Andes
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Dãy Andes (Quechua: Anti(s)) là dãy núi dài nhất thế giới, tạo thành một chuỗi liên tục chạy dọc theo bờ tây Nam Mỹ. Dãy Andes dài hơn 7000 km, rộng 500 km ở một vài vị trí (ví trí rộng nhất từ 18° đến 20° vĩ độ nam), chiều cao trung bình khoảng 4000 m. Dãy Andes về cơ bản bao gồm 2 dãy núi lớn: Cordillera Oriental và dãy Cordillera Occidental, thông thường bị tách biệt bởi các rãnh sâu mà trong đó có các dãy núi nhỏ hơn nhô lên, trong đó có dãy Cordillera de la Costa của Chile. Các dãy núi nhỏ khác nhô lên từ hai bên hông của hai dãy núi lớn. Dãy Cordillera de la Costa xuất phát từ cực nam của châu Mỹ và chạy theo hướng bắc, song song với bờ biển và bị phân nhỏ ra tại điểm khởi đầu thành một số đảo và sau đó tạo nên ranh giới phía tây của thung lũng lớn của Chile. Đến phía bắc, dãy núi chạy theo bờ biển này tiếp tục bằng một số dãy núi nhỏ hoặc một số ngọn đồi riêng biệt dọc theo Thái Bình Dương cho đến Venezuela, thường tạo ra một thung lũng tương tự có thể thấy rõ hơn hoặc không rõ rệt về phía tây của dãy núi lớn phía tây. Dãy Andes trải dài qua 7 quốc gia: Argentina, Bolivia, Chile, Colombia, Ecuador, Peru và Venezuela, một số quốc gia được biết đến như là "Quốc gia Andes". Tên Andes lấy từ tiếng Quechua là anti có nghĩa là mào gà cao. Dãy Andes là dãy núi cao nhất bên ngoài châu Á với đỉnh cao nhất Aconcagua cao đến 6.962 m trên mực nước biển. Đỉnh núi Chimborazo (núi lửa) ở phần dãy Andes ở Ecuador là điểm trên bề mặt trái đất xa nhất từ tâm của nó vì chỗ phình xích đạo. Dãy Andes không cao như Himalaya nhưng rộng bằng và dài gấp đôi Himalaya.
Mục lục |
[sửa] Các đỉnh núi thuộc dãy Andes
Dưới đây là một số đỉnh núi chủ yếu của dãy Andes đi qua các quốc gia: Tiêu bản:Wrapper
|
|-
|
|-
|
|-
|
|-
|
|-
|
|-
|
|-
|
|}
[sửa] Argentina
- See also List of mountains in Argentina
- Aconcagua, 6,962 m
- Cerro Bonete, 6,759 m (not 6,872 m)
- Galán, 5,912 m (not 6,600 m)
- Incahuasi, 6,620 m
- Mercedario, 6,720 m
- Pissis, 6,795 m (not 6,882 m)
[sửa] Argentina/Chile border
- Cerro Bayo, 5,401 m
- Cerro Chaltén, 3,375 m or 3,405 m, Patagonia, also known as Cerro Fitzroy
- Cerro Escorial, 5,447 m
- Cordón del Azufre, 5,463 m
- Falso Azufre, 5,890 m
- Lastarria, 5,697 m
- Llullaillaco, 6,739 m
- Maipo, 5,264 m
- Marmolejo, 6110 m
- Ojos del Salado, 6,893 m
- Olca, 5,407 m
- Sierra Nevada de Lagunas Bravas, 6,127 m
- Socompa, 6,051 m
- Nevado Tres Cruces, 6,749 m (south summit) (III Region)
- Tupungato, 6,570 m (not 6,800 m)
[sửa] Bolivia
- Ancohuma, 6,427 m
- Cabaray, 5,860 m
- Chacaltaya, 5,421 m
- Huayna Potosí, 6,088 m
- Illampu, 6,368 m
- Illimani, 6,438 m
- Macizo de Larancagua, 5,520 m
- Macizo de Pacuni, 5,400 m
- Nevado Anallajsi, 5,750 m
- Nevado Sajama, 6,542 m
- Patilla Pata, 5,300 m
- Tata Sabaya, 5,430 m
[sửa] Bolivia/Chile border
- Acotango, 6,052 m
- Cerro Minchincha, 5,305 m
- Irruputuncu, 5,163 m
- Licancabur, 5,920 m (there is no "6,620 m Lincancaur" in Argentina)
- Olca, 5,407 m
- Parinacota, 6,348 m
- Paruma, 5,420 m
- Pomerape, 6,282 m
[sửa] Chile
- Monte San Valentin, 4,058 m (Patagonia)
- Cerro Paine Grande, c. 2,750 m (Patagonia) (not 3,050 m)
- Cerro Macá, c.2300 m (Patagonia) (not 3,050 m)
- Monte Darwin, c.2500 m (Patagonia)
- Volcan Hudson, c.1900 m (Patagonia)
[sửa] Colombia
- Galeras, 4,276 m
- Nevado del Huila, 5,700 m
- Nevado del Ruiz, 5,389 m
- Ritacuba Blanco, 5,410 m
[sửa] Ecuador
- Antisana, 5,753 m
- Cayambe, 5,790 m
- Chimborazo, 6,267 m
- Corazón, 4,790 m
- Cotopaxi, 5,897 m
- El Altar, 5,320 m
- Illiniza, 5,248 m
- Pichincha, 4,784 m
- Reventador, 3,562 m
- Sangay, 5,230 m
- Tungurahua, 5,023 m
[sửa] Peru
- Alpamayo, 5,947 m
- Carnicero, 5,960 m
- El Misti, 5,822 m
- El Toro, 5,830 m
- Huascarán, 6,768 m
- Jirishanca, 6,094 m
- Rasac, 6,040 m
- Rondoy, 5,870 m
- Sarapo, 6,127 m
- Seria Norte, 5,860 m
- Siula Grande, 6,344 m
- Yerupaja, 6,635 m
- Yerupaja Chico, 6,089 m
[sửa] Venezuela
- Pico Bolívar, 4,981 m
- Pico Humboldt, 4,940 m
- Pico La Concha, 4,870 m
- Pico Piedras Blancas, 4,740 m
[sửa] Liên kết ngoài
- PhotoGlobe: Andes around Mt. Mercedario
- Andes geology (University of Arizona)
- Climate and animal life of the Andes
- Civilizations of Ancient Peru
- Complete list of separate mountains in the Andes over 6000 m
- [1]
- Famous Andes peaks
- http://www.peaklist.org/WWlists/ultras/southamerica.html Complete list of mountains in South America with a prominence of at least 1500 m
