Kayılar

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bu madde Kayalar maddesine çok benzemektedir ve bu ikisinin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir.

Kayılar Osmanlı Devleti'nin kurucuları kayı boyunun Rumeli'de yerleştiği şehir. Gazi Evrenuz Bey (veya Evrenos Bey) ve arkadaşları tarafından kurulan stratejik şehirin adıdır. Urfa üzerinden geleren kayı boyunun Osmancık -ki Osmancık Osman gazinin doğduğu yerden dolayı bu adı almıştır-, Bilecik , Bursa , Çanakkale , Keşan, Kavala üzerinden Rumeli yi fethederken Vardar ovası kıyısında yerleştikleri şehrin adıdır.

[değiştir] Etimolojisi

Osmanlıca KYLR diye yazılır. Ora muhacirleri biz Kayılar'lıyız derken ı var yok gibi teleffuz ederler.*Kayalar, Kayılar veya Kaylar Osmanlı Devleti-i Aliyesinde Rumelinin Başkenti olan Manastır'ın en önemli kazası(ilçesi)ydı.

Kailar İngilizce yazışmalarda arşivlerde Kayılar kailarşeklinde yazılmaktadır.
Ptolemaida Kailar(Toleymeyida Kayılari)
Ptolemais
Πτολεμαΐδα

[değiştir] Tarihçesi

Asıl adı Tapu Tahrir Defterlerinde Kazay-ı Cum'a (nam-ı diğer "Kayılar Kazası") olarak geçer. Halk arasında Kazayı cuma tutmamıştır. Rumelinin başkenti Manastıra yakın Müslüman Türklerin yerleştiği en önemli bir yerdi.
Adını Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilmesi sonrasında buraya yerleştirilen Kayı boylarından almıştır.
1924 Nüfus Mübadelesi'nden sonra Pontus Rumları'nın yoğun olarak yerleştiği merkezlerden biri olmuştur.

[değiştir] İdari Tarihçesi

Osmanlı'da:

Bir dönem Selanik'e, bir dönem Manastır'a bir dönemde Serfiçe'ye bağlıydı. Akdeniz'in Osmanlı egemenliğine geçmesinde büyük roller oynamış Barbaros Hayrettin, Oruç Reis, İlyas Reislerin atalarının memleketidir. Selanik'i Üsküp'e bağlayan ana yol üzerindedir. Buradaki pek çok cami, tekke ve vakıf yıkık durumdadır.

Şehir Merkezi iki ana parçaya ayrılır: 1.Aşağı Kayılar) ve Yukarı Kayılar)--3210 08:10, 4 May 2006 (UTC)

Yunanistan'da:

(Yunanca'da Πτολεμαΐδα, Ptolemaida) Yunanistan'da Batı Makedonya bölgesindeki Kozani vilayetine bağlıdır.Aynı dönemde şehrin ismi değiştirilerek (evvelce Yunanlılarca da Toleymeyida Kayılari denmekteydi) Sonradan 1970 lerde Kayılariyi terkettiler. Büyük İskender'in komutanlarından birinin adı verilmiştir (Makedonya'nın -Yunanistan Makedonyasının- pek çok şehrinin Yunanistan yönetimindeki yeni isimleri Büyük İskender'in komutanlarına atfen seçilmiştir).

[değiştir] Nüfusu:

Ana madde: Nüfus Mübadelesi
Ana madde:Rumeliden Gelen Muhacirler
Ana Madde :Anadoludan Giden Mubadiller

Kuruluşu:
19 yy Kemal karpatın kiatbından alınacak
20 yy
2001:32000

[değiştir] Kayılarda Nüfus Hareketleri

[değiştir] Kayılardan Anadoluya Gelen Muhacirler

-Zeyfe Eminler sülalesi -Zenginler -Molla İsiinler(Hüseyinler) -Uzun İsiinler(Hüseyinler) -Mazlum Beyler -Halit Hocalar -Genç Sülalesi(Kısa Hocalar) -Fehim Ağalar -Nalbant Veli

[değiştir] Anadoludan Kayılara Giden Rumlar

[değiştir] Ekonomi:

Bölgedeki zengin linyit rezervleri nedeniyle Yunanistan'ın elektrik ihtiyacının % 70'ini karşılayan 4 termoelektrik santral ı bulunmaktadır. Kosovada buna benzer.

