نایین
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
نایین یا نائین یکی از شهرهای استان اصفهان در مرکز ایران است. اين شهر مركز شهرستان نايين محسوب ميشود. این شهر در منطقه دشت کویر قرار گرفته است و آب و هوایی خشک و کویری دارد.
نایین شهر کوچکی است که در زمانهاي گذشته از حیث جمعیت و اوضاع کلی بهتر از امروز بوده و اغلب روستاها و آبادی های تابعه آن دارای جمعیت و آبادانی بیشتری بوده است ولی امروز بسیاری از مزارع در اثر کم آبی و مهاجرت زارعین بایر افتاده است.[1] نايين شهري بسيار قديمي است كه قدمت آن را ميتوان به راحتي از مشاهده بناي بزرگ و كهن نارين قلعه يا نارنج قلعه دريافت. نارين قلعه بنايي با قدمت چند هزارساله است، كه بر بلندي بنا شده و به نظر ميرسد دژي بوده كه مردم به عنوان پناهگاه از آن استفاده ميكردهاند. مسجد جامع نايين از لحاظ قدمت دومين مسجد پابرجا در ايران است. نایین از زمان ناصرالدین شاه تابع یزد بود واز سال ١٣٢٧ به یکی از شهرهای استان اصفهان تبدیل شد.
علاوه بر زبان فارسي، بسياري از مردم محلي به زبان ناييني هم صحبت ميكنند كه گويشي از زبان فارسي دري محسوب ميشود.
نايين به دليل فرشهاي زيباي خود معروف است. طرح فرش نايين شهرت جهاني دارد. با اينحال فرشبافي در نايين قدمتي كمتر از ١٠٠ سال دارد. در حقيقت با افول صنعت عبابافي، صنعتگران و هنرمندان عباباف به بافتن فرش روي آوردند. پيش از فرش، كيفيت عباي نايين نيز در ايران بسيار مشهور بود.
واحدي از دانشگاه آزاد اسلامي در سال ١٣٦٨ در نايين تاسيس شده است. اين دانشگاه در حال حاضر در مقاطع كارداني و كارشناسي و در رشتههاي مهندسي برق و رايانه، روانشناسي، پرستاري، مامايي، مكانيك خودرو و نقشهكشي معماري دانشجو ميپذيرد.
[ویرایش] شهرستان نايين
شهرستان نايين وسيعترين شهرستان استان اصفهان و يكي از بزرگترين شهرستانهاي كشور است. جمعيت شهرستان نايين در سال ١٣٨٣ ه.خ.(٢٠٠٤ ميلادي) ٩٨ هزار نفر تخمين زده شده است. نرخ رشد جمعيت شهرستان نايين در ٦ ساله منتهي به سال ١٣٨٣، ١.٧٦ % بوده است. با اين حساب جمعيت نايين در سال ١٣٨٦ بالغ بر ١٠٣ هزار نفر خواهد بود.
[ویرایش] جغرافیای نایین
نایین شهری کویریست که کوهسارهای آن هيچکدام از ١٨ کیلومتر نزدیک تر نیستند.ارتفاع نایین از سطح دریا ١٥٨٠ متر، عرض جغرافیایی آن ٣٢ درجه شمالی و طول آن ٥٢ درجه شرقي است. فاصله نایین نسبت به نصف النهار مبدا گرینویچ ٥٣ درجه و ٤ دقیقه است.
نایین در زمینی صاف و هموار قرار گرفته است. کوه های سمت شمال رشته ای است به نام ((کوه سرخه)) که دنباله آن به رشته ای به نام (( بید کوه )) منتهی می شود. در سمت جنوب غربی نیز رشته ای به نام ((کوه سره)) با ارتفاع ٢٣٣٠ متر از سطح دریا مرتفع ترین کوههای اطراف نایین است. رشته کوه ((سارو)) نیز در سمت جنوب غربی نایین قرار دارد که به رشته های ((پرویز)) و ((بنوید)) در جنوب نایین می پیوندد.
در شهر کویری نایین،آب مهم‌ترین عنصر حیات و بقا در دوره‌های مختلف تاریخی محسوب می‌‌شود و مطمئناً آب انبارها مهم‌ترین منبع نگهداری و تأمین آب در فصول گرم سال در این منطقه است. از شهر نایین با بیش از ۵۰ بنای آب انبار می‌‌توان به شهر آب انبارها یاد نمود که ۸۰ درصد از آنها مورد استفاده است و اكثرا به پمپ برقي مجهز هستند. با اين وجود از سال ١٣٧٥ آب شرب لولهكشي از زايندهرود به نايين منتقل ميشود.
تیپ و شکل آب انبارهای نایین حائز اهمیت بوده و از اجزاء مختلفی همچون مخزن، بادگیر، پاشیر تشکیل شده است بادگیر در اطراف مخزن و وسیله خنک کننده جهت آب بوده است و پاشیر با معماری سر در جهت برداشت آب ساخته شده است در نایین آب انبارها را به تناسب نیاز با اشکال مختلفی می‌‌توان مشاهده نمود. معمولاً شکل کلی آب انبارها با یک مخزن و دو بادگیر در کنار آن و یک پاشیر روبروی آن دیده می‌‌شود ولی به تناسب نیاز گاهی با یک پاشیر دو مخزن (آب انبار خان یا دوقلوی نایین و محمدیه) با یک مخزن و دو پاشیر (آب انبار مصلای نایین) و اشکال متنوع دیگر می‌‌توان مشاهده نمود. قدمت آب انبارهای نایین از صفویه به بعد بوده و در طول دوره‌های تاریخی مهم‌ترین عامل ذخیره آب محسوب می‌‌گردیده است در نایین این عنصر معماری با وجود در دسترس بودن فناوریهای روز، هنوز مورد استفاده است.
[ویرایش] منبع
- ^ تاریخ خطی نایین نوشته مرحوم حسین امامی
- نایین قدیم اثر مرحوم حسین امامی نایینی .. ادامه و تنظیم توسط احمد امامی نایینی
- وب‌گاه کویرهای ایران (برداشت آزاد با ذکر منبع)
- وب‌گاه فرش ايران حبيبيان نايين
- وب‌گاه FOTO.IR
- وب‌گاه دانشگاه آزاد اسلامي، واحد نايين
- وب‌گاه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي
