดับหนึ่งถึงสิบได้แก่

 一 二 三 四 五 六 七 八 九 十 

โดยจะเห็นได้ว่า เมื่อแทนตัวเลข 14 จะแทนด้วยคำว่า "สิบ" (十) และ "สี่" (四) ตามคำอ่านซึ่งจะเขียนเป็น 十四 แตกต่างจากเลขอารบิกที่จะแทนด้วยค่าของตำแหน่งนั้นคือ 1 และ 4

[แก้] การเขียนเลขจีน

อักษรจีนในคำอธิบายต่อไปนี้ จะใช้อักษรจีนตัวย่อทั้งหมด ส่วนคำอ่านจะแสดงด้วยพินอิน

• จำนวน 0 ถึง 9 สามารถเขียนแทนได้ตามตาราง

0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
零, 〇 (líng)	一 (yī)	二 (èr)	三 (sān)	四 (sì)	五 (wǔ)	六 (liù)	七 (qī)	八 (bā)	九 (jiǔ)

• ระบบเลขจีนมี ค่าประจำหลัก ได้แก่ 一 (yī) 十 (shí) 百 (bǎi) 千 (qīan) แทนหลักหน่วย หลักสิบ หลักร้อย หลักพัน ตามลำดับ ซึ่งหลักหน่วยไม่ต้องเขียนค่าประจำหลักกำกับ และให้เติมจำนวน 1 ถึง 9 ไว้ก่อนค่าประจำหลักเป็นตัวคูณ เช่น
  • (一)十五 มีค่าเท่ากับ 15
    • ตั้งแต่ 10 ถึง 19 สามารถละ 一 ตัวแรกไว้ได้
  • 二十 มีค่าเท่ากับ 20
    • 20 สามารถเขียนได้อีกรูปหนึ่งคือ 廿 (niàn) หรือ 卄 (niàn)
  • 三十二 มีค่าเท่ากับ 32
    • 30 สามารถเขียนได้อีกรูปหนึ่งคือ 卅 (sà)
  • 四十九 มีค่าเท่ากับ 49
    • 40 สามารถเขียนได้อีกรูปหนึ่งคือ 卌 (xì)
  • 三百六十五 มีค่าเท่ากับ 365
  • 一千九百九十九 มีค่าเท่ากับ 1,999
• จำนวนตั้งแต่หลักพันขึ้นไป หากมีเลข 2 อยู่ในหลักที่สูงที่สุด ให้เขียน 两 (liǎng) แทน 二 เสมอ แต่ในหลักต่อๆ ไปให้ใช้ 二 เหมือนเดิม เพื่อให้เกิดความแตกต่างในการออกเสียง (คล้ายกับการออกเสียงเลข 2 ให้เป็น "โท" ในการสนทนาทางโทรศัพท์)
  • 两千二百二十二 มีค่าเท่ากับ 2,222
• จำนวนตั้งแต่หลักร้อยขึ้นไป หากมีเลข 0 อยู่ระหว่างกลาง ซึ่งถัดจากเลข 0 นั้นยังมีเลขอื่นที่ไม่ใช่ 0 อยู่อีก ให้เติม 零 หรือ 〇 ลงไปคั่นไว้เพียงตัวเดียว แล้วจึงเขียนค่าของตัวถัดไป เช่น
  • 一百〇八 มีค่าเท่ากับ 108
  • 两千〇七 มีค่าเท่ากับ 2,007
  • 七千〇七十 มีค่าเท่ากับ 7,070
• จำนวนตั้งแต่หลักหมื่นเป็นต้นไป จะมีการแบ่ง ช่วงค่าประจำหลัก ทุกๆ 4 หลัก (10⁴) โดยเขียนแต่ละจำนวนแยกกัน แล้วคั่นด้วยช่วงค่าประจำหลักนั้นๆ ตามตาราง
  • จำนวน 1,023,500 จะถูกแบ่งออกเป็น 102 × 10⁴ + 3,500 และเขียนได้เป็น 一百〇二万三千五百

104 (หมื่น)	108 (ร้อยล้าน)	1012 (ล้านล้าน)	1016 (หมื่นล้านล้าน)	1020	1024	1028	1032	1036	1040	1044	1048
万 (wàn)	亿 (yì)	兆 (zhào)	京 (jīng)	垓 (gāi)	秭 (zǐ)	穰 (ráng)	沟 (gōu)	涧 (jiàn)	正 (zhèng)	载 (zài)	极 (jí)

• สำหรับจำนวนติดลบให้เติม 负 (fù) ไว้ข้างหน้าจำนวนปกติ เช่น
  • 负二百七十三 มีค่าเท่ากับ -273

ส่วนนี้ของบทความยังไม่สมบูรณ์ คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยเพิ่มเติมเนื้อหาในส่วนนี้