Andora
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
|
|||||
 |
|||||
| Službeni jezici | katalanski | ||||
| Glavni grad | Andora la Vela | ||||
| Francuski princ | Jacques Chirac | ||||
| Episkopski princ | Žon Enrik Vives Sicilija | ||||
| Šef vlade | Mark Forne Molne | ||||
| Površina - Ukupno - % vode |
178. na svijetu (468 km²) Zanemariv |
||||
| Stanovništvo - Ukupno - Gustoća |
184. na svijetu 69.150 144,5/km² |
||||
| Nezavisnost | 1278. | ||||
| Valuta | Euro | ||||
| Vremenska zona | UTC +1:00 | ||||
| Državna himna | "El Gran Karlemani" (katalanski: "Veliki Karlo") | ||||
| Internetski nastavak | .ad | ||||
| Pozivni broj | 376 | ||||
Andora je mala država u jugozapadnoj Europi smještena u istočnim Pirenejima između Francuske i Španije. Andora je jedna od najmanjih država u svijetu. Ukupna površina je samo 468 kvadratnih kilometara. Glavni grad države je Andora la Vela. Andora je jedna od Katalonskih zemalja.
Sadržaj |
[uredi] Historija
Prema jednoj legendi, Karlo Veliki je poveljom dodijelio zemlju Andorcima kako bi nagradio njihovu borbu protiv Mavara. Kontrola nad teritorijom prešla je u ruke grofa od Urhela, potom su njome zajednički upravljali biskup od Urhela i porodica Kaboe koju su naslijedili grofovi pokrajine Foa. Dva vladara (jedan svjetovni i drugi crkveni) često su se sukobljavali oko prava prvenstva nad dolinom.
1278. konflikt je razriješen uspostavljanjem podijeljenog suvereniteta nad Andorom između francuskog grofa pokrajine Foa (kasnije, šefa francuske države) i biskupa Urhela iz španske regije Katalonije. To je učvrstilo teritoriju ove male kneževine.
U periodu između 1812. i 1814. godine, francusko carstvo anektiralo je Kataloniju i podijelilo je na četiri departmana. Andora je takođe pripojena i ušla je u sastav jednog od departmana.
6. jula 1934., Rus Boris Skosiref biva proglašen kraljem Andore. 14. jula španska vojna policija ulazi u Andoru i zauzima je, ali vrlo brzo biva odbijena prema Barceloni, a nešto kasnije i prema Madridu, da bi najzad završila u izgnanstvu u Portugala.
Između jula 1936. i juna 1940., jedan francuski vojni odred biva upućen u Andoru kako bi spriječio poguban uticaj Španskog građanskog rata i Frankove Španije. Juni 1940. je mjesec kapitulacije Francuske u Drugom svjetskom ratu.
25. septembra 1939., Andora je bila primorana da potpiše mirovni sporazum sa Njemačkom jer nikada prije toga nije ratifikovala Versajski mirovni ugovor, što ju je, u čisto pravnom pogledu, ostavilo u ratu sa Njemačkom. Državica je uspjela da očuva neutralnost tokom cijelog Drugog svjetskog rata.
Uzevši u obzir njenu relativnu izolovanost, Andora je ostala na margini evropske historije, sa pokojim vezama sa Francuskom i Španijom. Pa ipak, u novije vrijeme njen turizam bilježi uspjeh, baš kao što su razvoj saobraćaja i telekomunikacija izvukli zemlju iz izolacije. Njen politički sistem je osjetno modernizovan 1993.
[uredi] Vlada
Andora je kneževina s izvršnom vlašću odvojenom od zakonodavne. Prema ustavu, zajednički državni poglavari su francuski predsjednik i španjolski biskup iz Urgela, ali su njihove nadležnosti ograničene. Stvarna vlast leži u rukama izabranih zastupnika i sudaca.
[uredi] Političke podjele
Andora je podijeljena na sedam okruga, poznatih kao parròquies (jednina parròquia):
- Andorra la Vella
- Canillo
- Encamp
- Escaldes-Engordany
- La Massana
- Ordino
- Sant Julià de Lòria
[uredi] Geografija
S obzirom da je smještena na planinskom masivu istočnih Pirineja, reljef Andore se uglavnom sastoji od planina prosječne visine 1 997 metara, dok je najviši vrh Coma Pedrosa na 2 946 metara. Planine su razdvojene sa tri uske doline koje obrazuju slovo Y, i sustižu se u jednoj dolini koja prati glavni tok rijeke Valira koja teče prema Španiji (na najnižoj tački Andore, na svega 870 metara nadmorske visine).
Klima Andore je vrlo slična klimatskim prilikama njenih susjeda, s tim što visoka nadmorska visina znači i više sniježnih padavina zimi i nešto svježija ljeta.
[uredi] Privreda
Andora je iskoristila svoj planinski položaj za uspješan razvoj zimskog turizma. Povoljni porezi i carine su također pridonijeli razvoju države.
[uredi] Stanovništvo
Andora ima 69.150 stanovnika. Od tih, samo 30% su Andorske nacionalnosti, dok su 61% Španjolci, 6% Francuzi i 3% ostali. Prema religiskoj pripadnosti 94,2% su rimokatolici, 0,4% židovi,0,3% jehovini svjedoci, 0,2% protestanti, ostali 4,9 %.
[uredi] Kultura
[uredi] Relevantni članci
[uredi] Vanjski linkovi
- Andorra.ad - Glavni portal
- Govern d'Andorra - Zvanični vladin site (na katalanskom)
- Andorra Online - Andora u temama
- Andorra-Intern - Informacije o Andori
- Andorra Banknotes
- Slike Andore
- CIA - The World Factbook -- Andorra
- SoldeuOnline.com - Informacije posjetiocima Soldeu-a u Andori.
- financial institutions in Andorra
| Države Evrope |
|---|
| Albanija | Andora | Austrija | Bjelorusija | Belgija | Bosna i Hercegovina | Bugarska | Crna Gora | Češka | Danska | Estonija | Finska | Francuska | Grčka | Holandija | Hrvatska | Irska | Island | Italija | Kipar | Lihtenštajn | Latvija | Litvanija | Luksemburg | Mađarska | Malta | Moldova | Monako | Norveška | Njemačka | Poljska | Portugal | Republika Makedonija | Rumunija | Rusija | San Marino | Slovačka | Slovenija | Srbija | Španija | Švicarska | Švedska | Turska | Ukrajina | Ujedinjeno Kraljevstvo | Vatikan |
| Zavisne teritorije: Džerzi | Farska ostrva | Gibraltar | Gvernzi | Jan Majen | Ostrvo Man | Svalbard |
| Nepriznate države: Abhazija | Južna Osetija | Nagorni Karabah | Pridnjestrovska Moldavska Republika | Turska Republika Sjeverni Kipar |
| Teritorije pod međunarodnom upravom: Kosovo |
