Lizherenneg hengirillek

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Diorroet e oa bet stumm kentañ al lizherenneg kirillek en Xvet Kantved evit ober diouzh henslaveg an iliz dre skrid.

Goulennet e oa bet ma vije krouet seurt doare-skrivañ gant Boris I goude ma oa bet lakaet ar gristeniezh da relijion ar Stad e 864, ha kaset da benn ar c'hefridi gant Sant Sant Klemañs ag Ohrid hag a lakaas da anv dezhi hini e vestr Sant Kiril.

Awenet e oa bet al lizherenneg kirillik war-eeun gant hini ar gresianeg, an hini latin hag ivez gant al lizherenneg hebraek zoken.

Mont a rae al lizherenneg war gemmañ a-hed ar c'hantvedoù ha bremañ e vez implijet evit skrivañ meur a yezh e reter Europa hag en Azia bet dindan levezon Rusia pe an Unaniezh Soviedel gwechall.

[kemmañ] Al lizherennoù

Unicode	Name (Kirillek)	Name (Treuzlizherennadur)	Name (LFE)	Treuzlizherennadur	LFE	Notennoù
А а	АЗЪ	azǔ	[aʒʌ]	a	[a]
Б б	БѸКИ	buky	[buki]	b	[b]
В в	ВѢДИ	vědě	[vɛdi]	v	[v]
Г г	ГЛАГОЛИ	glagoli	[glagoli]	g	[g]
Д д	ДОБРО	dobro	[dobro]	d	[d]
Є є	ѤСТЬ	estǐ	[iɛstɪ]	e	[ɛ]
Ж ж	ЖИВѢТЄ	živěte	[ʒivɛtɛ], [ʒivjɛtɛ]	ž, zh	[ʒ]
Ѕ ѕ	ЅѢЛО	dzělo	[ʣɛlo], [ʣjɛlo]	dz, Z	[dz], [z]
З з	ЗЄМЛIА	zeml’ja	[zemlja]	z	[z]	Sellit ouzh notenn 1
И и	ИЖЄ	iže	[iʒɛ]	i	[i]
І і / Ї ї	И	i	[i]	i, I	[i]
К к	КАКО	kako	[kako]	k	[k]
Л л	ЛЮДИѤ	ljudije	[ljudijɛ]	l	[l]
М м	МЫСЛИТЄ	mūslite	[muslitɛ]	m	[m]
Н н	НАШЬ	našǐ	[naʃɪ]	n	[n]
О о	ОНЪ	onǔ	[onʌ]	o	[o]
П п	ПОКОИ	pokoi	[pokoj]	p	[p]
Р р	РЬЦИ	rǐci	[rɪʦi]	r	[r]
С с	СЛОВО	slovo	[slovo]	s	[s]
Т т	ТВРЬДО	tvr̥do	[tvr̤̥do], [tfr̤̥do]	t	[t]
Ѹ ѹ	ѸКЪ	ukǔ	[ukʌ]	u	[u]	Sellit ouzh notenn 2
Ф ф	ФРЬТЪ	fr̤̥tǔ	[fr̤̥tʌ]	f	[f]
Х х	ХѢРЪ	xěrǔ	[xɛrʌ]? [xjɛrʌ]?	x	[x]
Ѡ ѡ	ОТЪ	otǔ	[otʌ]	ō, w	[oː]
Ц ц	ЦИ	ci	[ʦi]	c	[ʦ]
Ч ч	ЧРЬВЬ	čr̤̥vǐ	[ʧr̤̥vɪ]	č, ch	[ʧ]
Ш ш	ША	ša	[ʃa]	š, sh	[ʃ]
Щ щ	ШТА	šta	[ʃta]	št, sht, šč, shch	[ʃt], [ʃʧ]
Ъ ъ	ѤРЪ	jerǔ	[jɛrʌ]	ǔ, u:	[ʌ]
Ы ы	ѤРЫ	jerū	[jɛry]	ū	[y]
Ь ь	ѤРЬ	jerǐ	[jɛrɪ]	ǐ, i:	[ɪ]
Ѣ ѣ	ЯТЬ	jatǐ	[jatɪ]	ě, je	[jɛ]
Ю ю	Ю	ju	[ju]	ju	[iu]
Я я	(И)Я	ja	[ja]	ja	[ja]
Ѧ ѧ	ѦСЪ	ęsǔ	[ɛ̃s]	ę, ẽ	[ɛ̃]	Sellit ouzh notenn 3
Ѩ ѩ	ѨСЪ	jęsǔ	[jɛ̃s]	ję, jẽ	[jɛ̃]	Sellit ouzh notenn 4
Ѫ ѫ	ѪСЪ	ǫsǔ	[ɔ̃s]	ǫ, õ	[ɔ̃]	Sellit ouzh notenn 5
Ѭ ѭ	ѬСЪ	jǫsǔ	[jɔ̃s]	jǫ, jõ	[jɔ̃]	Sellit ouzh notenn 6
Ѯ ѯ	КСИ	ksi	[k͡si]	ks	[k͡s]
Ѱ ѱ	ПСИ	psi	[p͡si]	ps	[p͡s]
Ѳ ѳ	ФИТА	fita	[fita]	θ, th, T, F	[t], [θ], [f]
Ѵ ѵ	ИЖИЦА	ižica	[iʒiʦa]	ü	[ɪ], [y]
Ѥ ѥ	(И)Ѥ	jeː	[jɛ]	jeː	[iɛ]
Ћ ћ	ДѤРВ	đerv, djerv	[ʤɛrv], [djɛrv]	đ, dj	[ʤ], [dj]	Sellit ouzh notenn 7
Ѿ ѿ	ОТЪ	otǔ	[otʌ]	ōt, wt	[ot]
						Sellit ouzh notenn 8

