Chu Ân Lai

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Chu Ân Lai (chữ Hán giản thể: 周恩来; chữ Hán phồn thể: 周恩來; bính âm: Zhou Enlai) (1898 - 1976) là Thủ tướng đầu tiên của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Ông giữ chức vụ này từ năm 1949 đến năm 1976, khi ông qua đời. Trong thời gian từ năm 1949 đến 1958, ông còn kiêm nhiệm chức Bộ trưởng Ngoại giao.

[sửa] Tiểu sử

Chu Ân Lai sinh ngày 5 tháng 3 năm 1898 tại huyện Sơn Dương, phủ Hoài An (nay là huyện Hoài An), tỉnh Giang Tô, Trung Quốc nhưng quê gốc ở huyện Thiệu Hưng, tỉnh Chiết Giang.

Ông theo học Trường trung học Nam Khai tại Thiên Tân năm 1913. Sau khi tốt nghiệp Trường Nam Khai năm 1917, ông sang du học ở Nhật Bản. Năm 1920, ông sang du học ở Pháp, tiếp nhận các tư tưởng của chủ nghĩa cộng sản, cùng với một số thanh niên lưu học sinh Trung Quốc ở Paris tham gia một tiểu tổ cộng sản. Sau này thời gian vào Đảng Cộng sản Trung Quốc của ông được tính từ đây. Năm 1922, chính Chu Ân Lai đã giới thiệu Chu Đức vào Đảng Cộng sản tại Đức.

Tháng 9 năm 1924, Chu Ân Lai về Quảng Châu làm Trưởng ban Tuyên truyền của Đảng tại khu Quảng Đông và sau đó làm Chủ nhiệm Chính trị Trường Quân sự Hoàng Phố. Tháng 5 năm 1927, Chu Ân Lai được bầu vào Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc và giữ chức Bí thư trưởng Trung ương.

Ngày 1 tháng 8 năm 1927, ông cùng Chu Đức, Hạ Long lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Nam Xương. Ngày này được coi là ngày thành lập Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc.

Tháng 11 năm ấy, ông đến Thượng Hải hoạt động bí mật trong vùng đất thuộc quyền kiểm soát của Quốc dân Đảng. Ông được cử làm ủy viên thường trực Bộ Chính trị Trung ương lâm thời kiêm Trưởng ban Tổ chức Trung ương Đảng.

Năm 1928, ông sang Moskva dự Đại hội đại biểu Quốc tế Cộng sản lần thứ 6 và được bầu làm ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Quốc tế Cộng sản.

Năm 1934, ông giữ chức Bí thư Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Ủy ban Quân sự cách mạng Trung ương.

Năm 1934, ông tham gia cuộc Vạn lý trường chinh. Khi nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập (1949), ông được bầu làm Thủ tướng (Tổng lý) Quốc vụ viện kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao. Ông mất ngày 8 tháng 1 năm 1976 khi ở cương vị Thủ tướng được 26 năm liền.

[sửa] Hoạt động

Về mặt đối nội, Chu Ân Lai được đánh giá cao khi giữ cương vị Thủ tướng cũng như Bộ trưởng Ngoại giao trong một thời gian dài. Có nhiều ý kiến khen ngợi thái độ ôn hoà của ông trong cuộc Cách mạng Văn hoá (1966 - 1976).

Về mặt đối ngoại, Chu Ân Lai đã tham dự nhiều hội nghị quốc tế quan trọng như hội nghị Genève năm 1954 giải quyết vấn đề hòa bình ở Đông Dương, hội nghị đoàn kết các nước Á Phi họp ở Bandung năm 1955. Người ta cũng nói nhiều về vai trò của Chu Ân Lai trong việc tạo nên sự kiện "Ngoại giao bóng bàn" khi ông có mặt trong nhiều trận đấu bóng bàn giao hữu giữa vận động viên Trung Quốc và Hoa Kỳ. Sự kiện này phần nào thúc đẩy cuộc viếng thăm của Tổng thống Richard Nixon tháng 2 năm 1972 và làm bình thường hoá mối quan hệ Trung - Mỹ. Chu Ân Lai cũng được báo chí Việt Nam nói đến như một nhân vật có mối quan hệ gần gũi với chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Ông đã từng dẫn đầu đoàn đại biểu Trung Quốc sang Hà Nội dự lễ tang Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1969.