[değiştir] Tarihte Kaylarlılar

Debreli Hasan
Mazlum Bey
Zeyfe Eminlerden Bekir Bey
Bayram bin Yusuf
Koca İbrahim Ağa
Erdemuşlu Asker Bayram Ağa
süvari çavuşu Rıdvan Ağa

[değiştir] Kayılar Kökenliler:

Necati Cumalı; Romancı
Lütfullah Kayalar; eski Tarım Bakanı
Cem Kozlu; THY Eski Genel Müdürü ve Coca-Cola Genel Müdür Yardımcısı
Kenan Yaşar; Şair ve yazar
Orhan Vardar; Profesör
Ahmet Suphi Furat; Arap Dili ve Edebiyatı Profesörü

[değiştir] Meşhur Kayılar Aileleri

Zeyfe Eminler : Sandık Emini Zeyfe Emin Efendinin torunları
Mazlum Bey
Zenginler
Uzun İsiinler (uzun Hüseyinler) veya Molla Hüseyinler
Halit Hocalar
Genç Sülalesi(Kısa Hocalar)
MEÇOLAR(GÜMÜŞBAŞLAR)

[değiştir] Kayıların Köyleri (Karyeleri) =

Erdoğmuş yerel lehçe ile Erdemuş Uzun İsinler(Molla İsinler)
Kuzlu (oğuzlu karyesi diye tapu tahrir defterlerinde geçer.)veya Anadoluda nüfus kayıtlarında kuzlu küy - Kozlu köy diye geçer .Meşhur Cem Kozlu buralıdır.
Çalcılar
Hasan Köyü
Karapınar Köyü Bakınız: Karapınar muharebesi
Çalcılar
Köseler
Ağustos
KaraferyeBakınız:Karafere Muharebesi
Sele
İn ObasıYerel ağızda "İnebosu" olarak anılır. Köyün üst başında bir kaç tane mağara bulunmakta ve bunlar eskiden beri kutsal yerler olarak taninmakta. Topçular ve Cuma tekkesi arasinda Sarikaya eteklerinde kurulmustur. Yeni adi Akrini'dir ve Sakarya Karasu kökenli ortodoks Lazlar yasamaktadir. Mübadelede, In Obasi halki Cerelli ve diger yakin köylerden az sayida aileyle birlikte Manisa, Samsun-Havza, Sivas-Divriği, Elazig'in yakin köyleri ve Nigde civarina yerlestirilmislerdir. Parçalanmiş olan aileler daha sonra Havza (Seyhkoyun ve Hacidede köyleri)ve Manisa (Merkez Yeniköy)de toplanmislardir. In Obasi köyde bulunan Öksüz Baba türbesi ve vakfiyla beraber kutsal inleriyle taninirdi.
Cerelli Cerelli köyü simdiki adi Haravgi olan eski Cuma yakininda bir köydür. Halkindan bir kismi In Obasi köylüleriyle akrabaliklari nedeniyle 1924 mübadelesinde Anadolu'da ayni yerlere yerlesmislerdir. Cerelli köyünde, tipki Cuma gibi, su anda oturum bulunmamaktadir. Sarigöl altinda bulunan kömürün islenmesi amaciyla kurulan 4 büyük termik santralinin yarattigi hava kirliligi Kaylar ovasinin bir kismini yasanmaz duruma getirmistir. Bu nedenle Cuma (Haravgi) kazasi ve ona bagli bazi köyler su anda bosaltilmis bulunmaktadir.
Topçular
Baraklı
Çerkesköy
Çeşme*Aydos
Gülünç
