Türkmen Türkçesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Türkmence Türkmençe
Konuşulduğu ülkeler:	Türkmenistan, İran, Afganistan, Türkiye
Konuşan kişi sayısı:	6 milyon
Sıralama:	*
Dil Grubu Sınıflandırma:	Ural-Altay Dil Ailesi (tartışmalı) Altay Dil Ailesi (tartışmalı) Türk dilleri Oğuz Grubu Türkmence
Resmî Durum
Resmî dil olduğu ülkeler:	Türkmenistan
Dili düzenleyen kurum:	*
Dil Kodları
ISO 639-1	tk
ISO 639-2	tuk
SIL	tuk
Ayrıca bakınız: Dil – Dil aileleri Vikipedi'nin Türkmen Türkçesi sürümü

Türkmen Türkçesi veya Türkmence Türkmenistan'ın resmi dili olup nüfusun %90'ı (3.500.000 kişi) tarafından konuşulan bir ::Türk dilidir. Ayrıca İran'da 2.000.000, Afganistan'da ise 500.000 kişilik azınlıklar tarafından konuşulur. Türk dilleri'nin Oğuz (Batı) lehçesine ait olan bu dil Türkiye ve Azerbaycan Türkçelerine büyük benzerlik gösterir.

[değiştir] Alfabe

A ,a ,B ,b ,Ç ,ç ,D ,d ,E ,e ,Ä ,ä , F ,f ,G ,g ,H ,h ,İ ,i ,J ,j ,Ž ,ž ,K , k ,L ,l ,M ,m ,N ,n ,Ň ,ň ,O ,o , Ö ,ö ,P ,p ,R ,r ,S ,s ,Ş ,ş ,T ,t , U ,u ,Ü ,ü ,W ,w ,Y ,y ,Ý ,ý ,Z ,z.

Türkmenistan alfabesinde Türkiye alfabesinden farklı olan harfler şunlardır:
ä: açık e
j: c
ž: j
ň: genizsi n
w: v
ý: y
y: ı

[değiştir] Dilbilgisi

[değiştir] Zamirler

1-Şahıs Zamirleri
Türkmence şahıs zamirleri aşağı yukarı Türkiye Türkçesindeki gibidir:
Men, sen, ol, biz, siz, olar

Yönelme hallerinde n>ň değişmesi olur:
maňa, saňa, oňa

2-İşaret Zamirleri
Türkmence işaret zamirleri şunlardır: Bu, şu, ol, şol.
Çekimli hallerde;

"Bu" işaret zamiri "m" ile başlar.
Ek ile zamirlerin aralarına "n" sesi girer.
Yönelme hallerinde ise n>ň değişmesi olur.

muny: bunu, muňa: buna, onuň: onun

[değiştir] Fiiller

[değiştir] Şimdiki Zaman

-ýar, -ýär Şimdiki Zaman Eki + Şahıs Ekleri

Şimdiki Zaman
Olumlu				Olumsuz
gelýärin	geliyorum	okaýaryn	okuyorum	gelmeýärin	gelmiyorum	okamaýaryn	okumuyorum
gelýärsiň	geliyorsun	okaýarsyň	okuyorsun	gelmeýärsiň	gelmiyorsun	okamaýarsyň	okumuyorsun
gelýär	geliyor	okaýar	okuyor	gelmeýär	gelmiyor	okamaýar	okumuyor
gelýäris	geliyoruz	okaýarys	okuyoruz	gelmeýäris	gelmiyoruz	okamaýarys	okumuyoruz
gelýärsiňiz	geliyorsunuz	okaýarsyňyz	okuyorsunuz	gelmeýärsiňiz	gelmiyorsunuz	okamaýarsyňyz	okumuyorsunuz
gelýärler	geliyorlar	okaýarlar	okuyorlar	gelmeýärler	gelmiyorlar	okamaýarlar	okumuyorlar

[değiştir] Geniş Zaman

Geniş Zaman
Olumlu				Olumsuz
gelerin	gelirim	okaryn	okurum	gelmerin	gelmem	okamaryn	okumam
gelersiň	gelirsin	okarsyň	okursun	gelmersiň	gelmezsin	okamarsyň	okumazsın
geler	gelir	okar	okur	gelmez	gelmez	okamaz	okumaz
geleris	geliriz	okarys	okuruz	gelmeris	gelmeyiz	okamarys	okumayız
gelersiňiz	gelirsiniz	okarsyňyz	okursunuz	gelmersiňiz	gelmezsiniz	okamarsyňyz	okumazsınız
gelerler	gelirler	okarlar	okurlar	gelmezler	gelmezler	okamazlar	okumazlar

[değiştir] Gelecek Zaman

Türkmence gelecek zamanda şahıslara göre fiil çekimi yoktur. Bunun yerine zamirler kullanılır.