[kemmañ] Notennoù

Zemlya: Ar stumm kentañ a gasas d'an eil.
Ouku: Kemmañ a reas ar stumm kentañ betek kas d'an eil stumm skrivet stag ouzh lizhreennoù all.
Ęsǔ: E ruseg: юсъ малый.
Jęsǔ: E ruseg: юсъ малый йотированный. Kavet ral a wech.
Ǫsǔ: E ruseg: юсъ болышой. Kavet ral a wech.
Jǫsǔ: E ruseg: юсъ болышой йотированный. Kavet ral a wech.
Ћ (Đerv): Kavet e veze al lizherenn-mañ el lizherenn c'hlagolitek met ne veze ket distaget ken d'ar mare ma oa bet kroget d'ober gant al lizherenn kirillek hag e ruseg ne vez implijet nemet evit treuzskrivañ testennoù skrivet e glagolitek. Implijet e vez c'hoazh, avat, e serbieg hag e yezhoù all komzet er Balkanoù.
Ѡ: N'ouzer ket peseurt anv he doa al lizherenn-mañ. War a seblant e veze implijet evit estalammadennoù.

[kemmañ] Niveroù, sinoù diakritek ha poentadur

Diwar levezon al lizherenneg c'hresianek e talveze pep lizherenn evit niverenniñ, oc'h implijout an titlo evit merkañ an implij niverel-se.

Implijet e veze un nebeud sinoù diakriteks, bet awenet int ivez gant sistem lisetonel ar henc'hresianeg:

а´ oksia, o verkañ ar silabenn ma poueze an taol-mouezh warni
а` varia, o verkañ an taol-mouezh pa goueze war ar silabenn diwezhañ
а҄ kamora, o verkañ ar palatalizadu
а҅ dasy pneuma, o verkañ ma veze distaget dre c'hwezhañ ur vogalenn ([h])
а҆ zvatel'tse, or psilon pneuma, o verkañ e veze distaget ur vogalenn hep [h] ebet
а҃ titlo, o verkañ diverradurioù hag implij niverel ul lizherenn
ӓ trema, o verkañ e ranke beañ distaget div vogalenn an eil war-lerc'h eben hep ober gant un diftongenn
а҆´ Iso: anv zvatel'tse mui oksia.
а҆` Apostrof: anv zvatel'tse mui varia.