Periodensystem
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
S Periodäsystem vo dä Elemänt (churz Periodäsystem oder PSE) büütät ä Übersicht über d Elemänt. D Elemänt sind därbi nach dr Ornigszahl gordnät und entsprächänd ihrärä chemischä Eigäschaftä i verschidäni Periodä sowiä i verschidäni Haupt- odär Näbätgruppä iiteilt.
Periodäsystem vo dä Elemänt
| Gruppä | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | ||
| I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | |||||||||||||
| Periodä | Schalä | |||||||||||||||||||
| 1 | 1 H |
2 He |
K | |||||||||||||||||
| 2 | 3 Li |
4 Be |
5 B |
6 C |
7 N |
8 O |
9 F |
10 Ne |
L | |||||||||||
| 3 | 11 Na |
12 Mg |
13 Al |
14 Si |
15 P |
16 S |
17 Cl |
18 Ar |
M | |||||||||||
| 4 | 19 K |
20 Ca |
21 Sc |
22 Ti |
23 V |
24 Cr |
25 Mn |
26 Fe |
27 Co |
28 Ni |
29 Cu |
30 Zn |
31 Ga |
32 Ge |
33 As |
34 Se |
35 Br |
36 Kr |
N | |
| 5 | 37 Rb |
38 Sr |
39 Y |
40 Zr |
41 Nb |
42 Mo |
43 Tc |
44 Ru |
45 Rh |
46 Pd |
47 Ag |
48 Cd |
49 In |
50 Sn |
51 Sb |
52 Te |
53 I |
54 Xe |
O | |
| 6 | 55 Cs |
56 Ba |
57 La |
* | 72 Hf |
73 Ta |
74 W |
75 Re |
76 Os |
77 Ir |
78 Pt |
79 Au |
80 Hg |
81 Tl |
82 Pb |
83 Bi |
84 Po |
85 At |
86 Rn |
P |
| 7 | 87 Fr |
88 Ra |
89 Ac |
** | 104 Rf |
105 Db |
106 Sg |
107 Bh |
108 Hs |
109 Mt |
110 Ds |
111 Rg |
112 Uub |
113 Uut |
114 Uuq |
115 Uup |
116 Uuh |
117 Uus |
118 Uuo |
Q |
| Lanthanoidä | * | 58 Ce |
59 Pr |
60 Nd |
61 Pm |
62 Sm |
63 Eu |
64 Gd |
65 Tb |
66 Dy |
67 Ho |
68 Er |
69 Tm |
70 Yb |
71 Lu |
|
| Actinoidä | ** | 90 Th |
91 Pa |
92 U |
93 Np |
94 Pu |
95 Am |
96 Cm |
97 Bk |
98 Cf |
99 Es |
100 Fm |
101 Md |
102 No |
103 Lr |
| Alkalimetall | Erdalkalimetall | Lanthanoidä | Actinoidä | Übergangsmetall | ||
| Metall | Halbmetall | Halogen | Edelgas | Nödmetall |
Inhaltsverzeichnis |
[ändere] Gschicht
Di erstä Periodäsystem händ 1869 fasch zytglich dä russischi Chemiker Dmitri Iwanowitsch Mendelejew und dä tütschi Arzt und Chemiker Lothar Meyer ufgstellt. Si händ d Elemänt nach stigändär Atommassä gordnät und däbi Elemänt mit ähnlichä Eigäschaftä underänand agordnät. Däbi isch ihnä au ufgfallä, das no drü Elemänt fälläd, Germanium, Gallium und Scandium. Womär dänn diä Elemät tatsächlich gfundä hätt händ d Eigäschaftä rächt guät mit dä vorsgseitä überigstummä. Hüttzutag chan mär diä Aornig mit äm Bau vo dä Elektonähüllä erchlärä.
[ändere] Uufbau
Inerhalb vonärä Periodä händ alli Elemänt glich vill Elektronähüllä. Inerhalb vonärä Gruppä händ d Elemänt glich vill Valänzelektronä. Dr Unterschid vo Haupt- und Näbätgruppäelemänt isch, das bi dä Näbätgruppäelemänt nöd di üsserscht, sondern di zweiüsserscht Schalä wiiter mit Elektonä gfüllt wird, bi dä Lanthanoidä und dä Actinoidä wird sogar di drittüsserscht Schalä witer gfüllt.
Ab äm 84ischtä Elemänt (Polonium) sind alli Elemänt radioaktiv, äs git aber scho vorannä vereinzelt radioaktivi Elemänt.
[ändere] S Liäd vo dä Elemänt
Dä amerikaner Tom Lehrer hät äs Liäd über d Elemänt gschribä. Mär chans unter http://www.privatehand.com/flash/elements.html losä.
[ändere] Weblinks
Äs schöns, bebiläräts Periodäsystem
Äs anders bebildäräts Periodäsystem
S offiziellä Periodäsystem vo dä IUPAC
