Antonio Canova
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Antonio Canova (Possagno, 1 de Novembro de 1757 - Venecia, 13 de Outubro de 1822) foi un escultor italiano, considerado como o máximo expoñente do Neoclasicismo, e o último dos grandes artistas da escultura italiana.
Iniciouse moi novo aínda no aprendizado, e o desenvolveu exclusivamente na cidade de Veneca, distante uns 80 km do seu lugar natal, Possagno. Foi naa cidade dos canais, onde Canova realizou as súas primeiras obras. Nese primeiro período ficou fascinado polo grande escultor do XVII: Gian Lorenzo Bernini, indiscutíbel mestre do estilo barroco.
Foi, nomeadamente, o cantor da beleza ideal feminina, pero sen afectacións: basta lembrar a tal propósito a obras inspiradas nas Tres Gracias e a Hebe, no Museo de Forlí, ou ben agunha das súas obras como Venus saíndo do baño, a Venus Itálica ou a estatua dedicada a Paulina Borghese. A súa arte e o seu xenio tiveran influencia decisiva na escultura da época.
Índice |
[editar] Infancia e adolescencia
Moi noviño aínda, a penas catro anos, Antonio ficou orfo de pai. A mai, Angela Zardo, contraeu novo matrimonio e trasladouse a cercana viliña de Crespano del Grappa. Mentres o neno quedou en Possagno con un avó, Pasino Canova, canteiro e escultor local, que vistas as aptitudes do neto guiouno nos primeiros pasos artísticos. Estes feitos deixaron sinal en Canova para o resto da súa vida.
Aos once anos Canova comezou a traballar en Pagnano d'Asolo, perto de Possaagno, no estudo de escultura de Giuseppe Bernardi Torretti. Por medio de Torretti, o pequeno "Tonin", foi introducido no prestixioso mundo veneciano, onde predominaba naquela altura o gusto Rococó. En Venecia profundizou e estudou debuxo, frecuentando a escola nus da Academia de Venecia, onde se inspiraba.
[editar] A tenda de arte
No 1775, a busca de novos estímulos e experiencias, deixou o estudo de Torretti e independizouse, abrindo unha propia tenda ou "bottega d’arte", desde onde comezou o ascenso artístico, primeiro en Venecia, despois o Véneto e Lombardía, e logo toda Europa. As primeiras obras que producíu foron: Orfeo e Eurídice (1776) e Dédalo e Ícaro (1779), logo o "procuratore" Pietro Vittor Pisani.
A parte da influencia da escultura setecentista, inspiraríase no clasicismo grego, pero sen caer nunca na imitación.
[editar] Traslado a Roma
No 1779, decide partir para Roma, saíndo o 9 de outubro dese ano. Alí, estuda a estatuaria antiga e frecuenta a escola de nus da Academia de Franza e dos Museos Capitolinos, e puido encontrar e coñecer os maiores protagonistas da arte neoclassica e facer propria a teoría artistica, da “nobile semplicità” e “quieta grandezza” de Winckelmann.
Em Roma vivíu no Palazzo Venezia, como hóspede do embaixador veneciano Girolamo Zulian, un apaixoado da arte e grande mecenas de artistas, particularmente dos vénetos, desde o arquitecto Giannantonio Selva, a Francesco Piranesi, dede o pintor Pier Antonio Novellie Giacomo Quarenghi, aos gravadores Raffaello Morghen e Giovanni Volpato.
Zulian propicioulle as primiras encomendas e, persoalmente, pedíulle as estatuas de Teseo e o Minotauro (1781) e a Psiche (1793), que mostraron como o artista se empeña en crear formas nas que se encarna o ideal neoclásico de beleza, eliminando torsións, vestimentas e todos aqueles elementos excesivos típicos do barroquismo, obtendo unha forma pura, capaz de trasmitir sentimentos e acción, mais en “quieta grandezza”.
Durante a estancia romana coñece a filla do gravador Giovanni Volpato, chamada Domenica Volpato, iniciando amizade con ela.
En Roma il Canova executará as súas obras máis fermosas: Amor e Psiche, As tres Gracias, etc. En 1795, o artista por encargo de Onorato Gaetani dos condes de Aragoni, realizou o grupo con Hércules e Lica. Nesta obra Canova afronta a rappresentazione da acción no seu desenrolo pleno, representando a Hércules mentres vai lanzar lonxe a Lica, arqueándose como un lanzador antigo de disco; la escena está contida nun esquema circular que pecha a acción e o priva de todo o seu dramatismo.
Entre os anos 1795-1797 realizaría numerosas, varias das cales serían copias de pezas anteriores. Un foi o grupo representando a "Despedida de Venus e Adonis", que sería enviado a Nápoles.
Cando a Revolución francesa se extendeu por Italia, buscou escondite e repouso na súa aldea nativa de Possagno, onde se retiraría en 1798, permanecendo alí por un ano, nomeadamente dedicado a pintar, arte do que tamén posuía coñecementos. Como os acontecementos políticos se remansasen, Canova retornou a Roma, máis a súa saude fora afectada polo traballo árduo, de xeito que emprendeu unha viaxe a Alemaña, en compaña do seu amigo o príncipe Rezzonico. Voltou da viaxe moi mellorado, recomezando as súas tarefas con vigor e enstusiasmo.
