Ölfusárbrú

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Ölfusárbrú séð frá eystribakka Ölfusár.

Ölfusárbrú kallast sú brú sem brúar Ölfusá við Selfoss.

Efnisyfirlit

1 Bygging brúarinnar
2 Brúin fellur
3 Nýja brúin byggð
4 Heimildir

[breyta] Bygging brúarinnar

Á almennum sýslufundi á Stórólfshvoli 1872 var fyrst byrjað að tala um að brúa sunnlensku stórföllinn, Ölfusá og Þjórsá. Það var þáverandi prestur í Fljótshlíðarþingum, séra Hannes Stephensen sem fór að tala um brúargerð á Þjórsá við Þjótanda. Á Þingi 1879 voru veittar 100 þúsund krónur til bygginga brúa á ánum tveimur, en ekki var peningunum þó strax varið til brúarsmíðanna, heldur var t.d. talað um að gera flugferjur eða svifferjur á árnar.

Þekktasti maður í sambandi við Ölfusárbrúnna var Tryggvi Gunnarsson. Hann lagði fram tilboð í brúarsmíðina og fékk verkið. Til liðs við sig fékk hann Vaughan & Dymond-málmsmíðafyrirtækið í Newcastle on Tyne. Tilboð Tryggva og Vaughan & Dymond hljóðaði upp á 66.000 kr.

1889 fór Tryggvi að undirbúa komu brúarinnar og samdi við ýmsa Flóamenn, ýmist um uppskipun eða verkamenn. Um haustið kom Sigurður Sveinsson steinsmiður suður og fór að undirbúa steypu stöplanna hvoru megin við ánna. Uppsteypu stöplanna lauk á höfuðdegi 1890. Þetta sama sumar var reist íbúðarhús Tryggva, sem þá var kallað "Brohús" en gengur nú undir nafninu Tryggvaskáli.

Síðsumars 1890 var brúarefninu sjálfu uppskipað á Eyrarbakka. Þá um sumarið var rudd slétt braut upp að Selfossi og sleðar notaðir til að draga stykki uppeftir á hjarni sem myndaðist um veturinn sem á eftir kom. Síðustu bitarnir komust á Selfoss í janúar 1891.

Þann 15. júní 1891 hófst brúarsmíðin af alvöru, en byrjaði þó illa því um kvöldið drukknaði englendingur nokkur sem hafðui farið út á efnispramma. Prammanum hvolfdi og bæði maður og stálstykkin á prammanum fóru í ánna. Við þetta tafðist verkið nokkuð.

Fleiri gjótur voru í götu brúarsmiða. Þegar stöplar brúarinnar höfðu verið steyptir kom í ljós að þeir voru ekki nógu háir til að mestu klakahrannir kæmust undir. Því lét Tryggvi hækka stöplana. Einnig kom í ljós að burðarstangirnar voru of langar. Tók Tryggvi þá til ráðs að kalla til verksins vegagerðarmanninn Sigurð Gunnarsson. Hann tók allar stengurnar í sundur og sauð saman aftur með svokallaðri stúfsuðu.

Vígsla brúarinnar var 8. september 1891, eins og konunugur hafði fyrirskipað Tryggva. Margir sóttu Selfoss heim, meðal annars frá Eyrarbakka og jafnvel austan yfir Þjórsá. Magnús Stephensen landshöfðingi flutti tölu og að lokum var Brúardrápa Hannesar Hafstein flutt. Dag þennan ringdi óhemju mikið, en fínt veður var bæði daginn áður og eftir.

Samdar voru reglur um umferð um Ölfusárbrúna, þar sem meðal annars var bannað að fara yfir brúnna ríðandi á hraða yfir klyfjahraða og skilgreint hve margir laushestar mátti vera í rekstri yfir brúnna.

[breyta] Brúin fellur

Árið 1944 kom mjólkurbíll frá Reykjavík með annan í togi og þoldi brúin ekki þyngdina svo annar brúarstrengurinn slitnaði og bílarnir féllu báðir í ánna. Annar lenti á grynningum þaðan sem síðar var hægt að ná honum upp en hinn fór í hyldjúpa gjánna ásamt bílstjóranum. Bílstjóra þess bíls tókst að halda sér á varadekki þar til honum steytti á land við Selfoss-bæina fyrir vestan Selfosskirkju.