Çam
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| ?Çam | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Pinus wallichiana - Ağlayan çam
|
||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||
|
||||||||||||
|
|
||||||||||||
|
115 tür. |
Çam, Pinaceae (çamgiller) familyasından Pinus cinsinden orman ağaçlarını içeren iğne yapraklı türlere verilen ad. Genç çamların tacı genellikle konik dalları yatay ve çevrel dizilişlidir. Yaşlı ağaçların tacı ise yuvarlak, düz ya da yayvan olabilir. Türlerin çoğunda gövde kabuğu kalın, pürüzlü ve çatlaklıdır. Çam ağaçları kuraklığa dayanıklı olmakla birlikte, iyi gelişip çoğalabilmeleri için temiz hava ve bol ışık gerekir.
Çamlarda iki çeşit sürgün (kısa ve uzun sürgenler) ve üç çeşit dal (yaprak) (birincil iğneyapraklar, pulsul yapraklar ve ergin iğneyapraklar) vardır. Fidelerde sarmal olarak dizilmiş birincil iğne yapraklar bulunduğu halde, yaşlı ağaçların uzun sürgünlerinde üçgensi pulsul yapraklar bulunur. Geçici olan bu pulsu yaprakların koltuğundan kısa sürgünler çıkar. Fotosentez yapan ve iki ya da daha çok reçine kanalı olan ergin iğneyapraklar, kısa sürgünlerin ucunda ikili, üçlü, ya da beşli (ender olarak tek ya da sekizli) demetler halindedir; bu yaprakların ömrü 2-17 arasında değişir.
Aynı ağaçta hem erkek, hem dişi kozalaklar bulunur. Erkek kozalaklar, her biri iki çiçektozu kesesi taşıyan çok sayıda verimli puldan oluşur. Dişi kozalaklarda, her biri iki tohum taslağı taşıyan bir pulun altına yerleşmiş, sarmal dizilişli çok sayıda brahte vardır. Baharda ya da yaz başında, çiçektozu keselerindeki uzunlamasına yarıklardan çıkan çiçektozları çevreye dağılır; her çiçek tozu tanesinde, rüzgarla dağılmayı kolaylaştıran iki hava baloncuğu vardır. Tozlaşma mevsiminde, dişi kozalaktaki pullar aralanır ve çiçek tozlarını aldıktan sonra kapanır; gerçek döllenme ancak ertesi baharda gerçekleşir. Döllenmeden sonra iki ya da üç yıl içinde odunsu dişi kozalak gelişir.
Özellikle inşaat ve kağıt sanayisi açısından büyük önem taşıyan çamlar, ayrıca terebentin, kolofon, çam ve terebentin esansı, odunkömürü, yakıt gazlar ve çam katranı gibi değerli ürünlerin kaynağıdır.
Çamlar birçok mantar hastalığına karşı duyarlıdır; ayrıca yaprakarıları, kabukböcekleri, çam keseböceği gibi çeşitli böcekler çam ağaçlarına büyük zarar verir. Çok reçineli olduğu için kolayca tutuşan çam ormanlarında yangınlar da çok sık görülür ve güç önlenir.
Türkiye'de hepsinin kısa sürgünleri iki yapraklı olan beş çam türü bulunur; sarıçam, karaçam, Halep çamı, kızılçam ve fıstık çamı.
