Pêr II a Vreizh
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Ar pennad-mañ n'eo ket peurechu c'hoazh ; ma fell deoc'h labourat warnañ deuit da welout ha lakait hoc'h ali e pajenn ar gaozeadenn.
An eil mab da Yann V eo bet Pêr II a Vreizh. Ganet e oa bet e 1418 ha mervel a reas e Naoned e 1457. Dimeziñ a reas Frañsez a Amboez, met divugel e chomas. Mont a reas war dron Breizh e 1450 goude marv e vreur Frañsez Iañ .
E-pad e ren a seizh bloaz e talc'has da bolitikerezh e dad : mirout an dugelezh er-maez eus ar Brezel Kant Vloaz ha reiñ tro d'ar vro da binvidikaat.
Lent e oa an Dug, didrouz, met pennek a-wechoù. Ma c'houarnas ar vro gant skiant eo, war a greder, dre aked e bried a zo bet lakaet e renk an dud evurus. Houmañ a boanias da lakaat er c'hargoù a iliz pe a c'houarnamant ar re ouestañ hag ar re onestañ. Ne lezas ket kennebeut kuzulierion an Dug da deurel tailhoù pounner war ar bobl, war zigarez ma oa houmañ pinvidikaet gant ar peoc'h.
Darn ar pennad a chom tuek hag da adaozañ :
Pêr II a venne mirout he frankiz d'ar vro. C'hoari he doa d'an ampoent oc'h en em silañ etre pavioù hec'h amezeien : Bro-Saoz ha Bro-C'hall. Ar re-mañ, kant vloaz a oa endeo, ne vrezelekaent mui war douar Breizh. Met Breizh, evit chom en he sav, a ranke harpañ an eil rouantelezh pe eben. Yann V, a-du gant ar Saozon er penn-kentañ, a droas gant Bro-C'hall en amzer santez Janed Ark, hag a viras an doare-ober-se betek e varv. E vab Frañsez kentañ a gendalc'has d'en em glevout gant Bro-C'hall ha Pêr II ne zislavaras ket e vreur war ar poent-se.
Kastizañ a reas evelato un torfed graet en amzer Frañsez kentañ. Ar priñs Jili a Vreizh, breur da Bêr ha da Frañsez, a oa bet toullbac'het en amzer Frañsez e-unan abalamour ma tiskoueze re ar garantez a zouge d'ar Saozon. Toullbac'hañ a oa trawalc'h d'an Dug Frañsez, met Jili en doa enebourion douet, dreist-holl Arzhur a Venez-Alban. Hemañ a gavas a-du gantañ gouarnour kastell An Hardouineg, e-lec'h m'edo kraouiet Jili. Ar priñs kaezh a voe taget eno gant bourevion paeet evit-se… Deuet da vezañ Dug nebeut goude, Pêr II a lakaas barn ar re gablus. Dibennet e voe ar gouarnour met Arzhur a Venez-Alban a c'hellas en em sachañ en ur vont d'ur gouent. Diwezhatoc'h e vezo anvet da Arc'heskob Bourdel gant Roue Bro-C'hall Loeiz an unekvet !!!
D'ar mare ma pigne Pêr II war an tron e oa ar Saozon war-nes bezañ skarzhet kuit diouzh Bro-C'hall. Kuzulierion ar roue a gemeras neuze hardishegezh. Gwelout a raent o tostaat ar mare ma c'hellfent lakaat o c'hraban war Vreizh, ar vro binvidik, hep kaout ezhomm da soñjal hag-eñ o doa ar gwir d'henn ober. Reiñ a rejont da Bêr II an tañva eus o soubenn ; e kreisteiz ar vro e tisklêirjont en doa ar Roue galloud war douaroù eskob Naoned hag en hanternoz e laeras ofisourion ar Roue div pe deir leviad vat a zouar da stagañ ouzh an Normandi.
Hep ehanañ e klasked trouz ouzh ar Vretoned. Er bloaz 1455 e voe ken hegaset Pêr II ma lakaas ober un enklask war ar gwirioù a roue en doa Dug Breizh ha war frankizioù ar vro… An testoù a ziskulias n'en doa ket Dug Breizh muioc'h a zever da zentiñ ouzh ar Roue eget m'en doa ar Roue da sentiñ ouzh Dug Breizh. War-lerc'h an enklask-se e santas Pêr II harpet gant e bobl hag e roas da c'houzout d'ar Roue ne asantfe ket e vije breset e wirioù a Zug : "An Dug, emezañ, ne c'hellfe ket lezel ober kement-se, nag e bobl her gouzañv. Gwell e vefe gant an Dug kaout poan ha mervel en ur en em zifenn diwar an tabut-se."Kement-mañ a skrive d'ar Roue er bloaz 1455. Daou vloaz diwezhatoc'h e tiskenne er bez, re nebeut a amzer marteze evit lakaat e vro e stad d'en em zifenn. Amzer a-walc'h avat evit kompren kalz traoù. Kompren a c'helle e ro ur vro binvidik c'hoant d'ar broioù all da lammat warni. Seul binvidikoc'h ar vro, seul brestoc'h e rank bezañ d'en em zifenn.
Un dra 'zo evelato ne oa ket anavezet a-walc'h gant Pêr II. Krediñ a rae e oa a-walc'h dezhañ bezañ gouest da brouiñ e wirioù, met kuzulierion ar Roue a grede e c'helle ar Roue ober ar pezh a gare gant ma vije evit mad e rouantelezh. Kement-se a zo kement ha lavarout e c'heller ober an droug evit tizhout ur vad bennak, ar pezh a zo krenn a-enep Lezenn Doue, evit ar rouaned koulz hag evit an holl. Mar gelle ar Roue terriñ Lezenn Doue evit kreskiñ e rouantelezh, e c'hellje ivez, un devezh a vije, bresañ gwirioù Dug Breizh. En devezh-se, mar ne vije ket bet ar bobl a-bezh a-dreñv kein an Dug, penaos e c'hellje ar bobl mirout he frankiz ? A-benn tregont vloaz hepken war-lerc'h marv Pêr II e voe anavezet splann ar gwirionezioù-se war an dachenn-emgann. Da c'hortoz ar gwallzarvoudoù-se, amzer an Dug Pêr II a voe un amzer a beoc'h, a binvidigezh, a ouelioù, a furnez kristen, a santelezh war an tron.
E 1803 e vije bet digoret bez an Dug ha n'eo ket eskern eo a oa e-barzh hogen un "den-plouz" (Gg: mannequin) ha ne ouzer ket ar perag a gement-se…