Gelecek Zaman
Olumlu				Olumsuz
men geljek	geleceğim	men okajak	okuyacağım	men geljek däl	gelmeyeceğim	men okajak däl	okumayacağım
sen geljek	geleceksin	sen okajak	okuyacaksın	sen geljek däl	gelmeyeceksin	sen okajak däl	okumayacaksın
ol geljek	gelecek	ol okajak	okuyacak	ol geljek däl	gelmeyecek	ol okajak däl	okumayacak
biz geljek	geleceğiz	biz okajak	okuyacağız	biz geljek däl	gelmeyeceğiz	biz okajak däl	okumayacağız
siz geljek	geleceksiniz	siz okajak	okuyacaksınız	siz geljek däl	gelmeyeceksiniz	siz okajak däl	okumayacaksınız
olar geljek	gelecekler	olar okajak	okuyacaklar	olar geljek däl	gelmeyecekler	olar okajak däl	okumayacaklar

[değiştir] Görülen Geçmiş Zaman

Görülen Geçmiş Zaman
Olumlu				Olumsuz
geldim	geldim	okadym	okudum	gelmedim	gelmedim	okamadym	okumadım
geldiň	geldin	okadyň	okudun	gelmediň	gelmedin	okamadyň	okumadın
geldi	geldi	okady	okudu	gelmedi	gelmedi	okamady	okumadı
geldik	geldik	okadyk	okuduk	gelmedik	gelmedik	okamadyk	okumadık
geldiňiz	geldiniz	okadyňyz	okudunuz	gelmediňiz	gelmediniz	okamadyňyz	okumadınız
geldiler	geldiler	okadylar	okudular	gelmediler	gelmediler	okamadylar	okumadılar

Türkmencenin imlasına bağlı olarak:
Üçüncü şahıslarda görülen geçmiş zaman eki her zaman -dy, -di şeklinde yazılır.

gördi, gördiler

İki ya da daha fazla heceden sonra tüm şahıslarda bu durum görülür.

düşündim, düşündiň, düşündi, düşündik, düşündiňiz, düşündiler

[değiştir] Öğrenilen Geçmiş Zaman

Öğrenilen Geçmiş Zaman I
Olumlu				Olumsuz
gelipdirin	gelmişim	okapdyryn	okumuşum	gelmändirin	gelmemişim	okamandyryn	okumamışım
gelipdirsiň	gelmişsin	okapdyrsyň	okumuşsun	gelmändirsiň	gelmemişsin	okamandyrsyň	okumamışsın
gelipdir	gelmiş	okapdyr	okumuş	gelmändir	gelmemiş	okamandyr	okumamış
gelipdiris	gelmişiz	okapdyrys	okumuşuz	gelmändiris	gelmemişiz	okamandyrys	okumamışız
gelipdirsiňiz	gelmişsiniz	okapdyrsyňyz	okumuşsunuz	gelmändirsiňiz	gelmemişsiniz	okamandyrsyňyz	okumamışsınız
gelipdirler	gelmişler	okapdyrlar	okumuşlar	gelmändirler	gelmemişler	okamandyrlar	okumamışlar

g • • d Türk dilleri
Batı Türkçe
Bolgar grubu	Bolgar* \| Çuvaşça \| Hazarca*
Çagatay	Ayni dili \| Çagatayca* \| Ili Turki \| Lop dili \| Uygurca \| Özbekçe
Kıpçak grubu	Baraba dili \| Başkırca \| Kırım Tatarcası¹ \| Komanca* \| Karaçay-Balkarcası \| Karaimce \| Karakalpakça \| Kazahça \| Kıpçakça* \| Krımçakça \| Kumıkça \| Nogayca \| Tatarca \| Urum dili¹
Oğuz grubu	Afşarca \| Azerbaycanca \| Kırım Tatarcası¹ \| Gagavuzca \| Horasan Turkçesi \| Osmanlı Türkçesi* \| Peçenekçe* \| Kaşgayca \| Salarca \| Türkiye Türkçesi \| Türkmence \| Urumca¹
Doğu Türkçe
Argu grubu	Halaçça
Kırgız-Kıpçak grubu	Altay dili \| Kırgızca
Uygur grubu	Çulımca \| Dolganca \| Fuyü Gırgıs dili \| Hakasça Doğu Altayca \| Şorca \| Tofaca \| Tuvaca \| Batı Yugurca \| Yakutça
Notlar: ¹ birden fazla grubta listelenmis dil, * Ölü diller

"http://tr.wikipedia.org../../../t/%C3%BC/r/T%C3%BCrkmen_T%C3%BCrk%C3%A7esi_f755.html"'dan alındı

Sayfa kategorileri: Türk dilleri | Altay dil ailesi | Doğal diller | Türkmenistan