Grammatik
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Grammatik isch dr Begriff, wo alli Regle von ere Schprooch duet zämmefasse. Normalerwiis -und in unserem Kultuurgebiet- sin das: D`Unterteilig in Wortarte, d`Deklination, d`Flexion und dr Satzbau (Syntax) ,abr au d Rächtschrybig. Dekliniert wärdet d' Hauptwörter odr d' Subschtantiv (und evt. Adjektiv,Zahlwörter,Artiggel), konjugiert odr flektiert wärdet d' Verben odr Tätigkeitswörter.
'S Alemannische het d'Deklination (vo de Subschtantiv) wytgehend verloore und chennt numme nu e Singular und e Plural:
- Byschpil(neutrum):
- Nominativ: 's Huus_______ Nom.Plural: d' Hüüser
- Genitiv: vom Huus_______ Gen.Plural: vo de Hüüser
- Dativ: em Huus_______ Dat.Plural: de Hüüser
- Akkusativ: 's Huus_______ Akk.Plural: d' Hüüser
Bi de Tätigkeitswörter (Verbe) het's 's Alemannische d'Vergangeheitsform und 's Futurum verloore.D'Vergangeheit wird mit em Perfekt uusdruckt,d' Zuekunft wird umschribe:
- ich ging_______ i bi gange
- ich rief_______ i ha gruefe
- ich werde gehen______ i gang (denn)
- ich werde (jetzt) essen_______ i gang go ässe
En Ussnahm isch 's Verb "sein" im dütsche Schproochgebiet. Dört isch d' Vergangehaitsform sehr vebreitet oder isch in dä letschti Jôhr wieder in dä Dialekt "ydrunge" (zum Byschpil am Hochrhy oder am Kaiserschtuhl):
- in Dütschland: Wo warsch? I war dehei/dahoam.
- in dr Schwyz: Wo bisch gsi? I bi dehei gsi.
lueg au: Alemannische Grammatik, Präteritum, Futurum, Gegenwart, Akkusativ, Genitiv