KölemezKölemez,koyun sütünden yapılan bir süt mamülü olup koyun sütü koyulaştığı zaman kaymak kıvamında yapılan ve yörüklere mahsus bir süt yiyeceğidir.Ortakçıların sürü sahiplerine sürülerin sütten kesilmelerinin son demlerinde verilen nefis yiyeceğin adıdır. Kölemezliler urfa karacadağ dan gelen kayı aşireti olmaları ve bir kısmının eyyübilerle bağlantılı olması nedeniyle(çocuklarında eyüp ve halit isimlerinin babadan oğula intikalinde de görülmektedir.) ve Eyyübiler in kölemenlerle bağlantılı olduğundan kölemezliler kölemenlilerle bağlantılı olabilir.
Uçana
Nalbantköy
İğneli
Kurtlar
Debre
Sulpa
Durutlar
Oyvodina
Muralar
Kırımşa
Arabina
Komana
Kaynak
Eleviç
Soroviç
Noyrat Gölü
Sotur
Orhan
Kruşar
Sarıkulak
Bulgar
Milas
Yeniköy
Tarman
Dustan(Farsi, Dostlar demek)
Kalburcular
Demirciler
yayla
Dedeler
kale obası
bağçeli obası
Ahmetli
Köçek Ahmetli
Çamurlu
Kuranekeş*Akpınar
Kadirli
Tatarcılar
Kırçova
Komana
Türbe
Celalli
Haydarlı
Cuma Tekkesi
Hacılar
Gaziler
Moğol
Karaağaç
Çakırlar
Sarı musalar
Rahmanlı
İsar
İbişli
Menteşeli
İbişli
Hacı Morti
Aksaklı
Baraklı
Ayna Obası
Topçular
Veranlık
Üsküpler
Köseler
Yüz Obası
Yunuslu
Menteşeli
Kırımşa
Habillu
Muhinler
Koçana
Katransa
Terepişte
Frankoça
arkadohor
urupan
Çalışan
Öküz Obası
Ahmet Obası
Adil obası
Filan Obası
Karlı Dağ
Karaferye
Karaahmet
İsmailler
Cevadlı
Sofular
Işıklar
aşağıkayıkoyüTürkiyenin bir çok ilinde bulunmakla beraber en büyük kayıköyü kastamonu tosya ilçesindedir.aşağıkayı köyü olarak bilen köyün deniz seviyesinden yüksekliği 1100 metre olup kastamonunun en büyük 3. köyüdür ve yerleşim alanı 1.000.000 metrekere civarındadır.Kayı hanın orta asyadan göç etmesiyle başlayan kayı boyunun bir uzantısı olup,yaklaşık olarak 400 yıldır bu bölgede yerleşimini sürdürmektedir

[değiştir] Kayılar Kaza Merkezi

Aşağı Kayılar:Ahalisi bektaşi olup bir kısmı halen orda kaldığına ve hiristiyan olduğuna dair rivayet vardır. bunların siyasal temayülleri Anadoluda da halen sol partileredir. Bakınız:Tartışma bölümü

Bakınız:see link

Yukarı Kayılar:Ahalisi sünni olup, Anadolu'ya gelmişlerdir.(Kayı hanın orta asyadan göçüyle başlayan kayı boyunun serüvenin 2'ye bölünmesiyle beraber şekillenmeye başlamıştır.bir bölümü sivas ve civarlarına yerleşmiştir.bu bölgede yerleşenlerin alevi kültürünü benimsediği,diğer bölümün ise ege bölegesi yerleştiği,bunların ise sunni inancını benimsediği bilinmektedir)

[değiştir] Kültür

[değiştir] Dil

Kayı Türkçesi Çağatay Türkçesi gurubundan olup h harfi konuşmada düşer.Ses uyumu önem kazanır. baba dede nene dudu cece tete ağa kada ata kalak acaağa baba mola yenge, hanım yenge,