[değiştir] Türleri
- Pinus brutia - Kızılçam
- Pinus canariensis - Kanarya Adaları çamı
- Pinus cembra - İsviçre fıstık çamı
- Pinus halepensis - Halep çamı
- Pinus heldreichii - Bosna çamı
- Pinus mugo - Dağ çamı
- Pinus nigra - Karaçam
- Pinus peuce - Rumeli Weymut çamı
- Pinus pinaster - Sahil çamı
- Pinus pinea - Fıstık çamı
- Pinus sylvestris - Sarıçam
- Asya Çamları
- Pinus amamiana - Yakushima beyazçamı
- Pinus armandii - Çin beyazçamı
- Pinus bhutanica - Bhutan beyazçamı
- Pinus bungeana - Bunge çamı
- Pinus dalatensis - Vietnam beyazçamı
- Pinus densata - Sikang çamı
- Pinus densiflora - Japon sarıçamı
- Pinus fenzeliana - Hainan beyazçamı
- Pinus fragilissima - Wulu çamı
- Pinus gerardiana - Himalaya fıstık çamı
- Pinus henryi - Henry çamı
- Pinus hwangshanensis - Huangshan çamı
- Pinus kesiya - Khasi çamı
- Pinus koraiensis - Kore çamı
- Pinus krempfii - Krempf çamı
- Pinus latteri - Tenasserim çamı
- Pinus luchuensis - Luchu çamı
- Pinus massoniana - Çin kızılçamı
- Pinus merkusii - Sumatran çamı
- Pinus morrisonicola - Taiwan beyazçamı
- Pinus orthophylla -
- Pinus parviflora - Japon beyazçamı
- Pinus persica - İran çamı
- Pinus pumila - Japon fıstık çamı
- Pinus roxburghii -
- Pinus sibirica - Sibirya çamı
- Pinus squamata
- Pinus tabuliformis - Çin kızılçamı
- Pinus taiwanensis - Taiwan kızılçamı
- Pinus thunbergii - Japon karaçamı
- Pinus uyematsui - Uyematsu beyazçamı
- Pinus wallichiana - Ağlayan çam
- Pinus wangii (syn. P. kwangtungensis)
- Pinus yunnanensis - Yunnan çamı
[değiştir] Yeni Dünya
- Pinus albicaulis - Beyaz kabuklu çam
- P. aristata - Higori çamı
- P. attenuata -
- P. balfouriana - Tilki kuyruklu çam
- P. banksiana - Banks çamı
- P. clausa - Kumsal çamı
- P. contorta - Contarta çamı
- P. coulteri - Büyük kozalaklı çam
- P. echinata - Kısa yapraklı çam
- P. edulis - Colorado çamı
- P. elliottii -
- P. flexilis -
- P. glabra - Ladin çamı
- P. jeffreyi - Jeffrey çamı
- P. lambertiana - Şeker çamı
- P. longaeva -
- P. monophylla - Tek yapraklı çam
- P. monticola - Batı beyazçamı
- P. muricata -
- P. palustris - Uzun yapraklı çam
- P. ponderosa (syn. P. washoensis) - Batı sarıçamı
- P. pungens -
- P. radiata - Monteri çamı veya Radiata çamı
- P. reflexa - Güneybatı beyazçamı
- P. remota - Teksas çamı
- P. resinosa - Amerikan kızılçamı
- P. rigida - Katran çamı
- P. sabineana - Sabin çamı
- P. serotina - Bataklık çamı
- P. strobus - Veymut çamı
- P. taeda - Kuzey Carolina çamı
- P. torreyana - Torrey çamı
- P. virginiana - Jersey çamı
- P. apulcensis - Apulco çamı
- P. arizonica - Arizona çamı
- P. ayacahuite - Meksika beyazçamı
- P. caribaea - Caribbean çamı
- P. cembroides - Amerika fıstık çamı
- P. chiapensis - Chiapas beyazçamı
- P. cooperi - Cooper çamı
- P. cubensis - Cuban çamı
- P. culminicola - Potosi çamı
- P. devoniana (syn. P. michoacana) - Michoacan çamı
- P. durangensis - Durango çamı
- P. engelmannii - Engelman çamı
- P. estevezii - Estevez çamı
- P. gordoniana (syn. P. douglasiana) - Gordon çamı
- P. greggii - Gregg çamı
- P. hartwegii - Hartweg çamı
- P. herrerae - Herrera çamı
- P. hondurensis - Honduras çamı
- P. jaliscana - Jalisco çamı
- P. johannis - Johann çamı
- P. lawsonii - Lawson çamı
- P. leiophylla - Chihuahua çamı
- P. lumholtzii - Lumholtz çamı
- P. maximartinezii -
- P. maximinoi (syn. P. tenuifolia)
- P. montezumae - Montezuma çamı
- P. nelsonii - Nelson çamı
- P. occidentalis - Batı çamı
- P. oocarpa - Yumurta kozalaklı çam
- P. patula - Meksika ağlayan çamı
- P. orizabensis - Orizaba çamı
- P. pinceana
- P. praetermissa -
- P. pringlei -
- P. pseudostrobus -
- P. quadrifolia -
- P. rzedowskii - Rzedowski çamı
- P. strobiformis - Güneybatı Beyazçamı
- P. tecunumanii - Tecun Uman çamı
- P. teocote - Ocote çamı
- P. tropicalis - Tropikal çam
| Çamgiller familyasına ait cinsler |
| Pinus | Picea | Cathaya | Larix | Pseudotsuga | Abies | Cedrus | Keteleeria | Pseudolarix | Nothotsuga | Tsuga |
