América

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

América, as Américas, ou o Novo Mundo é unha división do mundo que se extende no Hemisferio Occidental desde o Oceáno Ártico polo norte até case o Océano Antártico polo sur, e está entre o Océano Pacífico ao oeste, e o Océano Atlántico ao leste. Está formado por dous subcontinentes (América do Norte e América do Sur), unidos por un estreito istmo. O seu nome deriva do explorador europeo Américo Vespucio.

Ás veces, e de forma incorrecta, chámase con este nome aos Estados Unidos de América.

[editar] Xeografía física

Hai moitas semellanzas xerais entre os dous subcontinentes de América. Ambos os dous teñen montañas moi altas nas súas rexións occidentais e montañas máis pequenass no leste. Ademais, estas montañas occidentais e orientais están separadas por grandes extensións de terra chá. Os extremos de América no norte e no sur son ambos os dous máis fríos, e a terra no centro é máis quente e tropical. Tamén, cada continente ten un río importante, máis grande que todos os outros: o río Amazonas en Sudamérica, e o río Mississippi en América do Norte.

[editar] Etnografía

A poboación americana está constituida polos descendentes de 3 grandes grupos étnicos e a súa mestura: amerindios e esquimós (que constituíron os habitantes autóctonos de América); europeos (de orixe británica, española, francesa, portuguesa, alemá, italiana e holandesa sobre todo), e africanos negros descendentes de escravos. Hai tamén outros emigrantes máis recentes, como os árabes de Oriente Medio e os chineses e xaponeses.

[editar] Idiomas

Fálanse varios idiomas europeos e indíxenas en América. O idioma máis falado en América é o español, falado como lingua nativa por máis de 350 millóns de persoas en moitas nacións, rexións, illas e comunidades ao longo do continente.

Outros idiomas importantes son:
(enumerado por número de falantes)

Inglés - 300-325 millóns de falantes nos EEUU, Güiana, Illas Malvinas, a maioría de Canadá, e varias illas no Mar Caribe.

Portugués - 175 millóns de falantes, predominantemente en Brasil.

Francés - Aproximadamente 10-15 millóns de falantes en Haití, Güiana Francesa, partes de Canadá, San Pedro e Miquelón, e varias illas francesas no Mar Caribe.

Quechua - Falado por moita xente indíxena, 10-13 millóns, nos Andes, especialmente en Bolivia, Perú e Ecuador.

Guaraní - Aproximadamente 6 millóns de falantes no centro de Sudamérica, predominantemente en Paraguai.

En menor medida, tamén se falan:

Aymará - lingua indíxena falada nos Andes, especialmente en Bolivia.
Quiché - lingua indíxena falada en Guatemala e o sur de México.
Náhuatl - lingua indíxena falada no centro de México por 1,5 millóns de persoas
Neerlandés - falado nas Antillas Neerlandesas, Aruba e Surinam
Mapudungun (ou mapuche) - lingua indíxena falada por aproximadamente 440 mil persoas en Chile e Arxentina.

Coa inmigración, hai moitas comunidades onde se falan outros idiomas de todas as partes do mundo, especialmente nos Estados Unidos e Canadá, dous destinos importantes para os inmigrantes.

O total de idiomas de América sobrepasa a centena.

[editar] Historia

Segundo a teoría máis aceptada actualmente, os amerindios descenden de grupos de cazadores-colleitadores de orixe siberiana que migraron a América polo estreito de Bering durante a última glaciación. A súa situación de aillamento físico durante milenios respecto ás sociedades do Vello Mundo, permitiu o desenvolvemetno de sociedades autónomas e moi orixinais, como os maias, os aztecas e os incas.

A partir de finais do século XV, produciuse a conquista europea do continente.