[editar] Período napoleónico
No período napoleónico Canova foi escollido e designado polo emperador Napoleón Bonaparte como o seu retratista oficial. O artista executou de el moitos retratos, aínda que só un en bronce, actualmente na Academia de Brera. A propósito desta obra cóntase a anécdota da irritación de Bonaparte pola audacia de Canova, e que estivera a punto de rexeitar a estatua porque o representaba nu, como personificación de "Marte Pacificador".
O período napoleónico foi para Canova moi fecundo artisticamente, aínda que non quería ser o artista da corte do emperador francés. Un dos retratos que fixo para a familia imperial, e un dos máis famosos e belos, é o que representa a Paolina Bonaparte, irmá de Napoleone, seminú, esticada nun triclinio romano, con una mazá na man, como alegoría de "Venus vencedora" (en relación con o Xuízo de París).
Nesta representación séntese tamén a influencia dunha iconografía cara a Tiziano, pois, na mente de Canova, estaba o desexo de representar a tentación da beleza feminina como orixe do pecado.
No entanto a súa fama medraba aínda máis, en Italia e no exterior dela, aumentando considerábelmente os encargos desde toda Europa. Alén de exercitar a actividade de escultor, Canova recibíu aínda o encargo da tutela e valorización do patrimonio artístico o que lle ocupaba un tempo parello, tarefa que por outra parte xa vira realizando como xefe da Academia de San Lucas. No 1802 foi ademais nomeado “Ispettore Generale delle Antichità e delle Arti dello Stato della Chiesa” (Inspector xeral das Antguidades e das Artes do Estado da Igrexa).
No 1815, despois da desfeita de Waterloo e a caída de Napoleón, Canova, que se encontraba naquela altura en París, en compaña do seu medio-irmán Giovanni Battista Sartori, fillo da mesma mai, e un dos seus colaboradores máis válidos, que o seguía a todas partes, facéndolle de secretario e amigo fiel, empeñouse en obter, con Dominique Vivant Denon e através dunha hábil acción diplomática, a devolución e repatriación de numerosas e preciosas obras de arte, que foran traladadas de xeito ilegal desde Italia para Franza polos exércitos napoleónicos.
O Papa Pio VII, como sinal de recoñecemento e gratitude por este grande labor en defensa da arte italiana concedeulle o título nobiliario de Marqués de Ischia.
[editar] Morte
Antonio Canova faleceu en Venecia a mañá do 13 de outobro de 1822, mentres estaba de hóspede na casa do seu amigo Francesconi, nunha etapa intermedia da viaxe de volta a Roma.
Deixou como herdeiro universal o seu medio-irmán o abate Giovanni Battista Sartori.
O sepulcro que custodia os seus despoxos está en Possagno, o seu lugar natal, na provincia de Treviso, onde el mesmo, tres anos antes de morrer, en xullo do 1819, proxectou e fixo edificar as expensas Il Tempio (O Templo), pondo persoalmente a primeira pedra.
Este edificio maxestuoso, dedicado á Santa Trindade, é unha igrexa parroquial, que non sería rematada ata dez anos despois da súa morte. Neste Tempio, en 1832, por vontade do seu medio-irmán, foron trasladados os restos do grande artista desde a antiga igrexa parroquial.
O seu corazón consérvase nun cenotafio, que lle dedicaron os seus discípulos, na nave da esquerda de Santa Maria Gloriosa dei Frari, en Venecia.
[editar] Obra (selección)
- Teseo (1782)
- Amor e Psyche, 1793, Louvre, París, e Hermitage, S. Petersburgo
- As Tres Gracias, 1812-16, Hermitage, S. Petersburg e Victoria and Albert Museum, London
- Paolina Borghese (1805-1808), no Museo e Galleria Villa Borghese, Roma
- Maria Magdalena arrepentida (1809), no Hermitage, S. Petersburgo
- "Hebe", (1816), no Hermitage, S. Petersburg e no Museo de Forlì
- Orfeo, (1770), Hermitage, S. Petersburgo
- "Bailarina", no Bode-Museum, Berlín
[editar] Monumentos fúnebres
- Clemente XIII, (Roma, Basílica de San Pedro do Vaticano, 1787 - 1792, mármore).
- Clemente XIV, (Roma, Basilica dos SS. Apóstolos, 1787, mármore).
- Estuardos, (Basílica de S. Pedro do Vaticano, Roma, 1817 - 1819, mármore),
- Vittorio Alfieri, (Basilica da Santa Croce), Florencia, 1806 - 1810, mármore).
- Francesco Pesaro, ( Museo Correr, 1799, Venecia, mármore).
- Condesa Maria Cristina Von Sachsen-Teschen, ( Augustinerkirche, 1798-1805, Vienna, mármore).
