Nguyễn Hải Thần
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nguyễn Hải Thần (chữ Hán: 阮海臣; 1878(?) – 1959) là một nhà cách mạng chống Pháp, người sáng lập và lãnh đạo Việt Nam Cách mệnh Đồng minh Hội.
[sửa] Tiểu sử
Nguyễn Hải Thần tên thật là Vũ Hải Thu (còn có tên khác là Nguyễn Cẩm Giang; Nguyễn Bá Tú (?)), quê quán ở Hà Nội (làng Đại Từ, Đại Kim). Thuở nhỏ Nguyễn Hải Thần học chữ Hán. Hưởng ứng phong trào Đông du ông theo Phan Bội Châu sang Trung Quốc hoạt động chống Pháp, hoạt động trong Việt Nam Quang phục hội (1912-1924). Ông đã học tại trường Chấn Vũ (Tôkyô, Nhật Bản). Nguyễn Hải Thần được đưa vào Trường Võ bị Hoàng Phố và trở thành giảng viên môn chính trị tại trường này. Ông còn nổi tiếng với nghề thầy bói.
Khoảng năm 1912–1913 Nguyễn Hải Thần về nước mưu sát Toàn quyền Đông Dương Albert Sarraut nhưng không thành, ông quay trở lại Trung Quốc.
Ngày 13 tháng 3 năm 1915, Nguyễn Hải Thần cùng Hoàng Trọng Mậu và Phan Sào Nam mộ quân từ Quảng Tây (Trung Quốc) đánh đồn Tà Lùng, Lạng Sơn.
Năm 1927, Nguyễn Hải Thần lãnh đạo đảng "Việt Nam toàn quốc cách mạng" ở Quảng Đông (Trung Quốc).
Năm 1936, Nguyễn Hải Thần được Hồ Học Lãm, một nhà yêu nước đang làm võ quan trong quân đội Tưởng Giới Thạch, mời lên Nam Kinh tham gia thành lập Việt Nam Độc lập Đồng minh Hội, gọi tắt là Việt Minh.
Năm 1940, ông cộng tác với lực lượng Việt Nam Kiến quốc quân của Trần Trung Lập tấn công Pháp ở Đồng Đăng, Lạng Sơn gần biên giới Trung–Việt.
Khoảng năm 1940 ông cùng Lý Đồng A lập Đảng Duy dân. Năm 1941, Nguyễn Hải Thần hoạt động ở Tĩnh Tây, (Quảng Tây, Trung Quốc).
Tháng 10 năm 1942 tại Liễu Châu (Trung Hoa), Nguyễn Hải Thần cùng với Nghiêm Kế Tổ, Vũ Hồng Khanh, Nông Kinh Du,... sáng lập Việt Nam Cách mệnh Đồng minh Hội gọi tắt là Việt Cách.
Tháng 9 năm 1945 Việt Cách về nước theo 200.000 quân Trung Hoa Dân quốc do tướng Lư Hán chỉ huy sang giải giới quân đội Nhật. Theo hồi ký của Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Hải Thần cho người đi rải truyền đơn ở Hà Nội, dùng loa phóng thanh nói Việt Minh độc tài và ngồi trên ô tô con, trên nóc xe có hai lính gác nằm với khẩu trung liên, hai lính khác ngồi phía trước cầm tiểu liên đi thị uy trên đường phố Hà Nội.
Tướng Tiêu Văn của Trung Hoa Dân quốc đòi Hồ Chí Minh phải dàn xếp với Việt Cách và cho đại diện của Việt Cách có hai ghế cao cấp trong Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Tại phiên họp ngày 27 tháng 9 năm 1945, Hội đồng Chính phủ đã bàn bạc và nhất trí để Nguyễn Hải Thần giữ chức Phó Chủ tịch Chính phủ. Ngày 23 tháng 10, Hồ Chí Minh và Nguyễn Hải Thần ký thỏa ước chấp nhận hai bên đoàn kết và hợp tác, nhưng sau đó ít ngày thỏa thuận trên bị bãi bỏ.
Đầu năm 1946 Việt Cách tham gia Quốc hội Liên hiệp và Chính phủ Liên hiệp của Việt Minh. Nguyễn Hải Thần giữ chức Phó Chủ tịch trong Chính phủ Liên hiệp này, đồng thời là đại biểu Quốc hội đặc cách không qua bầu cử của nhóm Việt Cách.
Tháng 7 năm 1946, khi tranh chấp giữa Việt Minh và các phe phái đối lập xảy ra, Việt Minh tấn công lực lượng của Việt Cách. Nguyễn Hải Thần phải bỏ trốn sang Trung Quốc. Năm 1947 ông lấy vợ thứ hai ở Trung Quốc tên là Hao Hai Le.
Mất năm 1959 (có tài liệu là năm 1951 hoặc 1954) tại Quảng Châu (Trung Quốc).
